Şanlıurfa Dağları
Şanlıurfa il toprakları dağlık ve platolardan oluşan bir arazi yapısı göstermektedir. İl topraklarının %22’si dağlarla kaplıdır. İlin kuzeyini kaplayan dağların yükseklikleri çok azdır. Güneydoğu Toroslarının orta kesiminin güney eteklerinde geniş düzlükler içerisinde yer almaktadır. Kuzey-güney doğrultusundaki bu dağların yükseklikleri güneye doğru azalmaktadır. Güney kesiminde de geniş ovalar yer almaktadır. İl sınırları içerisindeki başlıca dağlar Karacadağ, Tektek Dağları, Susuz Dağlar, Germuş Dağları, Nemrut Dağları ve Arat Dağıdır.
Karacadağ
Şanlıurfa’nın kuzeydoğu kesiminde, sönmüş bir volkan olan bu dağ, 1938 m. yüksekliği ile ilin en yüksek noktasıdır. Sönmüş bir yanardağ oluşundan ötürü de yapısı bazalttır. Jeolojik dönemlerde Karacadağ'dan püsküren lavlar çok geniş bir alana yayılmıştır. Dağ sırasının üzerinde birçok tepeler vardır. Ayrıca buradan kaynaklanan sular uzun ve derin vadilerle Fırat Nehrine katılmaktadır. Karacadağ'da kış aylarında kayak yapılmaktadır.
Tektek Dağları
Tektek Dağları, Harran'la Viranşehir ovaları arasında kuzeyden güneye doğru uzanan kıvrım dağlarıdır. Kuzey güney doğrultusunda uzanan geniş kıvrımlı bir dağ sırasını oluşturmaktadır. Güneye doğru gittikçe azalan yükseltileri Aktepe’de 449.m.dir. En önemli tepeleri Sıfır Tepe, Kırık Tepe, Hellohello Tepesi, Hacco Tepesi, Cinas Tepesi ve Toklu Tepedir. Genel olarak basık bir plato görümünde olup yumuşak kalkerli bir yapıya sahiptir.
Takırtukur Dağları
Karacadağ'ın güney batısında yer alan bu dağlar kalkerli bir yapıya sahiptir. Çevresine hâkim bir konumda olan dağların en yüksek noktası 1.222 m.dir.
Yılanlı Dağ
Takırtukur Dağlarının batısında, Viranşehir'in güneydoğusunda yer almaktadır.
Susuz Dağları
Tektek Dağlarının kuzey batısında yer alan bu dağlar oldukça geniş bir kütle görünümündedir. En yüksek noktası 801 metredir. Bu dağlarda su kaynağı olmadığından ötürü Susuz Dağlar ismini almıştır.
Germuş Dağları
İl merkezinin kuzeyinde bulunan ve bir yay çizen bu dağların yüksekliği 771 m.ye kadar çıkmaktadır. Kalkerli bir yapısı vardır. Buradaki kalker tabakaları zamanla sertleşmiş olduğundan taşlarından yararlanılmaktadır. Dağlarda zengin su kaynakları bulunmaktadır. Bu su kaynaklarının yakınında Germuş Köyü kurulmuştur. Bitki örtüsü bakımından da oldukça fakirdir.
Nemrut Dağları
Şanlıurfa'nın güneyinde yer alan Nemrut Dağları bir süre sonra Tilki Dağları ismini almaktadır. Bu dağ sırası Suriye’ye kadar uzanmaktadır. Çevresine göre oldukça yüksek bir tepenin zirvesinde, sarp, geniş, düz bir kayalıktır. Buraya halk arasında Nemrut’un Tahtı ismi verilmiştir. Yapısı kalkerdir. En büyük yükseltisi 800 m.dir.
Şebeke Dağları
Şanlıurfa-Suruç arasında uzanan oldukça yüksek görünümlü olup, en yüksek yerinde 750 m.ye ulaşmaktadır. Kalkerli bir yapısı vardır, doğal bitki örtüsünden de yoksundur. Bu dağların arasında Şebeke Deresi ve tarihi Şebeke Köprüsü yer almaktadır. Bu dağlarda 11 Nisan 1920 tarihinde Şanlıurfa’nın kurtuluş mücadelesi verilmiştir.
Arat Dağları
Birecik-Suruç yolu üzerinde bulunan Fırat Nehri’nin yanında kıvrımlı bir sıra halindedir. En yüksek yerinde 840 m. ulaşmaktadır. Yumuşak kalkerden oluşmuştur.
Şanlıurfa’da bu dağlardan başka Beş Mağara Dağları, Cudi Dağı, Direkli Tepeleri, Kaşmer Dağı, Korçik Dağı, Sakızlı Dağı, Molla Ömer Dağı, Kalkan Dağı, Nohutçuk Dağı, Külaplı Tepesi bulunmaktadır.
Kenthaber Kültür Kurulu
