Türk turisti soyuluyor...

Turizm sektöründe ilginç bir durum yaşanıyor. Sahil şeridindeki oteller, yabancı turiste odaları düşük fiyatla satıyor. Rus ziyaretçilerin 140 YTL'ye kaldığı oda için yerliler 250 yeni lira ödüyor. Uygulamadan gurbetçiler de nasibini alıyor.

Tatilini tur firması üzerinden ayarlayan gurbetçilerden, tarifenin yüzde 25'i kadar fazla ücret talep ediliyor. Yabancılara sunulan ucuz fiyattan faydalanmak isteyen bazı yerli tatilciler, yurtdışındaki tur operatörlerinin internet sitelerinden rezervasyon yaptırıyor. Bunun farkına varan oteller, yerli müşterilerden 'oturum belgesi' istemeye başladı. Bir süre önce Türk vatandaşlığına geçen Rus tur operatörü, her sene kaldığı otele bu sene Türkiye Cumhuriyeti pasaportuyla giriş yaptığı için fazladan ücret ödemek zorunda kaldı. Ukrayna'da yaşayan Hakkı Yılmaz, 8 günlük tatil için 1.662 dolara rezervasyon yapmasına rağmen Türk pasaportunu gösterince 2.400 dolar ödemek zorunda bırakıldı.

Geçen yıl durgun bir sezon geçiren turizmde, seçim molasına rağmen bu yılın rakamları yüz güldürüyor. Turist sayısı ilk altı ayda bir önceki yıla göre yüzde 16 artarak 10 milyona yaklaştı. Canlılık, yıllardır tartışılan yerli ve yabancıya ayrı fiyat tartışmasını da yeniden başlattı. Otellerin birçoğu her yıl kendisine gelmesini istediği yabancı turiste odalarını, yerliye verdiğinden daha düşük fiyata satıyor. Rus turistlerin 100 dolara kaldığı odaların fiyatları yerliler için 200 dolara tırmanıyor.

Uygulamadan gurbetçiler de nasibini alıyor. Türkiye'ye turlarla tatile gelmek isteyen gurbetçilerden yurtdışı tarifesinin yüzde 25'i kadar fazla ücret talep ediliyor. Bu durumun otelciler ile bazı uyanık yerli müşterileri arasında santranç oyununa dönüştüğü ortaya çıktı. Bazı müşterilerinin yabancılar ve gurbetçilere tanınan ucuzluk fırsatından faydalanmak için oda rezervasyonlarını, oteli yurtdışında pazarlayan tur operatörlerinin internet sitelerinden yaptığını fark eden turizmciler, uyanıklığın önüne 'ikametgâh' kontrolü ile geçmeye çalışıyor. Otele giriş yapan Türk müşterilerden pasaportu ve ikamet ettiği ülkedeki oturma iznini göstermesi isteniyor. Bu durum, vergi avantajlarından yararlanmak için işlemlerini yurtdışından yapan bazı yatırımcıları hatırlattı. Piyasa uzmanları, vergi ödememek için Borsa yatırımlarını yurtdışından bir şirket üzerinden yapanlar, 'bıyıklı yabancı' diye tarif ediyor.

Tur operatörleri farklı ücret tarifesini, "Yabancı turist hem yaz hem kış müşterisi potansiyelini taşıyor. Tabii Akdeniz çanağındaki rakiplerimize göre de fiyat avantajı sunmamız lazım." şeklinde izah ediyor. Dünyaca ünlü yabancı tur operatörleri Thomas Cook, TUİ gibi şirketler Antalya'da otellerden aldıkları odaları internet sitelerinde ucuz fiyatlarla pazarlıyor. Bu sitelere giren tatilciler paket turu kendisine göre ayarlayabiliyor. Örneğin ulaşımı seçmeyip sadece konaklama talep edilerek tur fiyatını bir hayli düşürmek mümkün. Bunu fırsat bilen bazı yerli turistler de bu sitelerden 70-80 dolarlık fiyatlardan rezervasyon yaptırıyor. Yanına pasaportunu da alarak Antalya'ya otobüsle gidiyor.

Otel işletmecileri de son dönemde sıkça karşılaşmaya başladıkları bu durumu önlemek için odasını yurtdışından satın alan Türklerden ikametgah tezkeresi istemeye başladı. Yabancı ülkede oturma iznini gösteremeyenler otel kapısından geri çevriliyor. Yerli ile yabancıya farklı fiyat uygulaması turizmciler arasında da tartışılıyor.

Fiyat farkının sebebi erken rezervasyon

Türkiye Seyahat Acenteleri Birliği Yönetim Kurulu üyesi Nurdan Üstman, deniz, güneş, kum turizminde yabancıyla yerli arasında yarı yarıya yakın fark eden fiyat ayrımına çekidüzen getirilmesi gerektiğine inanıyor. Almanya'nın Berlin şehrinde gerçekleştirilen turizm fuarlarında yaşananları örnek gösteren Üstman, "En büyük standı Türkiye açtı. Fuara gelen oteller direkt satış yapabilmek için ezici bir rekabet içine girdi. Yabancı müşteriyi kapabilmek için fiyat kırdı. Maalesef bu durum tesislerimizin ucuza satılmasına neden oluyor. Aşırı rekabetin olduğu yerde de kalite sorunu başlıyor. 'Ucuz turizm mi yoksa kaliteli turizm mi'? Bunun kararını artık vermemiz gerekiyor." değerlendirmesinde bulunuyor.

Club İrem Tur'un sahibi Saadettin Ulubay, otellerin tur operatörlerine belirli sayıda odayı belirli fiyattan verdiğini ve bunların pazarlamasının yurtdışında yapıldığını aktarıyor. Otelcilerin yurtdışında yüzde 25'lere varan acente komisyonu ve yüzde 2,5'luk reklam katkı payı ödediğini belirten Ulubay, "Bu durumda otelcinin cebine giren para, yerli ve yabancı turist ayrı ayrı değerlendirildiğinde çok değişmiyor." tespitinde bulunuyor. Avrupa'dan gelen turistlerin indirimli ücrete kalmalarını ise 'erken rezervasyon'a bağlıyor. Gurbetçilerin, Avrupa'dan gelişlerde herhangi bir ayrıma tabi tutulmadığını da ekliyor. Akdeniz Otelciler Birliği Başkanı Osman Ayık ise fiyat farkı uygulamasını kabul etmiyor. Yerli turisti özendirmek için iki yıldır yoğun bir şekilde erken rezervasyon kampanyaları düzenlendiğini vurgulayan Ayık'a göre bu sayede yerli müşterinin de anlayışı değişmeye başladı. Ayık, "Türk insanı erken rezervasyona alışıyor. Bu sayede yabancıyla aynı fiyata oda satın alabiliyor." ifadelerini kullanıyor. Çeşme Sheraton Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı İskender Dilek, yabancıya ucuz tarifenin diğer ülkelerle rekabet edebilmek için şart olduğunu dile getiriyor. Gurbetçiler ile yabancılar arasında bir ayrım uygulanmadığını kaydeden Dilek, "Yurtdışında oturma iznini gösteren vatandaşlarımız yabancılarla aynı fiyata kalıyor." diyor.

Kuş gribi, dünya kupası gibi bazı etkenler yüzünden geçtiğimiz yıllarda üzülen turizm sektörü, 2007'de en parlak dönemini yaşıyor. Uzmanlar, bu sene, altın yıl olarak adlandırılan 2005'in bile geride bırakılacağını ifade ediyor. 2006'nın ilk altı ayında 7 milyon 875 bin kişi olan turist sayısı, bu yılın aynı döneminde 9 milyon 680 bin kişiye çıkarak rekor kırdı. Turist sayısındaki artışta Rusya ve Ukrayna'dan gelenlerin çoğalması etkili oldu. Rusya'dan 2006'nın ilk altı ayında 723 bin turist gelirken, bu sayı bu yıl 204 bin kişi artarak 927 bin kişiye ulaştı. Ukrayna'dan gelenlerin sayısı ise 2005'e göre 98 bin kişi artarak 255 bin kişiye yükseldi. Sahil bölgelerindeki otellerde ağustos ayı doluluk oranı yüz güldürüyor. Belek, Kemer, Alanya, Bodrum ve Marmaris'teki birçok otelde doluluk oranı yüzde 100'e ulaşmış durumda.

Ukraynalılara bin 600, gurbetçiye 2 bin 400 dolar

Farklı fiyat uygulamasından gurbetçiler de nasibini alıyor. Ukrayna Kiev'de yaşayan ve turla Antalya'ya tatile gelmek isteyen gurbetçi Hakkı Yılmaz, seyahat acentesine başvurduğunda ilginç bir durumla karşılaştı. Yılmaz'a 8 günlük tatil için 1.662 dolarlık liste fiyatı gösterildi. İşlemlere başlamak için Türk pasaportunu gösterdiğinde acente görevlilerinden, "O fiyat yabancılara. Türkler için tur fiyatı 2.400 dolar." ikazını duyunca şaşkına döndü. Sebebini sorduğunda aldığı cevapla şaşkınlığı daha da arttı: "Oteller Türk müşterileri istemiyor. Yabancıları teşvik ediyor. Fark bizden değil otellerin politikalarından kaynaklanıyor." Yılmaz, karşılaştığı bu durumu Kültür ve Turizm Bakanlığı'na şikayet etmiş: "Yurtdışında yaşayan bir TC vatandaşı olarak, kendi ülkesinde istenmeyen kişi durumuna düştüğüm için çok üzüldüm. Bu büyük ayıp bir an önce ortadan kaldırılmalı." Yılmaz'ın muhatap olduğu tur operatörünün Türkiye'deki temsilcileri, fiyat farkının otellerin uygulaması olduğunu, kendilerinin hiçbir müdahalede bulunmadığını söylüyor. Yurtdışında pazarladıkları odalar için Türk pasaportu olanlardan yüzde 25 daha fazla ücret istediklerini kabul eden acente yetkilileri, "Türkiye'ye gelecek kişi yerli de yabancı da olsa biz aynı komisyon oranını alıyoruz. Bize verilen listeyi uygulamak zorundayız. Otellere girişte pasaportlara bakılıyor. Aksi takdirde otelciyle liste fiyatlarını uygulamadığımız için biz de sorun yaşarız." ifadelerini kullanıyor. Bu arada ilginç bir durum daha ortaya çıktı. Aynı tur operatörünün bir süre önce Rus vatandaşlığından Türk vatandaşlığına geçen görevlisi de benzer problemler yaşamış. "Türk pasaportu taşıdığım için fiyat farkından ben de nasibimi aldım." diyor.