İsmail Hakkı Dergâhı XVII.yüzyılda, İsmail Hakkı tarafından kurulmuştur. İsmail Hakkı, 1652 yılında doğmuş, çeşitli hocalardan ders almış ve tasavvufta halifelik unvanını kazanmıştır. Bundan sonra Bursa’ya yerleşmiş, kendi maddi olanakları ile bu dergâhı yaptırmıştır.
Bu dergâh semahane, çilehane, harem ve müştemilat bölümlerinden oluşmuştur. Yapı topluluğunun doğusunda bulunan harem bölümleri yıkılmıştır. Günümüzde öğrenci yurdu olarak kullanılmaktadır.
Günümüze gelebilen semahanenin bulunduğu bölümün giriş kapısı üzerinde 1722 tarihli talik yazılı yapım kitabesi bulunmaktadır:
Kale İsmail Hakkı el-Münzevi
Fi makamı salikünkad hüda
Celvetiyyül-intisâb fit-tarik
Ekberiyyüş- serefmen erşidu.
Veffak-Allahül-müstean
Min yediy kad kame hazelmeşhed
Bel hüve’l-faal lâ fih şerik
Vahhidu ilâhe tealâ vahhidu
Ve-falu!l-hayre recali’l-felah
Vez-kürullahe kesiren tehdedu
Eyyühes-sufiyye ehlüssafe
In eredtümiktirane fescüdu
Bi kalemi’l-fakir seyyid Âsım
Kale lit-tarih banihi fakir
Teme beytullah sallû va’büdu
Zilhicce sene 1135. (1722).
Bu kitabenin bulunduğu yuvarlak kemerli semahane girişinden sonra yine kemer alınlıklı bir kapıdan üzeri tonozla örtülü çilehane bölümüne girilmektedir. Burada üç tane niş yer almaktadır. Çilehanenin üzerindeki ve yanındaki odalar yurt olarak kullanılmıştır.
Dergâhın önüne 1964 yılında yapı ile bağdaşmayacak biçimde bir minare yapılmıştır. Dergâhın banisi İsmail Hakkı’nın mezarı bahçede bulunmaktadır.
Kenthaber Kültür Kurulu