Türk Tabipleri Birliği (TTB) Genel Sekreteri Dr. Altan Ayaz, 116 ilacın geri ödeme listesinden çıkarılmasından sonra 2 bin ilacın daha listeden çıkarılacağı ve ilaca uygulanan reklam yasağının kaldırılacağı yönünde duyumlar aldıklarını söyledi. Karadeniz Teknik Üniversitesi (KTÜ) Farmakoloji Ana Bilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Ersin Yavaş ise 116 ilacı geri ödeme kapsamına çıkan listenin hangi amaçla ve hangi ilkelere göre hazırlandığını anlamakta güçlük çektiklerini belirtti. 

Maliye Bakanlığı'na bağlı Geri Ödeme Komisyonu'nun toplam 116 ilacı "geri ödeme kapsamı dışına çıkarmasına" tepkiler büyüyor. Bakanlık kararından sonra toplanan TTB İlaç Danışma Kurulu, konuya ilişkin bir rapor hazırladı. TTB Genel Sekreteri Dr. Altan Ayaz, TTB 2. Başkanı Sinan Adıyaman ile TTB İlaç Danışma Kurulu Başkanı ve KÜT Farmakoloji Ana Bilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Ersin Yavaş ortak düzenledikleri basın toplantısında raporu açıkladı. 

Toplantıda konuşan Dr. Ayaz, Maliye Bakanlığı'nın daha önce de yayınladığı Bütçe Uygulama Talimatnameleri ile bazı ilaçların reçete edilmelerine yönelik kısıtlayıcı düzenlemelerin yer aldığını hatırlatarak, ancak bir grup ilacın geri ödeme kapsamı dışına çıkarılması uygulaması bir ilk olduğunu vurguladı. 

İlaç gibi tedavinin önemli bileşenlerinden olan bir konuda Sağlık Bakanlığı'nın değil de Maliye Bakanlığı'nın bir düzenlemede bulunmuş olmasının konuyu ayrıca ilginç kıldığını ifade eden Dr. Ayaz, "Genel olarak geri ödeme kapsamı dışına çıkarılan ilaçların listesine bakıldığında, alınan kararlar ve gerekçeleri hakkında tutarlı bir yaklaşımın olmadığı; böylesi bir uygulamanın dayanması gereken maliyet-etkililik analizi konusunda ciddi eksiklikler olduğu görülmektedir. Uygulamanın temelinde tasarruf amacının yattığı anlaşılmaktadır. Örneğin grip tedavisinde kullanılan bazı ilaçların 'efervesan' formlarının liste dışı tutulurken başka farmasötik formları listede tutulmuşlardır. Yine Komisyon kararında geçen 'terapötik dozda olmayan çinko içerikli ilaçlar' ifadesi ruhsatlandırma işlemlerini tartışmaya açmaktadır. Terapötik olmayan bir şey ilaç olabilir mi?, ruhsat alabilir mi? sorularını akla getirmektedir" diye konuştu. 

Dr. Ayaz, geri ödeme kapsamı dışına çıkarılan ilaçların reçete edilmelerine yönelik herhangi bir sınırlama getirilmediğini belirterek, söz konusu ilaçların halen piyasada bulunduğunu kaydetti. Bu durumun 'tezgah üstünde satılan reçetesiz ilaç' konusunu yeniden gündeme getirileceğini savunan Ayaz, bu sistemle kamunun ilaç tüketimini azaltırmış gibi görünürken, reklam desteğiyle ilaç pastasının büyütüleceğini iddia etti. 

Beklenen tasarrufun bu tür zorlama ve bilimsel dayanağı eksik kısıntılarla sağlanamayacağını vurgulayan Ayaz, aksine sosyal güvenlik kurumlarının harcamaları azalacağını ama genel olarak ülkenin ilaç harcamalarının artacağını iddia etti. 

Ayrıca kullanım sonucu ilaçlara ait bazı olumsuz etkilerin artması ile tedavi maliyetlerine bu olumsuzlukların giderilmesi için yapılacak çok daha pahalı harcamaların ekleneceğini savunan Ayaz, şunları kaydetti: 

"Tezgah üstünde satılan reçetesiz ilaç sistemiyle ilaç gibi sağlığa ait bir ürünün eczane dışında kontrolsüzce market benzeri yerlerde kontrolsüzce satılmasının önünü açmak, sağlık hizmetlerini metalaştırmak anlamına gelmektedir. Sağlık harcamalarından tasarrufa gidilmesi amacıyla gerekli düzenlemelerin yapılmakta olduğu IMF ile yapılan 19. Stand-by 3. ve 4. gözden geçirme raporları çerçevesinde 7 Temmuz 2006 tarihinde hükümetin sunduğu 'Niyet Mektubu'nda yer almaktadır. Bu durum Maliye Bakanlığı'nın pozitif ilaç listesi hazırlanması çabasını bilimsel, nesnel temeller üzerine kurmadığını göstermektedir. Amaç SSK'lıların ve Yeşil Kart'lıların serbest eczanelerden ilaç alımının önünün açılması ile artan ilaç harcamalarının maliyetini vatandaşın sırtına yüklenmesidir. Oysa genel olarak ilaç maliyetleri azaltılmak istense akılcı ilaç kullanımını özendirici tedbirler alınır ve kamu eczacılığı tasfiye edilmek yerine güçlendirilirdi. İlaçların geri ödeme kapsamı dışına çıkarılması 2007 başından itibaren başlatılması düşünülen Genel Sağlık Sigortası (GSS) uygulaması ile de yakından ilgilidir. Böylece GSS'de geçen Temel Teminat Paketi'nin içeriğinden bazı ilaçlar şimdiden çıkarılmaya başlanmıştır. Bu tür uygulamaların genişleyerek sürdürülmek isteneceğini beklemek gerekir. Bu durumda vergisini ve sosyal güvenlik primini ödüyor olmak dahi sağlık hizmetlerinden yeterince faydalanmaya yetmeyecek, vatandaşlar ya ilave cepten harcama yapmak zorunda bırakılacaklardır ya da tamamlayıcı özel sigorta yaptırmak. Bu tür düzenlemeler yapılırken mutlaka şeffaf olunmalıdır. Geri Ödeme Komisyonu'nun hangi bilimsel kuruldan görüş aldığı, uyguladığı kurallar mutlaka açıklanmalıdır. Kararların gerekçeleri mutlaka belirtilmelidir. Komisyon özellikle etkisiz olarak kabul ettiği ilaçlar için hangi bilimsel kanıtları kullandığını mutlaka referans olarak göstermelidir. Yoksa kararları hep tartışmalı olur. Ayrıca bu tür uygulamalarda IMF gibi finans kurumlarının istemleri değil, Türk Tabipleri Birliği, Türk Eczacıları Birliği, üniversitelerin ve uzmanlık derneklerinin görüşleri dikkate alınmalıdır." 

Toplantı sonunda gazetecilerin soruların cevaplayan TTB Genel Sekreteri Ayaz, geri ödeme kapsamı dışına çıkarılan ilaç sayısının 116'dan 2 bine çıkarılacağı ve ilaca uygulanan reklam yasağının kaldırılacağına ilişkin duyumlar aldıklarını kaydetti. 

TTB İlaç Danışma Kurulu Başkanı ve KTÜ Farmakoloji Ana Bilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Ersin Yavaş da grip tedavisinde kullanılan bazı ilaçlar, obezite tedavisinde, ameliyatlarda kullanılan bazı ilaçlar, solunumu raha amunun ilaç tüketimini azaltırmış gibi görtlatıcı ilaçlar ve bazı vitaminler olmak üzere 116 ilacın geri ödem listesinden çıkarıldığını hatırlatarak, "Listenin hangi amaçla ve hangi ilkelere göre hazırlandığını anlamakta güçlük çekiyoruz" şeklinde konuştu.