Trabzon Çarşı Camisi’nin arkasında, Çarşı Mahallesi’nde, Bedestenin kuzeybatısında bulunan bu han kitabesinden öğrenildiğine göre Hacı Yahya isimli bir kişi tarafından h.1196 (1781) yılında yaptırılmıştır. Bunu belirten kitabesinin mealen anlamı şöyledir:
“Sahib’ül Hayrat ve Hesenat
Kaymakam Nakibü’l eşraf es Seyyid El-Hac
Abdullah bin El-Hac Yahya Efendi
Sene 1196”
Eski Vakıf kayıtlarında Gön Hanı veya Atar Hanı isimleri ile tanınan bu yapı üzerinde S.Ballance araştırma yapmış ve planını yayınlamıştır. Vakıf Han Vakıf kayıtlarında Taşhan ismiyle geçmektedir.
Kesme taştan üç katlı avlulu bir han olup, giriş kapısı doğu yönündedir. Buradan küçük bir avluya geçilmektedir. Bu avlunun arkasında odalar sıralanmıştır. Birinci katta cephede dört dükkân, şadırvan ve mescit kısmı bulunmaktadır. Bu avlunun çevresindeki odalar birbirlerinden farklı büyüklüktedir. Kuzey yönünde orta kısma bir eyvan yerleştirilmiştir. İkinci katta ise revakların çevresinde odalar ve mescit bulunmaktadır. Bu mescidin güneydoğu köşesindeki minaresi ise yıkılmıştır.
Kenthaber Kültür Kurulu