Kütahya'nın Çavdarhisar ilçesinde bulunan ve "İkinci Efes" olarak nitelendirilen Aizanoi Antik Kenti, sahip olduğu değerlerle Anadolu tarihini günümüze yansıtan en önemli merkezlerden biri olma özelliğini taşıyor.

Çavdarhisar Belediye Başkanı İsmail Tanrıverdi, bu antik kentin turizme kazandırılması için çalışmaların hızlı bir şekilde sürdürüldüğünü söyledi.

Türkiye Seyahat Acenteleri Birliğince (TÜRSAB) ilçede yapımına başlanan 95 yataklı otelin kaba inşaatının tamamlandığını, burasının en kısa sürede bitirilmesinin planlandığını bildiren Tanrıverdi, çevre düzenlemesi çalışmalarına büyük önem verdiklerini anlattı.

Tanrıverdi, "İkinci Efes" olarak nitelendirilen Aizanoi'de, Anadolu'nun en iyi korunmuş Zeus Tapınağı ile 20 bin kişi kapasiteli amfi tiyatro ve buna bitişik 13 bin 500 kişilik stadyum, mozaikli hamam, sütunlu cadde ve nekropoller, halen kullanılan köprüler ve dünyanın ilk borsasının bulunduğunu kaydetti.

Aizanoi Antik Kenti, Kütahya il merkezine 57 kilometre uzaklıkta, Çavdarhisar ilçe merkezinde bulunuyor.

Antik çağlarda Penkalas diye isimlendirilen Kocaçay Irmağının yukarı kesiminde bulunan ve adının mitolojik kahraman Azan'dan kaynaklandığı sanılan Aizanoi, antik Frigya'ya bağlı yaşayan Aizanitislerin temel yerleşim alanı olarak biliniyor.

Kentin yüksek platosu üzerindeki Zeus Tapınağının çevresinde yapılan kazılarda, MÖ 3 bin yıllarına ait yerleşme tabakaları ortaya çıkarıldı. Yakın zamanda ovanın birçok yerinde saptanan yerleşme tepeciklerinden biri de Anadolu'nun erken dönemlerinde bu ana kutsal alanın yerindeydi.

Daha sonra bu bölge değişimli olarak Bergama'ya ve Bithinya'ya bağlıyken, MÖ 133'te Roma İmparatorluğu'nun egemenliğine girdi. Bu dönemde tahıl ekimi, şarap ve yün üretimi sayesinde zenginleşen ve ünü bölge sınırlarını aşan Aizanoi'de kesin kentleşme bulgularına, ancak 1. yüzyılın sonlarına doğru rastlanıyor.

MS 330-726 döneminde piskoposluk merkezi olan Aizanoi, 7. yüzyıldan itibaren bu önemini yitirdi. Ortaçağ'da bir hisara dönüştürülen Zeus Tapınağı çevresindeki düzlük alan, 13. yüzyılda Selçuk Beyliği döneminde Çavdar Tatarları boyunca üs olarak kullanıldı ve bundan dolayı buraya Çavdarhisar adı verildi.

1824 yılında Avrupalı gezginlerce yeniden keşfedilen Aizanoi'de, Alman Arkeoloji Enstitüsünce 1926'dan itibaren başlanan kazılara bir süre ara verildi. Aynı enstitünün 1970 yılında başlattığı kazılar ise yaz aylarında 6 hafta süreyle devam ediyor.

Kocaçay'ın her iki yakasında bulunan ve Aizanoi'den kalan yapı kalıntılarının büyük bir kısmının, Roma İmparatorluğu dönemine ait eserler olduğu biliniyor.

Kentin ana kutsal alanı olan Zeus Tapınağı'nın yapılabilmesi için Anadolu'nun erken evrelerine ait tabakaların ortadan kaldırılmış olduğu son kazılarda ortaya çıktı.

Aizanoi'deki stadyumda 1982-1990 yılları arasında yapılan araştırmalar, bu yerin 160 yılından sonra başlanıp aralıklarla 3. yüzyıl ortalarına kadar bir yapım süreci geçirdiğini ortaya koydu.

Tarihi kaynaklarda, 3. yüzyılın 2. yarısında şehrin kuzeydoğusunda aslında var olan büyük kireç taşı bloklardan oluşan bir bina içine ikinci büyük bir hamam inşa edildiği belirtiliyor.

Dünyanın ilk borsası da Aizanoi Antik Kenti'nde bulunuyor.

Roma İmparatoru Dioeletianus'un enflasyonla mücadele amacıyla hazırladığı mal satış bedellerinin taş bloklar üzerinde duyurulduğu borsa, dünyanın ilk borsası olma özelliğine sahip.