Alniunu

Bugünkü Edremit’in güneyinde Alniunu Antik Kenti bulunmaktadır. Doğu Anadolu Bölgesi’nin kayalık alanında kurulan bu bölgeden kanallar geçirilerek sulama yapıldığı gibi Urartuların da önemli bir yerleşim yeridir.

MÖ.3000’de Hurriler burada yaşamıştır. Hurrilerin Hititler tarafından yıkılmasından sonra Urartular yöreye hakim olmuştur. Bu dönemde Kadembastı’da Şamram Kanalının güneyindeki tepede, yerden yüksekliği 10-12 m. olan Kız Damı (Dev Damı) Mağarası içinde sütunlar, ocaklar, güneyden çıkış yolu oyulmuştur. Urartu Sulama (Menua-Şamram) kanalları, Urartulardan sonra Doğu Anadolu Bölgesinde, Urartuların yapmış olduğu kadar sulama kanalı, göller ve baraj yapılmamıştır. Bundan önemlisi 2800 yılından beri çalışan bu su tesislerinin benzerine, dünyanın hiçbir yerinde rastlanılmamaktadır. İlginç inşa tekniğinin tarihsel gelişimi büyük bir önem taşımaktadır. Urartulardan önce Edremit yöresinden çeşitli kavimler transit olarak geçmişlerdir. Aynı zamanda da bu bölge Asurluların sürekli baskısı altında kalmıştır. Bu nedenle de Urartular, Asur saldırılarına karşı önlem almaya çalışmışlardır. Sonunda MÖ.IX.yüzyılda Asurluları ülkelerinden çıkarmışlardır.

Şamram Su Kanalı 51 km. uzunluğunda olup, günümüzde yapılmış izlenimi vermektedir. Asur Kralı menua (MÖ.810-786) kızı Tariria için Kadembastı Mevkiinde teraslar halinde asma bahçeleri yaptırmıştır. Bu kanal aynı zamanda bir aşk olayını da simgelemektedir. Kanal yaklaşık 5000 hektarlık araziyi de sulamaktadır. Kanal, Başet Dağı’nın (3.686 m.) batı yönündeki kayalıklardan başlamaktadır. Bu kanal doğudan batıya doğru akan Engil (Dönemeç) Çayı’nın üzerinden geçmektedir. Ancak aşırtma kemerinin duvarlarının yıkılmasından ötürü planı tam kesinlik kazanamamıştır. Bugün basit bir kemer yardımı ile su çayın üzerinden geçirilmiştir. Kanal üzerinde bulunan çeşitli kitabeler günümüze ulaşamamıştır. Bulunan bir kitabede kanalı yaptıran Kral Menua’dan söz edilmektedir:

“İşpuına’nin oğlu Menua, Tanrı Haldi’nin gücü sayesinde bu kanal’ı açtı. Adı Menu Kanalıdır. Tanrı Haldi’nin büyüklüğü sayesinde; Menua güçlü kral, büyük kral, Bianili ülkelerinin kralı, Tuşba Kentinin efendisidir. Menua derki, kim bu yazıyı silerse, kim onu tahrip ederse, kim bunu görürse, kim başkasına; "Bu kanalı ben açtım" derse O, Tanrı Haldi Tanrı Teişiba, Tanrı Şivini ve bütün tanrılar tarafından mahvedilsin güneş ışığından yoksun edilsin”.

MÖ.VI.yüzyılın başlarında Medler Urartu Devletini yıkmışlar, bunun ardından da Persler yöreye hakim olmuştur. Büyük İskender’in Persleri yenmesinden sonra Makedonyalılar, ardından Seleukoslar burada hüküm sürmüştür. MÖ.III.yüzyılda Van ve yöresi kısa bir süre Ptolemaiosların eline geçmiş bunu MÖ.129’da Partlar, MÖ.I.yüzyılda Ermeni krallarından Dikran’ın egemenliği izlemiştir. Partlar ile Romalılar arasında Van yöresi zaman zaman el değiştirmiş, MS.III.yüzyılda Romalılar Sasanilerle yöre için savaşmışlardır. Roma’nın ikiye ayrılmasından sonra Bizans yönetiminde kalan yöre VII.yüzyılın ortalarında Arapların eline geçmiştir. IX.yüzyılda Saciler, X.yüzyılda Arap ve Ermeni çekişmelerine sahne olmuştur. Bu çekişmelerin ardından 1021'de Bizanslılar yeniden yöreye hakim olmuş ve Bizans’ın Vaspurakan Theması’nın sınırları içerisinde kalmıştır.