Nezih  ELDEM   (1921- ) 

Mimar.İstanbul’da doğdu.1944’te Güzel Sanatlar Akademisi Mimarlık Bölümü’nü bitiren Eldem, aynı yıl Yüksek Mühendis Mektebi (İstanbul Teknik Üniversitesi) Mimarlık Bölümü’nde rölöve ve serbest resim dersleri öğretmeni oldu, kurumun Teknik Üniversite’ye dönüştürülmesinden sonra Bina Bilgisi Kürsüsü’nde Paul Bonatz’ın asistanlığını yaptı.

1952’de İtalya’ya giderek Ponti’nin Milano Politekniği’ndeki derslerinin yanısıra bürosundaki bazı mimari ve endüstri ürünü tasarımlarına katıldı. İtalya’da kaldığı iki yıl boyunca Anıtkabir’in bu ülkede üretilen mozaik bezemelerinin ve tunç parmaklıklarının tasarım ve denetleme sorumluluğunu üstlendi. 1954’te doçent, 1962’de profesör olan Eldem, üniversitedeki görevini 1988’de emekli oluncaya kadar sürdürdü.

1949 tarihli ilk yapısı Ankara Belediye Başkanlığı Binası’nı “geleneksel taş yapı öğelerinin kalın kaplama taşlarıyla sadeleştirilerek kullanıldığı Yeni-Klasik bir deneme” olarak niteleyen Eldem’in; Sedad Hakkı Eldem ve Bonatz etkisinde tasarladığı bu bina, mimarlığının kısa süren ilk dönemini simgeler. Daha sonraki uygulamalarının temelinde çevre bütününden yola çıkarak ayrıntılarda odaklanan çok boyutlu ve titiz bir sorgulama alışkanlığının yaratılması amacı vardır. 

İstanbul’da Eski Şark Eserleri Müzesi düzenlemesi (1964-74, Sultanahmet), İTÜ Maden Fakültesi G Amfisi (1964, Maçka) ve Taşkışla Binası’ndaki 109 No’lu Salon (konferans salonu) gibi, tarihi binalar içinde yeni bir işlev için düzenleme çalışmaları gerçekleştirdi. 1971-1972’de Karaköy Ziraat Bankası Ek Binası ve eski Harbiye Mektebi’nin Askeri Müze’ye dönüştürülmesi ve ek yapısı projelerini gerçekleştirdi. Yapıtları genellikle Modern Mimarlık kapsamında değerlendirilen Eldem hiçbir zaman biçimsel kalıplara yönelmedi ve bir akım izleyicisi olmadı. 

Mimarlar Odası yönetim kurulu ve UNESCO Türkiye Milli Komisyonu üyeliği yapan ve Türk Tarihi Çevre Koruma (TAÇ) Vakfı kurucu üyesi olan Eldem’in öteki tasarım ve uygulamalarından bazıları: 

Kınoğlu Apartmanı (1949, Bebek), Suphi Paşa Konağı onarım ve yenilemesi, İstanbul Üniversitesi Akademik Merkez Binası (1977-80, Saraçhane; Atilla Yücel, Melih Kamil ile; 1983’te kısmen uygulandı); Asmazlar Konağı onarım ve yenilemesi (1978, Safranbolu; Doğan Kuban, Muzaffer Sudalı, Kâni Kuzucular ile), Soğukçeşme Sokağı ve Soğukkuyu Medresesi çevresi koruma ve geliştirme projesi (1977-79, Sultanahmet, İstanbul; A.Yücel, M. Kamil ile), Kuşadası Kongre Merkezi projesi (1978; A.Yücel, M. Kamil ile), Süleymaniye ve Zeyrek Koruma-Sıhhileştirme Planları ve Pilot Projeleri (1980-84; İstanbul Belediyesi TASK Bürosu ile), Eyüp Merkezî Alan Düzenlemesi projesi (1985-87; Eyüp Belediyesi’nden M.Yılmaz, F.Ensari ile).