Atik Valide Sultan Sıbyan Mektebi
İstanbul ili Üsküdar ilçesi, Toptaşı semtinde, Valide-i Atik Mahallesi’nde, Kartal Baba Caddesi ile Valide İmareti Sokağı'nın birleştiği köşede bulunan bu mektep, Sultan III. Murad’ın (1574–1595) annesi Nur Banu Valide Sultan tarafından 1570–1579 yılları arasında yaptırılan külliyenin bir bölümünü oluşturmaktadır. Mimarı Koca Sinan’dır. XVIII. yüzyılda Feridun Ağa isimli bir kişi tarafından kütüphaneye dönüştürülmüştür.
Sıbyan mektebinin kitabesi bulunmamaktadır. Kesme taştan, kare planlı bir yapı olup, üzeri pandantifli kasnaksız bir kubbe ile örtülmüştür. Külliyenin kemerli taş söveli kapısından ayrı küçük bir avluya girilmektedir. Sıbyan mektebi de bu avlunun içerisindedir. Doğudan kesme taş basamaklı bir merdivenle sıbyan mektebinin sahanlığına çıkılmaktadır. Bu bölümün ilk yapıldığında revak ile örtülü olduğu sanılmaktadır. Yapının girişinde ve güney ile batı cephelerinde de pencereler sıralanmıştır. Kuzey cephesi ise sokağa yönelik olduğundan iç mekânı gürültüden arındırmak için duvar sağır olarak bırakılmıştır.
Sıbyan mektebi değişik zamanlarda onarım geçirmiş, 1928 yılında Toptaşı Cezaevi’nin Jandarma Bölüğü emrine verilmiştir. Bu dönemde yapının içerisinde bir takım değişiklikler yapılmıştır. Günümüzde meşruta olarak kullanılmaktadır.
Kenthaber Kültür Kurulu
