Bekçi Murteza'nın fabrikası müze oluyor

Adana’nın ilk sanayi tesislerinden olan ve Yazar Orhan Kemal’ın ’’Bekçi Murtaza’’ romanının geçtiği 99 yıllık Milli Mensucat Fabrikası, Türkiye’nin sanayi yolculuğunu anlatan bir müze olmaya hazırlanıyor.

Fabrikanın kurucularından Mustafa Özgür’ün torunu Fatih Özgür, AA muhabirine yaptığı açıklamada, gelecek yıl 100. kuruluş yıldönümünü kutlamaya hazırlanan Milli Mensucat Fabrikası’nın, ülkenin ekonomik ve kültürel dünyasına önemli katkılar sağladığını ve bu değerlerin gelecek kuşaklara aktarılması gerektiğini söyledi.

Özgür, 1906 yılında Ermeni bir aile tarafından kurulan Cumhuriyet’in ilanından sonra ise Milli Emlak tarafından 1927 yılında satışa çıkarılan fabrikanın, dedesi ve üç ortağı tarafından satın alındığını ve genç Türkiye’nin sanayi atılımlarının öncüsü durumuna geldiğini anlattı.

Dedesi Mustafa Özgür ve ortaklarının, fabrikaya ’’Adana Mensucat’’ adını vermek istediğini, ancak Atatürk’ün, ’’Sizin göreviniz yalnızca para kazanmak değil, memlekete hizmet etmektir’’ sözleri üzerine ’’Milli Mensucat’’ olarak belirlendiğini kaydeden Özgür, şöyle konuştu:

’’Büyük Önder, iki kez fabrikayı ziyaret etmiş, dedem ve ortaklarından, ekonomik faaliyetlerinin yanı sıra ülkenin sosyal gelişimine de yatırım yapmalarını istemiştir. Bunun üzerine, bir rakı fabrikasını satın alan Milli Mensucat yönetimi, burayı okul haline getirmiştir. Bugün bile birçok kurumda bulunmayan, çalışanların çocukları için kreş oluşturulması uygulaması, Atatürk’ün isteğiyle Milli Mensucat’ta hayata geçirilmiştir. Ayrıca bugün SSK Doğumevi Hastanesi olarak hizmet veren bina da Milli Mensucat tarafından yaptırılarak hastane olarak hizmete sunulmuştur.’’

Fabrikada bir spor kulübü de kurduğunu belirten Özgür, futbol takımının, Birinci Profesyonel Lig’de mücadele etme başarısını gösterdiğini ve 1977 yılında gençlerde Türkiye şampiyonu olduğunu kaydetti.

-BEKÇİ MURTAZA’NIN FABRİKASI-

Milli Mensucat’ın, Türkiye’nin sanayileşme sürecindeki yerinin yanı sıra edebiyat tarihi için de önemli bir mekan olduğunun altını çizen Özgür, Adana’nın dünya edebiyatına kazandırdığı en önemli değerlerden olan Orhan Kemal’ın, bir süre personeli olarak çalıştığı bu işletmeyi romanına mekan seçtiğini de hatırlattı.

Kemal’ın buradaki arkadaşlıklarından esinlenerek, Türk edebiyat tarihinin en önemli karakterlerinden olan ’’Bekçi Murtaza’’yı yarattığını belirten Özgür, ’’Orhan Kemal, Milli Mensucat Fabrikası’nı ve dostlarını ölümsüz bir eserle edebiyat tarihine taşımıştır’’ diye konuştu.

-EKONOMİK SORUNLAR, ATIL BIRAKTI-

Milli Mensucat’ın ticari açıdan sıkıntıya girmesi sonrasında 1977 yılında faaliyetlerini durdurduğunu ve mülkiyetinin SSK’ya devredildiğini, 1983 yılında ise özel bir firmaya kiraya verildiğini, ancak çalıştırılmadığını anlatan Özgür, şöyle devam etti:

’’2006 yılında 100. yılını kutlamaya hazırlanan bu mekanın (Milli Mensucat-Orhan Kemal Müzesi) adı altında Türkiye’nin ekonomik ve kültürel değerlerini yansıtan bir mekana dönüştürülmesi amacıyla proje hazırladık.

Kültür ve Turizm Bakanlığı, Tabiat ve Kültür Varlıklarını Koruma Kurulu’na ve Büyükşehir Belediyesi’ne başvuru yaptık. İsteğimiz, buranın gerekli imar değişikliğinin ardından, sanayi müzesi, konser ve toplantı salonları, yeşil alanı ile kentin nefes aldığı bir değer olarak yaşatılmasıdır. 68 dönüm kapalı alana sahip, kentin merkezindeki bu tarihi binaların değerlendirilmesine yönelik girişimleriniz, Kültür ve Turizm Bakanlığı ve Büyükşehir Belediyesi’nce olumlu karşılandı. Orhan Kemal’ın oğlu Işık Öğütçü başta olmak üzere edebiyat çevrelerinin de desteğini aldık.

Resmi sürecin tamamlanmasının ardından, proje için gerekli onayın verileceğini ve Milli Mensucat’ın kapılarını bir kültür sitesi olarak açacağına yürekten inanıyorum.’’
Adana’daki çeşitli sanayi kuruluşlarının fabrikanın müzeye dönüştürülmesi halinde ellerindeki tarihi makine ve diğer araçları buraya vermek istediğini belirten Özgür, bunun, sanayide gelinen noktanın ortaya konulması açısından önemli bir girişim olacağını vurguladı.