Çankaya Genel Bilgi

Çankaya Genel Görünüm

İç Anadolu Bölgesi'nde Ankara İline bağlı bir ilçe olan Çankaya, doğusunda Mamak, kuzeyinde Altındağ, batısında Yenimahalle, güneyinde Gölbaşı ile çevrilidir.

Ankara’nın güneyinde doğu batı yönüne uzanan yamaçlarda kurulmuştur. Günümüzde ilçe statüsü taşımakla beraber Ankara’nın metropol işlevlerinin yapıldığı, yerleşim ve iş alanlarının yer aldığı bir semttir. Cumhurbaşkanlığı konutunun burada bulunmasıyla Türkiye’nin siyasi yaşamında odak noktası konumundadır.

İl merkezine 9 km. uzaklıktaki Çankaya'nın yüzölçümü 307 km2, 2000 Yılı Genel Sayım sonuçlarına göre; toplam nüfusu 769.331'dir.

Cumhuriyet öncesinde küçük bir köy niteliğinde olan Çankaya, Ankara’nın başkent olmasından, Atatürk’ün konutunun burada yer almasından sonra önem kazanmıştır. Bundan sonra da Çankaya, bir yandan kentle bütünleşmiş, diğer yandan da Ankara’nın lüks bir semt durumuna gelmiştir.

Atakule

Devlet ve hükümet yönetimini sağlayan tüm kuruluşlar Çankaya’da toplanmıştır.Ülkenin en önemli kamusal karar organlarını, üniversitelerini, çeşitli ülkelerin büyükelçiliklerini, iş alanlarını, ticaret merkezlerini, bankaları, büyük otelleri, kültür ve sanat kuruluşlarını, restoranları, eğlence ve dinlence yerlerini barındıran bir yerleşim alanıdır.

Çankaya Cumhurbaşkanlığı konutu 483 dönümlük bir alan üzerinde kurulmuştur. Bu yerleşimin içerisinde Müze Köşk, Çankaya Köşkü (Pembe Köşk), Camlı Köşk, Yeni Hizmet Binası, Yeni Genel Sekreterlik ve Devlet Denetleme Kurulu Binası, Başyaverlik Binası, İdari ve Mali İşler ve Koruma Müdürlüğü binaları, Basın Toplantı Salonu, Resepsiyon Salonları, İtfaiye Binası, Sosyal Tesisler, Garaj, Sera, Halı Saha ve Tenis Kortu ile lojmanlar bulunmaktadır.

Atatürk, Kurtuluş Savaşı çalışmalarını yürütmek için Ankara’ya geldiği 27 Aralık 1919 gününde, önce bugün Devlet Meteoroloji İşleri Genel Müdürlüğü olarak kullanılan Ziraat Okulu’nda kalmış, okulun savaş karargâhına dönüştürülmesinin ardından, ilk Meclis Başkanı seçildiği 23 Nisan 1920’de istasyondaki istasyon şefi konutu olan ve "Direksiyon Binası" olarak anılan taş binaya geçerek burayı hem konut hem çalışma yeri olarak kullanmıştır.

Eski Çankaya Köşkü

Ancak, bu binanın çalışma ve dinlenme yönünden uygun olmaması nedeniyle ve Ruşen Eşref’in önerisiyle Ankara’nın yazlık bağlar bölgesi olan Çankaya’da bir yer aranmıştır. 1921 yılında Ankara Müftüsü Rıfat Börekçi’nin önderliğinde satın alınan "Kasapoğlu Köşkü" olarak bilinen bugünkü "Müze Köşk", Çankaya’nın temelini oluşturmuştur.

Bu köşk 1932 yılına kadar, hem ikametgâh, hem de çalışma amaçlı olarak kullanılmıştır. İki kez genişletme ve yenileme çalışmaları yapılmasına karşın Müze Köşk’ün, giderek artan gereksinimleri karşılamakta yetersiz kalması üzerine 1930 yılında yeni bir bina yaptırılmasına karar verilmiştir. Atatürk’ün isteği ile, yeni köşkün yapımı Avusturyalı ünlü mimar Prof. Dr. Clemens Holzmeister’e verilmiştir. Holzmeister’in, 20 Mayıs 1930’da görevi üstlenmesinden beş gün sonra ilk tasarımı hazırladığı, iki gün sonra Atatürk’ün istediği düzeltmeleri de yaparak proje taslağını teslim ettiği, 27 Temmuz’da ise kesin plan ve maketi Yalova’da Atatürk’e sunduğu bilinmektedir.

Çankaya Köşkü, Atatürk’ten sonra Cumhurbaşkanlığı görevini üstlenen sırasıyla, İsmet İnönü, Celal Bayar, Cemal Gürsel, Cevdet Sunay, Fahri Korutürk, Kenan Evren, Turgut Özal ve Süleyman Demirel’e hem konut hem çalışma binası olarak hizmet vermiştir.

Çankaya Köşkü'nün son hali

Köşk, 9. Cumhurbaşkanı Süleyman Demirel’den başlayarak, yeni hizmet binasının tamamlanmasıyla, yalnızca ikametgâh olarak kullanılmıştır. Yıllar içinde gereksinimlerden kaynaklanan kimi değişikliklerin yapıldığı Çankaya Köşkü, 2000-2001 yıllarında restore edilerek 1932 yılındaki aslına uygun duruma getirilmiştir.

II.Dünya Savaşı yıllarında Ankara’ya yapılan göçlerden sonra Çankaya’da nüfus artmış, çevresi gecekondularla sarılmışsa da kısa bir süre sonra bunlar ortadan kaldırılarak çağdaş bir yerleşim yerine dönüşmüştür.

Ankara’nın önemli ilçelerinden olan Çankaya’da Atatürk Orman Çiftliği, Anıtkabir
Atatürk Müzesi, Atatürk Anıtı (Zafer Anıtı-Sıhhiye), MTA Genel Müdürlüğü Tabiat Tarihi Müzesi, Güvenlik Anıtı , Etnografya Atatürk Anıtı  ODTÜ Arkeoloji Müzesi, Devlet Resim ve Heykel Sergi Salonu, Anıt Park, Botanik Bahçesi, Abdi İpekçi Parkı, Güven Park, Kurtuluş Parkı, Kuğulu Park, Milli Egemenlik Parkı, Ahmet Arif Parkı, Hitit Anıtı, Atakule ve TBMM bulunmaktadır.

Kenthaber Kültür Kurulu

Fotoğraflar, www.ankara.gov.tr ve www.ankara.bld.tr adreslerinden alınmıştır.