Saray Hamamı
Bu hamamın kitabesi bulunmadığından ne zaman ve kimin tarafından yaptırıldığı bilinmemektedir. Ancak XVI.yüzyıla ait bir Tahrir defterinde Pustinpuş Baba Zaviyesi vakıfları arasında Yenişehir’deki bir hamamdan söz edilmektedir. Ayrıca XVII.yüzyılda Yenişehir’e gelen Evliya Çelebi de burada iki hamam olduğunu belirtmiştir. Evliya Çelebi bu hamamlardan birisinin Lala Hüseyin Paşa’nın, diğerinin de Pustinpuş Baba’ya ait olduğunu ileri sürmüştür. Ayrıca bir tapu defterinde Yenişehir’deki Saray Hamamının Orhan Gazi Camisi’ne vakfedildiği yazılıdır. Ekrem Hakkı Ayverdi’nin de belirttiği gibi bu hamam Orhan Gazi döneminde yapılmış bir saraya ait olup, saray terk edildikten sonra büyük olasılıkla Pustinpuş Baba zaviyesine vakfedilmiştir. Bunlara dayanılarak hamamın Orhan Gazi döneminde (1324-1362) yapıldığı sanılmaktadır.
Hamam, kare planlı büyük bir ılıklık, birbirine eş kare planlı iki ayrı mekandan meydana gelmiştir. Bunların üzerleri tromplu birer kubbe ile örtülmüştür. Hamamın birbirine geçen bölümlerindeki kapılar yuvarlak kemerli olup, bölümlerin çevresi duvarlarla hareketlendirilmiştir.
Hamamın yapımında moloz taş ve tuğla kullanılmış, üst örtülerde de tuğladan yararlanılmıştır. Ayrıca beden duvarlarının altında iri blok taşların kullanıldığı dikkati çekmektedir.
Kenthaber Kültür Kurulu
