Pertevniyal Valide Sultan
Pertevnival Valide Sultan (?-1883)
Sultan II.Mahmud’un eşi, Sultan Abdülaziz’in de annesidir.1883 yılında öldü ve Aksaray’da yaptırmış olduğu caminin yanındaki türbesine gömüldü.Vakıfları ve yaptığı hayır eserleri ile tanınmıştır. Bunların başında Aksaray’da kendi ismini taşıyan 1785 tarihli camisi gelmektedir.İtalyan Montani ile Balyan Kalfa’nın eseri olan bu cami, çeşme, muvakkithane, kütüphane ve sıbyan mektebinden oluşmaktadır. Caminin yanındaki türbesi yol genişletilmesi nedeni ile 1953 yılında yıkılmış ve kemikleri geçici olarak Sultan Mahmud türbesine götürülmüştür.
Bir süre sonra Vakıflar genel Müdürlüğü yeni bir türbe yaptırmış ve kemikleri 3 Haziran 1969’da buraya yeniden gömülmüştür. Pertevniyal Valide Sultan 1055 yazma ve basma kitabı caminin kütüphanesine vakfetmiştir. Caminin yanındaki Mahmudiye mektebini yaptırmışsa da Aksaray yangını sırasında bu mektep yanmış ve 1930’da günümüze gelen Pertevniyal Lisesi yapılmıştır. Pertevniyal Valide Sultan İstanbul’un çeşitli yerlerinde çeşmeler yaptırmıştır. Bunlardan bazıları,
Karagümrük’te Pazar meydanı arkasında, Defterdar’da ve Şehremini’ndedir. Aksaray’daki kendi ismini taşıyan caminin avlu kapısındaki çeşme ise eglegtik üslubun en güzel örneklerinden birisidir.
