Adana'da bu gece hava sıcaklığının sıfırın altına düşmesi beklenirken, özellikle narenciye üreticisine dona karşı rüzgar pervanesi ve ateş yakarak önlem alması tavsiyesinde bulunuldu.

Yüreğir Ziraat Odası Başkanı Durmuş Halis, yaptığı açıklamada, hava sıcaklığının bugün geceden itibaren sıfırın altına düşeceğini söyledi. Hava sıcaklığının sıfırın altına düşmesiyle birlikte don olaylarının da beraberinde geleceğini ve bundan en çok narenciye üreticisinin etkileneceğini belirten Halis, "Limon satılmayarak dalında kaldı. Portakal ve mandalinada kesim yapılmıyor. Çünkü mandalinanın fiyatı 15 YKr'ye, portakalın bahçe fiyatı 20 YKr'ye kadar düştü. Sıkıntı çeken üretici dona karşı önlem almazsa ürününü çöpe dökmek zorunda kalır. Üretici don nedeniyle yüzde 20-30 verim kaybı yaşayabiliyor" dedi.

Tarım ürünlerini dondan korumak için çok çeşitli yöntemler uygulandığını ifade eden Halis, her yörenin iklim durumu, yapılan tarımın şekli, yetiştirilen bitkinin özelliğiyle ilgili tarım işletmesinin imkanları göz önüne alınarak bu yöntemlerden en uygun, en pratik ve en ucuz olanının seçilmesi gerektiğine dikkat çekti. Halis şunları söyledi:

"Tek bir yöntemle önlem alınabileceği gibi gereken durumlarda birkaç yöntem birlikte uygulanarak don olayının zararı önlenebilir. Önemli olan doğru ve en etken yöntemin seçilmesi ve doğru şekilde uygulanmasıdır. Genel olarak bu konuda iki yöntem kullanılır. Bunlardan birincisi radyasyon yoluyla yeryüzünden atmosfere giden ısı kaybının giderilmesi için en yaygın ve en kolay yöntem, uygun ısıtma ekipmanları kullanmak veya küçük ateşler yakmaktır. Bu yöntemle arazilerde veya meyve bahçelerindeki sıcaklıklar belirli ürünler için kritik sıcaklık değerlerinin üzerinde tutulabilir. Dünyanın birçok bölgesinde ısıtma yöntemi yaprağını dökmeyen Akdeniz meyveleri ve yaprağını döken diğer meyve ağaçlarının bulunduğu alanlarda düzenli ve iyi organize edilmiş olarak uygulanmaktadır. Bu yöntemde odun, kömür veya mangal kömürü kullanılabildiği gibi dizel yağlar da çeşitli tip ve büyüklüklerdeki uygun ekipmanlar yardımıyla yaygın olarak kullanılırlar. Bu yöntemle ilgili olarak ısıtıcı modellerinin geliştirilmesi, bitkilere toksik etkisi nedeniyle dumanın yok edilmesi, alet içinde oluşan isin ve kullanılan yakıtın azaltılması çalışmaları önemini korumaktadır. Isıtıcılar bütün araziye etkili olacak şekilde dağıtılmalı. Arazinin daha soğuk kesimlerinde ısıtmanın iyi yapılabilmesi için rüzgarın geliş yönüne daha fazla ısıtıcı konulması uygun olacaktır. Bitki için gerekli olan hava sıcaklığının artmasıdır, fakat aynı zamanda ısıtıcılarla yayılan ısının da önemi büyüktür. Yağ ve gaz ısıtıcıları havayı konveksiyon (ısınarak yükselme) yoluyla ısıtırlar, fakat ısıtıcının tipine bağlı olarak ekipmanların sıcak yüzeyleri tarafından meyve bahçelerine yayılan ısı toplam ısının yüzde10-30'unu oluşturmaktadır. Çok sayıda yakılan küçük ateşler, az sayıdaki büyük ateşlere göre havayı ısıtmada daha etkilidir. Büyük ateşler, etrafa yayılmadan hızlıca yükselip inverziyon tavanını delerek soğuk ve sıcak havanın iyi bir şekilde karışması için gerekli sirkülasyonu engelleyecek sütunların oluşmasına neden olabilir. Büyük ateşler sadece inverziyonun tavan tabakasına zarar vermez, aynı zamanda hızlıca soğuk havanın içine çekilerek zararı faydasından fazla olur. Eğer bir bölgede bir mevsim boyunca 2-3 defadan fazla don olayı görülmezse ısıtma yöntemi uygun ve ekonomiktir. Daha fazla don görülen bölgelerde ısıtma ekonomik değildir."

Dona karşı ürünlerin korunması için ikinci bir önlemin ise son zamanlarda yaygınlaşan rüzgar pervanesi sistemi olduğunu vurgulayan Halis, sistemin 60-70 bin YTL'ye mal olduğu için çoğu üreticinin kullanamadığını söyledi. Rüzgar pervanesi sisteminin hava sıcaklığı belirlenen seviyeden aşağı düştüğünde otomatik olarak devreye girdiğini ve hava sirkülasyonu yaratarak ürünlerin donmasını engellediğini belirten Halis, "Hava sıcaklığının sıfır dereceye kadar düşmesi nedeniyle çalıştırılmaya başlanan rüzgar pervanelerinin her birinin etki alanı, 45 dekara kadar çıkabiliyor. Rüzgar pervanesi, hava sıcaklığı belirlenen seviyeden aşağıya düştüğünde otomatik olarak devreye giriyor ve soğuk havanın bahçe tabanında kalmasını engelleyerek hava sirkülasyonu yaratıyor. Bu da ürünlerin donmamasını sağlıyor. Rüzgar pervanesi olmayan bahçelerde don olayı, yüzde 20-30 oranında ürün kaybına ve kalitenin düşmesine neden oluyor. Kayıp yaşamamak için üreticilerin bu teknolojiden faydalanması gerekli" diye konuştu.

İHA

Yayın Tarihi : 24 Aralık 2008 Çarşamba 12:28:50