Türkiye İstatistik Kurumu'nun (TÜİK) 2008 yılı işsizlik rakamlarına göre Adana'nın, yüzde 20.5 ile en işsiz ikinci il olmasının nedeninin 1995-1996 yılından itibaren terör nedeniyle Doğu ve Güneydoğu Anadolu'dan göç edenlerin kente yerleşmesinden kaynaklandığı bildirildi.

Adana Ticaret Odası Başkanı (ATO) Şaban Baş, konuyla ilgili yaptığı açıklamada, Adana'nın başlıca sorununu oluşturan aşırı göçten kaynaklanan istihdam sıkıntısının çözümlenmedikçe kent ekonomisinde ve sosyal hayatında hedeflenen rahatlamanın sağlanamayacağını söyledi. Yaşanan küresel ekonomik krizin Adana'ya yansımalarının, açılan ve kapanan iş yerleri sayısındaki olumsuzluklar ve işsizliğin önemli oranda artışıyla görüldüğünü belirten Baş, "2008 yılında Türkiye genelindeki işsizlik oranı yüzde 11 iken,

Adana yüzde 20.5 ile ikinci sırada yer almıştır. Bu oranın 2009 ve 2010 yılı kıyaslamalarında da artarak sürmesini bekliyoruz" dedi.

İşsizliğin bu derece yüksek olmasının en büyük nedeninin 2000 yılından önce alınan yoğun göç olduğuna dikkat çeken Baş, şunları kaydetti:

"Geçmiş yıllarda alınan göç ilin kötüye giden ekonomik yapısıyla da birleşince işsizlik oranında ilk sıralara girmesine neden olmuştur. Adana Türkiye'deki sanayileşme sürecinin öncü kentlerinden birisidir. Pamuk ve pamuğa dayalı sanayi ile birlikte gelişen tekstil sektörü, kısa sürede kentin en önemli ekonomik kaynağını oluşturmuştur. Buna bağlı olarak tekstil, özellikle beş yıl öncesine kadar kentin en önemli gelir kaynağı, ekonominin lokomotifi durumuna gelmişti. Ancak, özellikle son dönemlerde

tekstile sağlanan desteklerle birlikte pamuk ekim alanlarının azalması, tekstilden kaçışa neden olmuş, bu gelişme de işsizliğin had safhaya ulaşmasını sağlamıştır. Adana Hacı Sabancı Organize Sanayi Bölgesi'nde, tekstil üretimi yapan fabrikalardan bir bölümü, krize karşı dayanamadı ve kapanmak durumunda kaldı. Diğerleri de, ücretsiz izin, işçi azaltma yöntemleriyle ayakta kalabilmenin hesaplarını yapıyor. Sorun giderek büyüyor. Kan kaybını önleyecek tedbirler alınmazsa, kapanan işletme sayısının da aynı

doğrultuda artış göstermesi kaçınılmaz olacaktır."

Olumsuzlukların ihracat rakamlarına da doğrudan yansıdığını, Adana ihracatının en önemli sektörü olan tekstil ve tekstil ürünleri grubunda yüzde 39 oranında düşüş görüldüğünü vurgulayan Baş, "Tekstil sektöründe kapasite kullanım oranı, halen de çok düşük seviyelerde gerçekleşmektedir. Türkiye ortalaması yüzde 80 iken, Adana'daki oran yüzde 60. Adana'nın işletme sayısı bakımından tekstildeki payı bir dönem yüzde 10 iken, bu oran tekstilde yüzde 3.6'ya, hazır giyimde yüzde 2.5'e kadar düştü. Pamuk ekim

alanı azalınca Adana ve Mersin bölgesindeki işsizlik en üst düzeye çıktı. Bu gidişat sadece tekstil sektörünü değil entegre üretim yapan işletmeleri de olumsuz etkiliyor. Türk ekonomisinin içinde bulunduğu durumu yansıtan bu durumun önlenebilmesi için daha önce Hükümet tarafından açıklanan ekonomik paketlerin kapsamlarının daha da genişletilmesi gerekmektedir" diye konuştu.

2009'da yıllık ortalama yüzde 14.8'lik bir işsizlik rakamı beklendiğini, 2010-2012 yılları aralığında toplam 1 milyon 250 bin kişinin istihdam edilmesinin hedeflendiğinin altı çizen Baş, "Ancak iş dünyasının önündeki engeller kaldırılmaz ve sorunlarına çözüm getirilmez ise başta istihdam konusunda olmak üzere program hedeflerine ulaşılması mümkün olmayacağı gibi, açıklanan rakam ve hedeflerin tutturulması hayalden öteye gitmeyecektir" dedi.

"GÜVENLİK NEDENİYLE GELEN GÖÇ İŞSİZLİĞİ TETİKLEDİ"

Adana Sanayi Odası (ADASO) Başkanı Ümit Özgümüş ise son açıklanan işsizlik rakamlarının sürpriz olmadığını Adana ve Mersin illerine ait işsizlik rakamlarının, TÜİK tarafından uzun yıllardan beri birlikte yayınlandığını, 2008 yılı rakamları illere göre ayrıldığında, ortaya bu sonuçların çıktığını söyledi.

Adana'da işsizlik oranının 1995-1996 yıllarında yükselmeye başladığını, o yıllarda, Güneydoğu'da güvenlik nedeniyle köylerin boşaltılması sırasında at arabasına, traktöre, kamyona eşyasını yükleyen insanların Adana'ya göç ettiğini belirten Özgümüş, "Bu şekilde göç alan mahallelerimizde yaptığımız çalışmalarda, yıllık nüfus artış oranlarının yüzde 18-25'e kadar çıktığını görebiliyoruz. Bu nedenle uzun yıllardan beri Adana'da işsizlik oranı, Türkiye ortalamasının hemen hemen iki katıdır ve bu durum halen

devam ediyor. 1995-1996 yıllarından itibaren ilimizde bununla ilgili önlem alınması gerekiyordu. Ancak devlet kendi yarattığı soruna ilgisiz kaldı, görmezden geldi ve işsizlik hızla arttı" dedi.

Özgümüş ayrıca, son dönemlerde işsizliğin artmasına neden olan çok önemli iki faktörden bahsedebileceğini ilkinin ekonomide uygulanan düşük kur-yüksek faiz politikası olduğunu, bu politika nedeniyle sanayinin rekabet gücünü kaybettiğini ve özellikle tekstil sektöründe ciddi istihdam oluşturan çok önemli bazı fabrikalarının kapandığını anlattı. Bunun yaraları sarılmadan 5084 sayılı Teşvik Yasası'nın da Adana aleyhine çok ciddi biçimde haksız rekabet oluşturduğuna dikkat çeken Özgümüş şunları kaydetti:

"Adana'da kurulu bazı tesisler teşvik kapsamında olan Osmaniye ve Siirt'e taşındı. Adana'da yatırım yapmayı planlayan birçok Adanalı firma da yatırımlarını teşvik alan illere kaydırdı. Böylece olumsuzluklar biraz daha arttı ve istihdam rakamları da bu hale geldi. Adana'da bu sorunu çözmek için yapılacak tek şey, ihracata dayalı büyüme modeli yani ihracata dayalı sanayi modelini oluşturmaktır. İlimizde bunu yapacak yeterli sermaye mevcut, bankalarda 3,5 milyar doların üzerinde tasarruf mevduatı var. Ancak

küresel rekabet ortamında yatırım konusunun çok ciddi biçimde belirlenmesi gerekiyor. Hangi alana, ne şekilde yatırım yapılmalı bunun ortaya çıkarılması şart, bunu da yapması gereken aslında Kalkınma Ajansları. Ancak ne yazık ki Kalkınma Ajansları Yasası yanlış çıktığı için şu anda bu işlevini yerine getiremiyor."