Adraneia, Hadriani (Orhaneli)
Orhaneli, bugün Bursa’nın 65 km. güneyinde, Adronos Çayı (Orhaneli Çayı) güney kıyısında bulunmaktadır. Burada İlkçağda kurulan kentçiğin adı ise çeşitli tarihi kaynaklarda değişik biçimlerde geçmektedir: Adraneia, Adriani, Hadriani, Atriani, Atranos, Edranos. Osmanlı döneminde ise beyce olarak anılmıştır.
Roma İmparatoru Hadrianus tarafından kurulmuştur. Özellikle av mahalli olarak kurulan kente, kuruluşu sırasında mabet, okul yapıldığı söylenmekle birlikte, kuruluşu ve ilkçağ tarihi üzerine pek bir bilgi bulunmamaktadır. Kent İS.450’den başlayarak, Ortaçağ boyunca piskoposluk merkezi olmuştur.
Bugünkü Orhaneli Çal Tepe ile Kusumlar Köyü’ne giden yol arasında, kare planlı, Roma dönemi duvar işçiliği özelliklerini gösteren bir yapı kalıntıları bulunmaktadır. Bunun güneybatı yakınında küçük bir nekropolü bulunmaktadır. Bugün halk, Çal Tepe eteğindeki kalıntı alanına kilise demektedir.
