Çezire-i İbn-i Ömer Köprüsü (Rafid-Yafes Köprüsü)
Şırnak ili Cizre ilçesinde, Cizre-Nusaybin yolunda, Cizre suyu üzerinde bulunan bu köprünün kitabesi günümüze gelememiştir. Bununla beraber, Artukoğulları döneminde, XIII.yüzyılda yapıldığı sanılmaktadır. Diyarbakır Ulu Camisi’nin kapısındaki bir kitabede h.559 (1164) tarihinde ölen tarihçi, Musul Zengilerinden Kudbiddin Mevlud’un veziri Cemaleddin Mehmet İsfahani’nin Cizre yakınında bir taş köprü yaptırdığı yazılıdır. Büyük olasılıkla da Cizre Köprüsü sözü edilen bu köprüdür.
Köprü kesme taştan beş gözlü, sivri kemerli olarak yapılmıştır. Uzunluğu 141.00 m. eni 8.35 m. olup, en büyük kemer açıklığı da 28.00 m.dir.
Köprünün güney tarafında sekiz köşeli ayakların her birinin üzerinde çok yıpranmış olmasına rağmen astroloji kabartmaları ve yazıları bulunmaktadır. Kufi yazılarla da burçların ve figürlerin isimleri yazılmıştır. Köprü üzerindeki burç kabartmaları ile tanınmıştır. Burada on iki burç üzerine sekiz gezegen kabartması yerleştirilmiştir. Astronomi yönünden son derece önemli olan bu kabartmalar, güneş hangi burca girerse o ayın ilk gününde ışıkların o burca yansıyacak şekilde yapılmıştır. Bu sistem son derece güzel bir şekilde hesaplanmış ve çağının mühendislik, astroloji harikasıdır. Ayrıca Ashab-ı Kehf’in isimleri de köprü üzerine yazılmıştır.
Günümüze bu köprünün batı kıyısındaki ilk kemeri ile ayağı ve nehrin ortasında da diğer iki ayağı gelebilmiştir.
Kenthaber Kültür Kurulu
