Kelaynak Kuşlarının 'spermleri' dondurulacak

Nesli tükenmekte olan kelaynak kuşlarının spermleri alınarak dondurulacak. Harran Üniversitesi Veteriner Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Nafiz Yurdaydın, kuşlarının spermlerinin dondurma projesini hayata geçirmek için çalışmalara başladıklarını söyledi.

1950’li yıllardan günümüze Birecik’e gelen kelaynak sayısında gözle görülür azalmalar olduğu ve 1991 yılında Körfez Savaşı’ndan sonra ise hiç kelaynak kuşunun Birecik’e gelmediği belirtildi. Harran Üniversitesi Veteriner Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Nafiz Yurdaydın, kelaynakların dünya kültür mirası olarak nesillerinin devamını sağlamak amacıyla yeni bir proje tasarladıklarını belirtti. Prof. Dr. Yurdaydın, kelaynakların dünyada 2 ülkede bulunduğunu, bunlardan birisinin Türkiye’de Birecik İlçesi, diğerinin ise Fas’ta olduğunu kaydetti. Kelaynakların kışı Nil Vadisi-Kızıldeniz ve Şattül-Arap-Basra Körfezi’nde geçerek Şubat ayında Birecik’e geldiğini vurgulayan Prof. Dr. Nafiz Yurdaydın, "Kelaynak kuşları, Şanlıurfa’nın Birecik İlçesi’nde yaşıyor. Bu kuşların devamını sağlamak ve varlıklarını sürdürebilmek için onlarla ilgili bir proje tasarladık. Erkeklerden alınan spermleri uygun sulandırıcılarla sulandırıp, dondurup muhafaza etmek istiyoruz. Çünkü bu olabilen bir yöntem ve önemli biyoteknolojik bir yöntemdir. Bu yöntemi uygulayanların başında Türkiye geliyor. Suni tohumu dünyada uygulayan ilk ülke Çarlık Rusya’sıdır. Daha sonra 1926’da genç Türkiye Cumhuriyeti bunu uygulamaya koydu" diye konuştu.

Çalışmalarının yoğun bir şekilde devam ettiğini belirten Prof. Dr. Nafiz Yurdaydın, "Ankara Üniversitesi Veteriner Fakültesi’nde ülkemize özgün ırklardan safkan Arap atı, Ankara tekesi (keçi) ve Kangal çoban köpeğinin spermalarını aldık, dondurduk ve yıllardan beri muhafaza ediyoruz. İstenildiğinde dişilere nakletmek üzere de tohumunu kullanabiliyoruz. Normal yavrular elde edebiliyoruz. Bu çalışmalarla ortaya konuldu. Bu çalışmalardan esinlenerek bölgeye özgü ırk olan ve ülkemizde sadece Birecik İlçesi’nde yaşayan kelaynak kuşlarının da spermlerini dondurmayı tasarlıyoruz. Bunlardan sperm almak biraz güç. Vahşi yaşam biçimleri var ve tek eşlilik söz konusu. Bunu da çözmek için erkeklerden mutlaka sperm alınması gerekiyor. Böyle bir proje hazırladık" şeklinde konuştu.

Alınacak spermlerin uygun ve teknik yöntemlerle sulandırıp, dondurup yıllarca muhafaza edilebildiğini kaydeden Prof. Dr. Nafiz Yurdaydın, "İstenildiğinde vahşi doğal koşullarında ve hayvanat bahçelerinde, bu spermaları yetiştirmede kullanıp, yeni yavrular elde etmek mümkün. Kelaynak neslinin sürekliliğini sağlamak en büyük amacımız. Bunların nesilleri kesinlikle devam eder. Yaptığımız diğer çalışmalar ile diğer türlerde ortaya koyduk. Çevre koşullarından, beslenme koşullarından ileri geliyor. Bunların daha düzenli yaşayabileceği ortamlar sağlandığında, doğal koşullarla uygun beslenme sağlandığında, sağlık koşullarına cevap verildiğinde, sağlıkları ile ilgili yetişmiş veteriner hekimler bunların yetiştirildiği yerlerde görev aldığında hiç bir sorun kalmaz, yıllarca yaşayabilirler. Bunların nesillerinin sağlanması, spermlerinin alınması için Milli Parklar tarafından gerekli iznin verilmesi gerekiyor. Bu konuda girişimlerimizi sürdürüyoruz" dedi.