Taşköprü Genel Bilgi

Batı Karadeniz Bölgesi’nde, Kastamonu İli’ne bağlı bir ilçe olan Taşköprü, kuzeyde Çatalzeytin ve Türkeli, güneyde Tosya, doğuda Hanönü ve Boyabat ilçeleri, batıda da Kastamonu Merkez ilçe ve Devrekâni ile çevrilidir. Kastamonu’nun doğu kesiminde yer alan ilçenin kuzey, doğu ve güneyi dağlık alanlarla kaplıdır. İç kesimi ise orta yükseklikteki dalgalı düzlüklerden oluşmaktadır. Kuzey kesimini Küre (İsfendiyar) Dağları, güney kesimini de Ilgaz Dağı’nın kuzeydoğu uzantıları engebelendirir. Çangal Dağı (1.585 m.), doğusundaki Elek Dağı (1.540 m.), güneybatısındaki Kiraz Dağı (1.465 m.), güneyindeki Saraycık Dağı (1.350 m.), batısındaki Obrucuk Dağı (900 m.) ilçenin en önemli yükseltileridir. İlçe yakınlarında, Hanönü ilçesinde tabanı genişleyen Gökırmak Vadisi’ndeki düzlükler ilçenin başlıca tarım alanıdır.

İlçe topraklarından kaynaklanan suları, Kızılırmak’ın kollarından olan Gökırmak toplar. Ilgaz Dağının kuzey yamaçlarında doğup, ilçe toprakları içerisinde Gökırmak’a katılan başlıca akarsular Akkaya Çayı ile Karadere ve Uludere’dir. Gökırmak, Daday, Kastamonu, Karasu, Alpagut, Ağçıkavak, Çit, Çakmak, Çana, Hamzaoğlu, Küre ve Kavakpazarı Çaylarını da alarak Boyabat yönüne doğru devam eder. Kastamonu merkezine 42 km. uzaklıktaki ilçenin yüzölçümü 1.752 km2 olup, toplam nüfusu 16.200’dür.

Doğal bitki örtüsü step görünümündeki ilçenin dağlık alanlarında çam, göknar, kayın, meşe, kavak ve ıhlamur ağaçları ile kaplı ormanlar bulunmaktadır.
İlçede tipik Karadeniz iklimi hüküm sürmekte olup, Yazları sıcak, kışları ise ılık geçmektedir. Her mevsim yağış almaktadır.

İlçenin ekonomisi tarım, orman ve hayvancılığa dayalıdır. Yetiştirilen başlıca ürünler şeker pancarı, buğday, elma, kendir, patates, arpa, soğan, sarımsak, az miktarda da armut, erik ve baklagiller yetiştirilmektedir. İlçenin alçak kesimlerinde sığır, manda, dağlık kesimlerde de koyun yetiştirilir. İlçede kamu kuruluşlarına ait Taşköprü Kendir Sanayii Müessesesi ile Türkiye Selüloz ve Kâğıt Fabrikası bulunmakta olup, ilçede orman ürünlerini işleyen fabrikalar bulunmaktadır. Taşköprü’nün doğal değerleri arasında yer alan karacalar ve geyikler için Elekdağ yöresinde koruma ve üretme alanı kurulmuştur. Ayrıca Elekdağı civarında Demirci Müezzin Köyleri’nde maden suları da bulunmakta olup, ilçe topraklarında bakır, krom, kaolin, demir ve kömür madeni yatakları bulunmaktadır.

İlçenin İlkçağ tarihi ile ilgili kesin bilgi bulunmamakla beraber, M.Ö. 1100-700 yılları arasında Kastamonu ve çevresinde Paflagonialıların egemenlik kurdukları bilinmektedir. Paflagonia’nın sınırları içerisinde yer aldığı sanılan yörede, Hititler, Frigyalılar, Kimmerler ve Lydialıların egemen olmuş, M.Ö.IV.yüzyılda Perslerin eline geçmiştir. M.Ö.IV.yüzyılda Büyük İskender Anadolu’nun büyük bir bölümü ile Kastamonu yöresini de egemenliği altına almıştır. İskender’in ölümünden sonra yöreyi ele geçiren Pontus Krallığı M.Ö.I.yüzyılda Romalılar tarafından ortadan kaldırılmıştır. Taşköprü, Romalılar zamanında I. ve III. Yüzyıllar arasında en zengin dönemini yaşamıştır. Zımbıllı Tepesi akropol olarak kullanılmıştır. Uzun süre Roma İmparatorluğu sınırları içinde kalan yöre M.S.395 yılında İmparatorluğun bölünmesiyle Doğu Roma İmparatorluğu (Bizans) toprakları içerisinde kalmıştır.

XI.yüzyılın başlarında Bizans’ın Paphlagonia Theması’na bağlı olan yöredeki en önemli yerleşiö Pompeipolis idi. Pompeiopolis , Taşköprü’nün kuzeyinde, Kastamonu’nun 45 km. kuzeyinde yer almaktadır. Pompeiopolis M.Ö. 65-64 yıllarında Pompeius tarafından Amnias vadisinin doğu-batı yolu geçişi üzerinde Bithynia-Pontus’un iki vilayetinde bir şehir eyaleti olarak kurulmuştur. Pompeiopolis, M.S.VI.yüzyılın ortalarında bir piskoposluk merkezi olarak önem kazanmıştır. Kastamonu müzesi tarafından yapılan arkeolojik kazılarda çok sayıda çok iyi durumda mozaik döşemeler ortaya çıkmıştır.

Bizanslılardan sonra, Anadolu Selçuklularının eline geçen ve Bizanslılar ile sık sık el değiştiren yöre, daha sonra Danişmendlerin, XIII yüzyılda Çobanoğullarının ve XIV.yüzyılda da Candaroğullarının egemenliği altına girmiştir. 1392 yılında Osmanlı topraklarına katılmıştır. Ankara Savaşı’ndan (1402) sonra Sinop’ta yaşayan İsfendiyar Bey yöreye hakim olmuştur. Osmanlı birliğini yeniden kurmayı başaran Çelebi Sultan Mehmet İsfendiyar Bey’i kendisine bağlamış ve Candaroğullarının Osmanlılara katılmasını sağlamıştır. Bunun ardından 1461’de Fatih Sultan Mehmet zamanında yöre, kesin olarak Osmanlı toprakları içerisine alınmıştır.

Osmanlılar zamanında kadılık olarak idare edilmiş, 1868 yılında ilçe olmuştur. XIX.yüzyıl sonlarında Kastamonu vilayetinin Merkez sancağına bağlı Taşköprü kazasının sınırları içinde idi.

İlçede günümüze gelebilen tarihi eserler arasında; Kızlar Kalesi, Mazhar Oluğu Kalesi, Kalekapı Kaya Mezarları, Urgancı Kaya Mezarları, Aygır Kalesi Kaya Mezarları, Bademci Kaya Mezarı, Direkli Kaya Mezarı, Hobu Kayası Mezarı, Kaya Tünelleri, Taş Köprü, Kasım Bey Camisi, Yazıhamit Camisi, Hacı Ahmet Ağa Camisi, Kızılkilise Camisi, Ayvalı Cami, Şeyh Hüsamettin Camisi, Taş Cami, Abdal Hasan Türbesi, Şeyh Musa Türbesi, Yavaşça Sultan Türbesi, Muzaferiddin Bey Hamamı, Yeni Hamam bulunmaktadır.

Kenthaber Kültür Kurulu

Fotoğraflar, www.kastamonu.gov.tr adresinden alınmıştır.