KUŞPALAZINDAN DOĞAN DOSTLUK

Kuşpalazından ölmek üzereyken Dr. Şinasi bey tarafından tedavi edilince 'Morris Şinasi' adını alan hayırsever işadamının yaptırdığı çocuk hastanesi, Manisa'da 87 yıldır şifa dağıtıyor...

87 yıllık Manisa Morris Şinasi Milletlerarası Çocuk Hastanesi’nin hikâyesi, 173 yıl önce Musevi bir ailenin çocuğuyla Türk doktor arasında ‘kuşpalazı’ (difteri) hastalığıyla başlayan dostluğa dayanıyor.

AA muhabirinin derlediği bilgiye göre, Manisalı Morris, 1855 yılında Sefarad Yahudilerinden yoksul bir ailenin çocuğu olarak doğdu. 1864 yılında, dokuz yaşında kuşpalazı hastalığına yakalanarak ölümle burun buruna geldi. Müslüman Türk doktor Şinasi beyin tedavi ederek sağlığına kavuşturduğu Morris, ailenin hekime minnetinin ifadesi olarak Morris Şinasi adını aldı.

Gençliğinde bir tütün tacirinin yanında çalışmaya başlayan Morris Şinasi, 1890’da gittiği ABD’de tütün ticaretiyle zengin oldu. Tütünde dünya devi Philip Morris şirketine adını veren Morris Şinasi, 1929’da öldü. Vasiyeti doğrultusunda ayrılan parayla, 1933 yılında Manisa’daki Morris Şinasi Milletlerarası Çocuk Hastanesi kuruldu.

Mezarlık bekçisi olamadı ama...
Morris Şinasi, 15 yaşında, fakir ailesine destek sağlamak için Yahudi mezarlığında bekçi olarak işe girdi. Okuma bilmediğinden bir aileye mezar yeri gösteremeyince işinden olunca, 1870 yılında bir tütün tüccarının yanında çalışmaya başladı. Kısa zamanda patronunun gözüne girdi. 1890 yılında patronundan aldığı 25 bin dolarla ABD’ye gitti.

1903 yılında, Osmanlı ile ABD arasındaki tütün anlaşması Morris’in yolunu açtı. Ege tütününü iyi tanıyan Morris, erkek kardeşi Solomon’u da Manisa’dan getirterek işlerini büyüttü. Kurduğu fabrikada Türk tütünü kullanarak kısa sürede üne kavuştu.

Türkiye’den özellikle Manisa ve Akhisar civarından aldığı tütünleri yine bu bölgeden götürdüğü usta ve kalifiye işçilere işletti.
1903 yılında Selanik’te iş arkadaşı olan Jozef Ben Rubi’nin kızı Laurette ile evlendi. Victoria, Juliette ve Altina isimli üç kızı ile Leon isimli bir oğlu oldu. Eşi için gösterişli bir malikâne yaptırdı.

Ancak Yunanistan’daki bir basın toplantısında kendisine uzatılan kâğıdı yanındakine verip “Ben okuma bilmem sen oku” demesi şaşkınlık yarattı. Bir gazeteci “Okuma yazma bilmeden bu kadar zengin oldunuz, bir de tahsilli olsanız kim bilir ne olurdunuz?” diye sorunca Morris “İyi bir mezar bekçisi olurdum” cevabı verdi!

Morris Şinasi, 1916 yılında şirketinin tüm haklarını Amerikan Tabacco Company’e sattı. Ve iş hayatından çekildi. Çocuklarına kurdurduğu ve arkadaşı Philip’in de ortak olduğu şirket zamanla tütün devi Philip Morris adını aldı.

Morris Şinasi, 1929’da öldü. Vasiyeti doğrultusunda ayrılan 1 milyon doların 800 bin doları ile Manisa’da hastane kuruldu. Kalan 200 bin dolarla alınan tahviller de hastaneye gelir getirdi.

Morris Şinasi Milletlerarası Çocuk Sağlığı Derneği Yönetim Kurulu Üyesi Dr. Fahrettin Er’in verdiği bilgiye göre vasiyet gereği her yıl mart ayında ABD’den hastaneye 33-35 bin dolar gönderiliyor. Hastanenin kuruluşundan bu yana gelen yardım miktarı ise 2.5 milyon doları aştı. Morris Şinasi’nin vârisleri, hastaneyi 1965 yılında Sağlık Bakanlığı ’na devretti. Er, “1933’te kurulan hastane yedi yıl, bölgede tek devlet hastanesi olarak insanlara şifa dağıttı. Morris Şinasi, bu topraklara, hemşerilerini ve onların çocuklarını tedavi edecek bir müessese hediye etti. Kendisini saygı ve minnetle anıyoruz. Torunlarından Peter Şinasi ile de yakında görüşeceğim. Elde edeceğim bilgileri, kendi insanımızla paylaşacağım.”

250 bin çocuğa muayene
Başhekim Dr. Sakıp Eskicioğlu’nun verdiği bilgiye göre sadece geçen yıl hastanede 25 bin çocuk yatarak tedavi oldu. 250 bin çocuğa poliklinik hizmeti verildi. 4 bin ameliyat gerçekleştirildi. Başhekim Eskicioğlu “Bu hafta ABD’ye gidecek olan dernek üyelerimiz, Morris Şinasi’nin torunlarıyla görüşecek ve yapılan yardım ve desteklerden dolayı teşekkürlerini sunacaklar” dedi.