Şarköy Genel Bilgi

Marmara Bölgesi’nin Trakya kesiminde, Tekirdağ İline bağlı bir ilçe olan Şarköy, kuzeyinde Malkara, kuzeydoğusunda Tekirdağ, güney ve güneydoğusunda Marmara Denizi ve batısında da Gelibolu ile çevrilidir. Tekirdağ’ın güneybatısında yer alan Şarköy’ün orta ve kuzeyi dağlık alanlardan oluşmaktadır. Bunlardan Ganos Dağı ilçe topraklarını engebelendirmekte olup, Uçakbaşı Tepesinde 904 m.ye ulaşır. Bu dağ, Istranca Dağlarından sonra en yüksek noktasıdır.

Tekir Dağlarının güney eteklerinde Hoşköy’den Kızılcaterzi’ye kadar uzanan bir alüvyon ovası olan Şarköy ovasının gerisinde kıyı taraçaları yer alır. Özellikle Mürefte ve Şarköy kıyılarında bu taraçalar diğer kıyılara oranla daha belirgindir.

İlçe topraklarını Ganos Dağının kuzey, doğu ve güney yamaçlarından kaynaklanan küçük dereler sulamaktadır. Bunlar, Marmara Denizi’ne dökülmektedir. Şarköy’ün kuzeybatı ve batı yamaçlarından çıkan sular ise Kavak Deresi aracılığı ile Saroz Körfezi’ne dökülür. Bu derelerden başlıcaları; Gaziköy, Hoşköy, Gölcük ve Tepeköy dereleri olup, yaz mevsiminde kurumaktadırlar. İl merkezine 68 km. uzaklıktaki ilçenin yüzölçümü 555 km2 olup, 2000 Yılı Genel Nüfus Sayım sonuçlarına göre; toplam nüfusu 32.660’tır.

İlçenin bitki örtüsü ormanlıktır.Marmara Denizi’ne bakan yamaçlarda iklim tipine uygun olarak gelişme gösteren makiler ve fundalıklardır. İç kesimlerde ise kışın yapraklarını döken meşe türleri, gürgen, dış budak, ıhlamur, çınar ve karaağaç görülmektedir. İlçenin topraklarının büyük bir kısmı tarıma elverişli değildir.

Şarköy, Akdeniz iklim tipi ile Karadeniz iklim tipi arasında geçiş özelliği gösteren bir iklime sahiptir. Yazlar sıcak ve kurak, kışlar ılık ve yağışlıdır. İçerilerde daha ziyade karasal iklimin etkisi görülür. Yıllık yağış ortalaması 550.6 mm.dir.

İlçe ekonomisi tarım, hayvancılık, balıkçılık, ormancılık ve turizme dayalıdır. Yetiştirilen tarımsal ürünlerin başında üzüm gelmekte olup, buğday, ayçiçeği, arpa, şeker pancarı ve yulaf yetiştirilir. Az miktarda da sebze ve meyve üretimi yapılmakta olup, incir, elma, armut, muşmula, iğde, kiraz, erik, ayva, nar, dut, vişne, badem, ceviz, zerdali yetiştirilmektedir. Önemli bir bağcılık merkezi olan Şarköy’de başlıca sanayii dalı Şarapçılıktır. Bu nedenle ilçede şarap fabrikaları kurulmuştur. İlçe sınırları içersinde Uçmakdere, Gaziköy, Tepeköyü, Eriklice köylerinde ipek böcekçiliği de yapılmaktadır.

İlçenin doğal yapısı ve ekolojik şartlarını mera hayvancılığına uygun olması sebebiyle yerli sığır ve kıl keçisi yetiştiriciliği yaygınlık kazanmışken yıllar süren çalışmalar süresince ilkel hayvancılıktan vazgeçilerek kültür ırkı hayvancılığına geçiş sağlanmıştır. Hayvancılık ilçe ekonomisinde önemli bir yer tutmakta olup giderek gelişmektedir. Ayrıca Şarköy kıyılarında balıkçılık yapılmaktadır.

Şarköy’ün doğal plajları, turistik tesisleri ve dinlenme yerlerinden ötürü pansiyonculuk ileri düzeyde olup, ilçe ekonomisine katkıda bulunmaktadır.

Şarköy’ün batısındaki Kızılcaterzi Köyü, Buruneren Çiftliği ile Sofuköy’de yapılan araştırmalarda MÖ.6000-3000 yıllarına ait bazı kalıntı ve buluntularla karşılaşılmıştır. Özellikle bu bölgelerde savaş ve günlük kullanım için baltaların üretildiği ortaya çıkmıştır. Ayrıca İğdebağları (Araplı) Köyü Kozmanderesi Mevkiinde de Erken Tunç Çağına (MÖ.1200) ait bronz eserler bulunmuştur. Ayrıca burada ele geçen Miken kılıçları da Trakya ile Ege Adaları arasında ilişkiler olduğunu da göstermiştir.

MÖ.750-550 yılları arasında Yunanlılar Traklarla anlaşarak Şarköy kıyılarında bir takım koloniler kurmuşlardır. Kippert haritalarına göre bu koloniler batıdan doğuya doğru Herakleia (Erikli), Hora (Hoşköy), Ganos (Ganoz), Bizanthe-Panion (Barbaros) idi.

Makedonyalılardan sonra Romalılar yöreye hakim olmuşlarsa da burada yaşayan Trak kavimleri uzun süre Romalılara karşı direnmişlerdir. Bizans döneminde yöre Balkanlardan gelen akınlara uğramış, Hunlar, Avarlar, Slavlar, Peçenekler, Bulgarlar, Haçlılar ve Latinler Şarköy’e de zaman zaman hakim olmuşlardır. Tekirdağ ve yöresi Orhan Gazi’nin büyük oğlu Süleyman Paşa tarafından ele geçirilmişse de Şarköy ile Mürefte bunun dışında kalmıştır. Süleyman Paşa’nın ölümünden sonra Bizanslılar yeniden yöreye hakim olmuş, Sultan I.Murat zamanında 1362’de Osmanlı topraklarına katılmıştır.

Süleyman Paşa zamanında Şehirköy ismi buraya yakıştırılmıştır. Bu isim zamanla Şarköy’e dönüşmüştür.

XIX.yüzyıl başlarında Edirne Vilayetinin Gelibolu sancağına bağlı bir kaza olarak yönetilmiş, Balkan Savaşı sırasında 1913’te Bulgarlar tarafından işgal edilmiştir. Mondros Mütarekesi’nden (30 Ekim 1918) sonra da Yunanlıların eline geçmiştir. Mudanya Mütarekesi’nin (11 Ekim 1922) hükümleri uyarınca Yunanlılar Trakya topraklarından çekilmiştir. Şarköy 15 Ekim 1922’de İngilizlerin denetimine girmiş, 17 Kasım 1922’de işgalden kurtulmuştur.

Cumhuriyetin ilanından sonra Şarköy’ün hangi tarihte ilçe olduğu bilinmemekte birlikte; 30 Mayıs 1926 tarih ve 877 Sayılı Mülki Teşkilat Kanunu ile bağlı bulunduğu Gelibolu ilinin ilçe olması üzerine Gelibolu’dan ayrılarak, Tekirdağ iline bağlanmış, bu tarihte ilçe olan Mürefte ise bucak merkezine dönüştürülerek köyleriyle birlikte Şarköy ilçesine bağlanmıştır.

İlçede günümüze gelebilen tarihi eserler arasında; Cami-i Kebir (Ulu Cami, Güzelköy Eski Cami, Gaziköy Çeşmesi, Rumca Kitabeli Gaziköy Çeşmesi, Tepeköy Çeşmesi, Hora Feneri, Mürefte Hamamı, Konak Hamamı, Güzelköy Hamamı, Aziz Georgios (Tepeköy Kilisesi) Kilisesi , Şapel Kalıntısı, Güzelköy Manastırı ve Gaziköy (Ganoz) Manastırı bulunmaktadır.

Kenthaber Kültür Kurulu

Fotoğraflar, www.tekirdag.gov.tr adresinden alınmıştır.