2
Mayıs
2024
Perşembe
TRABZON

Mehmet Alpdündar


Mehmet ALPDÜNDAR   (1928- 1999) 

Türkiye Maden İşçileri Sendikası kurucusu ve eski genel başkanı, DİSK’in kurucusu.
Trabzon’un of ilçesinde dünyaya gelen Mehmet Alpdündar, İlkokul’dan sonra okuma olanağı bulamadı. 1940’ta Zonguldak’ta yerüstü maden işçisi olarak çalışmaya başladı. 1948’de askere gitti ve İskenderun’da üç yıl deniz eri olarak görev yaptı. İşçi ve sendika temsilciliklerinde bulundu.

Zonguldak Maden İşçileri Sendikası’nın 19 Haziran 1955 tarihinde toplanan olağanüstü genel kurulunda yönetim kurulu üyeliğine seçildi. Aynı yıl Türk-İş’in Samsun’da açtığı Sendika Okulu’na giderek burada A tipi eğitim seminerine katıldı. 1958’de Zonguldak Maden İşçileri Sendikası’nın ikinci başkanlığına getirildi. Aynı yıl kurulan Türk-İş’e bağlı Türkiye Maden İşçileri Federasyonu’nun genel sekreterliğini üstlendi. 

Sendikanın talepleri doğrultusunda Zonguldak’ta oluşturulan Asgari Ücret Komisyonu’nun aldığı kararlar işletme tarafından uygulanmayınca 1959’da Komisyonu üyesi ve sendika yetkilisi olarak Ankara’da sanayi Bakanı ile sert bir tartışma yaptı. Bakanın taleplerine olumlu yaklaşmaması üzerine düzenlediği basın toplantısında “grev yasaktır, fakat ihtisali düşürmek yasak değildir” şeklindeki açıklaması işveren ve bakanlık tarafından şiddetle tepki gördü.
 
Zonguldak’a geldiğinde kent girişinde tutuklandı, sendika binasına götürülerek burada Bölge Çalışma Müdürü tarafından işçi sıfatının kaldırıldığı ve işten çıkarıldığı tebliğ edildi. Aynı günlerde Zonguldak’ta toplanan DP İl kongresinde Mehmet Alpdündar’ın ve sendikanın talepleri “ Moskova ağzı” olarak nitelendirildi. Ve Alpdündar’a ağır eleştiriler yöneltildi.
 
Alpdündar burada işçi haklarını korumakta kararlı bir tutum takındı ve işçiler tarafından omuzlarda taşındı. Yapılan saldırılar üzerine Alpdündar 1946’dan beri üyesi olduğu ve Ocak başkanlığını yaptığı Demokrat Parti’den istifa ederek İsmet İnönü’nünde katıldığı bir törenle Cumhuriyet Halk Partisi’ne katıldı. Olay kısa zamanda ülke çapında yayıldı ve “Alpdündar vakası “ olarak dönemin gazete ve dergilerinde kapak konusu oldu. 

3 Haziran 1959 tarihinde toplanan 12. Genel Kurul tam anlamıyla iktidarın devlet gücünü kullanarak sendikayı ele geçirmesine sahne oldu. Doğrudan vali yardımcısının ve polis kuvvetlerinin denetiminde geçen, Genel Kurul gerginleşen ortam nedeniyle ikinci güne ertelendi. Genel Kurul’a Türk-İş yöneticileri, işçi kökenli milletvekilleri alınmadı. Alpdündar’ın verdiği önergeler reddedildi ve Alpdündar, işçi sayılmadığı gerekçesiyle dövülerek salondan atıldı. 

Bunun üzerine 70 kadar delege de salonu terk etti. DP il yönetimini etkisi altındaki Genel Kurul’da Mehmet Alpdündar üyelikten çıkarıldı.. Daha sonra yeni sendika yönetiminin baskılarına dayanamayan Türkiye Maden İşçileri Federasyonu Alpdündar’ın Genel Sekreterlik görevini geçersiz saydı.

İşsiz kalan Mehmet Alpdündar bir danışma bürosu açtı. İşçilerin sigorta ve idare ile olan sorunlarının çözümünde yardımcı olmaya başladı. Ancak Vali tarafından sorgulanarak bu büronun kapatılması istendi. Tüm bu baskı ve saldırılara rağmen yılmadı mücadelesini sürdürdü. 

27 Mayıs Devrimi ile yıkılan DP iktidarının ardından 16 Haziran 1961’de toplanan Zonguldak Maden İşçileri Sendikası’nın Genel Kurulu Alpdündar’ı önce delege seçti ardından Genel Başkanlığına getirdi. Sendikanın Temmuz 1964’te toplanan, kendisinin gayri nizami saydığı olağanüstü kongrede başkanlıktan uzaklaştırılınca aynı işkolunda yeni bir sendika kurma girişimini başlattı. 

İşletme tarafından verilen”liyakat zammı”nın dağıtımı sırasında meydana gelen haksızlığa karşı çıkan işçiler, 10 Mart 1965’te üretimi durdurdu. İşçiler bir yandan idarenin kendi adamlarını tuttuğunu, diğer yandan da Alpdündar’dan sonra sendika yönetimine gelenlerin işçi arasında ayrım yaptığını ileri sürdü. İlk olarak Gelik’ de başlayan grev hemen Karadon ve Kilimli’ye yayıldı.
 
Zonguldak Valisi’nin işçileri ikna ittiği sırada 11 Mart gece yarısında Kozlu işçileri de greve çıktı.Vali’nin olaya sert biçimde müdahalesi ile patlayan çatışma sonucunda Kozlu ocaklarında çalışan Satılmış Tepe ve Mehmet Çavdar jandarmanın açtığı ateş sonucu öldü. Ankara’dan iki savaş uçağı bölge üzerinde uçurularak işçilere bildiriler atıldı. Olaylar araya İçişleri Bakanı’nın girmesiyle duruldu. Kozlu olayları olarak anılan grev sırasında meydana gelen olayları tahrik ittiği gerekçesiyle Mehmet Alpdündar 72 işçiyle birlikte tutuklandı. Ancak açılan davada beraat etti. 

5 Temmuz 1966’da bağımsız Türkiye Maden İşçileri Sendikası’nı kurdu ve genel

başkanlığını üstlendi. Sendika kısa bir süre içinde bölgede etkinlik sağladı. 13 Şubat 1967’de bu sendikanın başkanı olarak DİSK’in kurucuları arasında yer aldı. Konfederasyonunun 15 Haziran 1968’de toplanan 1. Genel Kurulu’nda Yönetim Kurulu üyeliği’ne seçildi. 

1975’te Türkiye Kömür İşletmeleri’nden emekli oldu ve İstanbul’a dönerek aktif sendikal yaşamdan çekildi.

Vekilinize soru sormak/sorununuzu iletmek ister misiniz?
Sorular/Cevaplar