Keneye karşı nasıl mücadele edilmeli?

Giresun Veteriner Hekimleri Odası (GİVHO) Başkanı Derviş Kara, Kırım Kongo Kanamalı Ateşi (KKKA) hastalığına neden olan keneleri doğal hayattan yok etmek mümkün olmadığını, bu nedenle kenelere karşı her yıl ciddi mücadelelerin yapılması gerektiğini belirtti.

Kara, yaptığı açıklamada, son yıllarda kamuoyu gündeminde sıkça yer alan KKKA hastalığının Türkiye'de ilk defa 2002 yılında Tokat bölgesinde tespit edildiğini hatırlatarak hastalığın hayvanlardan insanlara keneler ile bulaşan viral bir enfeksiyon olduğunu belirtti. Yeryüzünde yaklaşık 850 kene türünün bilindiğini belirten Kara, 30 kene türünün KKKA virüsünü bulaştırabildiğini ifade etti.

Virüs kenelerin konakladığı hayvanlara bulaşmasına karşılık bu hayvanlarda hastalık belirtisine neden olmadığını dile getiren Kara, “Bazen hafif ateş görülmesi dışında genelde hastalık gizli olarak geçirilmekte ve hastalık belirtisi görülmemektedir. Buna karşın, KKKA insanlarda yüzde 30'a kadar çıkabilen yüksek bir ölüm oranıyla seyretmektedir ve insan sağlığı açısından ciddi bir tehdit oluşturmaktadır” dedi.

KENELERLE MÜCADELE İÇİN DONANIMLI BİR VETERİNER TEŞKİLATI KURULMALI

KKKA hastalığına neden olan keneleri doğal hayattan yok etmenin mümkün olmadığını, bu nedenle kenelere karşı her yıl ciddi mücadelelerin yapılması gerektiğini vurgulayan Kara, şöyle konuştu:

“Hastalığın bulaşmasına neden olan keneleri doğal hayattan yok etmek mümkün değildir. Çünkü dişi bir kene 2 bin-7 bin arasında yumurta bırakabilmektedir. Ancak çiftlik hayvanlarında düzenli ilaçlama ile biyolojik üreme zinciri kırılmak suretiyle kabul edilebilir düzeyde azaltılabilir. Keneler, KKKA hastalığının yayılması yanında hayvanlarda birçok viral, bakteriyel ve kan parazitlerinden ileri gelen hastalığın oluşmasına da neden olmaktadırlar. Bu nedenle çiftlik hayvanlarında düzenli ve sürekli mücadele gereklidir. Bunun başarılabilmesi içinde öncelikle, Tarım Bakanlığı bünyesinde acilen, yeterli sayıda veteriner hekim ve yardımcı sağlık personel ile mali kaynağa ve tıbbi donanıma sahip bir 'Veteriner Teşkilatı'nın kurulmasına ihtiyaç vardır. Tarım Bakanlığı merkez ve taşra teşkilatının mevcut heterojen yapısıyla, Kırım Kongo ve Kanamalı Ateşi ve diğer bulaşıcı ve zoonoz hayvan hastalıklarıyla etkin mücadele etmesini beklemek gerçekçi değildir. Ayrıca son yıllarda veteriner sağlık çalışanlarının maaşları yoksulluk sınırına gelmiş, özverili çalışmaları göz ardı edilmiş, moral ve motivasyonları ciddi derecede bozulmuştur.”

Kara, kenelere karşı sürdürülen çalışmalar çerçevesinde, açık alanların ve meraların ilaçlandığını dile getirerek bunun doğru olmadığını öne sürdü. Açık alanlar ve meraların ilaçlanmasının keneler ile mücadelede etkisinin çok sınırlı olduğuna dikkat çeken Kara, bunun yanı sıra önemli düzeyde çevre kirliliğine, doğal dengenin bozulmasına ve zehirlenmelere neden olunduğuna işaret etti.

KENELERLE MÜCADELEDE BELLİ KURALLARLA YAPILMALIDIR

Kenelere karşı yapılacak çalışmalarda basit ancak hassasiyetle uyulması gereken tedbirlerin alınabileceğini belirten Kara, “Kenelerin yoğun olduğu yerlerden mümkün olduğunca uzak durulmalıdır. Keneler bulunduğu alanlara girildiği zaman vücut belli aralıklarla kene yönünden kontrol edilmeli, vücuda yapışmış kenelerin çıkarılması için bir sağlık kuruluşuna başvurulmalıdır. Bunun mümkün olmadığı durumlarda ise uygun bir şekilde kene ezilmeden ve ağız kısmı koparılmadan cımbızla ya da pensle alınmalıdır. Kenelerin çıkarılması için eter, kloroform ve alkol yada gaz gibi herhangi bir madde kullanılmamalıdır. Kene yapışmasından sonra kenenin virüsü bulaştırması için belirli bir zamanın geçirilmesi gerekmektedir. Bu nedenle arazi dönüşünde vücutta kene kontrolü yaparak yapışan bir kene varsa gün geçirilmeden uzaklaştırılması en önemli tedbirdir” diye konuştu.

Kenenin bir hayvana yapışmış iken insana veya başka bir hayvana geçmeyeceğini, biyolojik evreleri gereği araziden canlıya tutunduğunu dile getiren Derviş Kara, şu uyarılarda bulundu:

“Kenelerin bulunduğu alanlara çıplak ayak yada kısa giysiler ile gidilmemelidir. Bu alanlara av ya da görev gereği gidenler lastik çizme giymeli ya da pantolonlarının paçalarını çorap içine almaları, korunma açısından faydalıdır. Hayvan sahipleri, hayvanlarını kenelere karşı veteriner hekimin tavsiye edeceği dış parazit ilaçlarını kullanarak ilaçlamalı, hayvan barınakları kenelerin yaşamasına imkan vermeyecek şekilde yapılmalı, çatlaklar ve yarıklar tamir edilerek badana yapılmalıdır.

Hayvancılıkla uğraşanlar, hayvanlarını Nisan-Ekim ayları arasında iki ay aralıkla kenelere karşı ilaçlamalıdır. Sadece hayvanlarda kene mücadelesi yapılması da yeterli değildir. Kasım-Mart ayları arasında da hayvan barınaklarında düzenli ilaçlama yapılmalıdır.”