Panaghia Manastır Kilisesi
Gümüşhane Torul ilçesinde Büyükçit Vadisi’nde bulunan bu kilise Hz.Meryem’e adanmıştır. Günümüze oldukça harap bir durumda gelen kilise geniş bir avlunun ortasındadır. Kilise, Khaldea Metropollüğüne bağlı yedi kiliseden biridir. Bu kiliseyi, kilise kaynaklarından birine göre 890, diğer bir kaynağa göre de 900 yıllarında üç keşiş kurmuştur.
Kilise, Trabzon Komnenosları döneminde ve XIX. yüzyılda iki kez onarılmıştır. Kapalı Yunan Haçı planındaki kilisenin ortası merkezi kubbeli, köşeleri de küçük tonozlu bir örtüye sahiptir. Mimari olarak Kapalı Yunan Haçı planı ile bazilika planı bir araya kaynaştırılmıştır. Apsis yuvarlak ve üç bölüm halindedir. Duvarları yalancı kemerlerle üç ayrı bölüme ayrılmış, bunların ortalarına da birer pencere açılmıştır.
Kilisenin kuzeydoğu köşesine dikdörtgen planlı bir şapel eklenmiştir. Ancak bu şapel yıkılmış olup, yalnızca apsisin yuvarlak olduğu görülmektedir. Apsis nişi içerisinde Bizans devrine tarihlendirilen fresk kalıntıları bulunmaktadır.
Kenthaber Kültür Kurulu
