Pustinpûş Baba Zaviyesi
Osmanlı kaynaklarında Yenişehir’deki Pustinpûş Baba Zaviyesi’nin Sultan I.Murad (1362-1389) tarafından yaptırıldığı belirtilmektedir. Bu dergâhtan F.Taeschner, H.Dernschwem gibi gezginler XVI.-XVII.yüzyıllarda söz etmişlerdir. Ayrıca Matrakçı Nasuh’un 1537 tarihli minyatüründe de bu zaviyenin çizimi bulunmaktadır. Evliya Çelebi de bu zaviyeyi görmüş ve Seyehatnamesi’nde;
“Ziyaret-i sahib-i tarik al-i aba eş-şeyh hazret-i Pustin Pus Baba Horasan erenlerinden ulu sultandır ve Bursa yolunda şehrin haricinde Kılıç Dede ve Pustin Baba asitanesinde, Orhan Gazi oğlu şehzade meftundur” diye söz etmiştir.
Ekrem Hakkı Ayverdi ise XVI.yüzyıla ait tahrir defterlerindeki kayıtlara dayanarak bu zaviyenin Orhan Gazi tarafından yaptırıldığını belirtmektedir. Ayrıca, Pustinpûş Baba unvanı ile tanınan bu kişinin Seyyid Mehmed Hammari olduğuna da açıklık getirmiştir.
Bu yapı kuzey yönündeki bir dehliz ile sınırlanan büyük bir ibadet mekanı ile onun kuzey ve güneyine bitişik iki yan kanattan meydana gelmiştir. İbadet mekanı kare, giriş dehlizi ise uzunlamasına dikdörtgen, güney ve kuzeydeki kanatlar da yine dikdörtgen planlıdır. İbadet mekanı ve yan kanatlar kubbelerle örtülmüştür. İbadet mekanının doğu ekseninde giriş kapısı bulunmaktadır. Güney duvarı ortasına dikdörtgen mihrap nişi yerleştirilmiştir. İbadet mekanı doğu duvarında iki, batıda bir, kuzeyde de bir olmak üzere altlı üstlü pencerelerle aydınlatılmıştır. İbadet mekanını örten kubbede dört tromptan sekizgen kasnağa geçilmiş, bu kasnağın üzerindeki yuvarlak kuşağa da kubbe oturtulmuştur.
Yapı topluluğu bir sıra düzgün kesme taş ve üç sıra tuğla ile örülmüştür. Altlık pencere kemerleri ve kasnaklarında aynı örgü sistemi kullanılmıştır. Tüm kemerler dışarıdan tek sıra tuğla ile sınırlanmıştır.
Kenthaber Kültür Kurulu
