Mardin'deki Deyrulzafaran, Zindan ve Mor Yakup Kilisesi, sanılandan çok önce tarih sahnesine çıkmış. Tapınaklar sanıldığı gibi 1500'lü yıllardan kalma değil, 4 bin yıl önce inşa edilmiş...

Ankara Üniversitesi tarihlendirme laboratuvarında, Mardin'de bulunan Deyrulzafaran, Zindan ve Mor Yakup Kilisesi'nin tarih sahnesindeki yeri, 'lüminesans' yöntemi kullanılarak tespit edildi. Tapınaklardan alınan kemik, taş ve toprak parçalarını kullanarak laboratuvar ortamında yapılan analizlerde, 1500'lü yıllara ait olduğu tahmin edilen binaların günümüzden 3830 yıl öncesinde yapıldığı ortaya çıktı!

Yeni tarihlendirme bilgisi, bilim dünyasında yeni heyecanlar yaratırken, araştırma sonuçları uluslararası literatürdeki yerini aldı. AÜ Mühendislik Fakültesi Fizik Mühendisliği Bölümü öğretim üyesi Yrd. Doç. Dr. Niyazi Meriç, Lüminesans Araştırma Laboratuvarları'ndaki çalışmalara, Denizli ve Pamukkale'deki fay hatlarının yaşını hesaplayarak başladıklarını anlattı. Meriç, son çalışmalarında ise Mardin yakınlarındaki Deyrulzafaran Manastırı'nın altında bulunan Hurrilerden kalma güneş tapınağının temelinden alınan kemik ve toprak numunelerin AÜ Mühendislik Fakültesi Fizik Mühendisliği bölümünde bulunan Tarihlendirme Araştırma Laboratuvarı'nda, başkanlığını yürüttüğü ve aralarında doktora öğrencisi Mehmet Koşal'ın bulunduğu bir ekip tarafından lüminesans tarihlendirme yöntemiyle incelendiğini belirtti.

Meriç, bölgenin tarih araştırmasının ilk kez yapıldığını belirterek, araştırmalarının sonunda tapınağın temelinin günümüzden itibaren 3830 yıl önce atıldığının tespit edildiğini söyledi. Deyrulzafaran Manastırı'nın, 1293-1932 yılları arasında Süryani Kadim Patrikliği'nin merkezi olduğu kabul edildiğini, yazılı kaynaklara göre, yapının MS 5. yüzyıldan bu yana Süryani manastırı olarak kullanıldığını aktaran Meriç, manastırın temelinden alınan toprak numunesinin günümüzden 3830 yıl öncesine karşılık geldiğini belirtti.

Mardin-Nusaybin yolu üzerindeki Dara antik yerleşim merkezinin çok yakınında, inşa tarihi bilinmeyen, büyük kesme taşlardan oluşan ve halk arasında Zindan olarak adlandırılan yaşı bilinmeyen yapıyı da incelemeye aldıklarını kaydeden Meriç, yaptıkları analizlerde de bu yapının inşa tarihinin MS 448 olarak belirlendiğini söyledi. Meriç, ayrıca Nusaybin ilçesinin sınırında yer alan Mor Yakup Kilisesi'nin MS 7. yüzyılda inşa edildiğini veya tadilat gördüğü sonucuna vardıklarını da bildirerek, bu tarihlendirmenin, manastırın ikinci parlak döneminde tadilat geçirdiğini gösterdiğini dile getirdi.

İLK KEZ LİTERATÜRDE
Tarihlendirme çalışmasını doktora tezi olarak yayımlayan Dr. Mehmet Koşal ise Türkiye'nin daha önce bilimsel tarihlendirme çalışmaları için yurtdışına bağımlı olduğunu, ancak bilimsel birikimle artık bu çalışmaların Türkiye'de de yapılmasının önemine işaret etti.

"Çalışmamızın geldiği nokta, Türkiye'nin de bilim yarışından dünya ile yarışacak noktaya geldiğini ortaya koydu'' diye konuşan Koşal, araştırma sonuçlarını uluslararası dergilerde yayımladıklarını ve sonuçların uluslararası literatüre girdiğini kaydetti. Mehmet Koşal, daha önce Carbon 14 yöntemiyle yurtdışında tarihlendirilebilen kemik analizlerinden de ilk kez tarihlendirmede kullanılan sinyaller aldıklarını, bu konuyla ilgili bilimsel makalelerin de uluslararası dergilerde yayımlandığını söyledi.

Yayın Tarihi : 3 Ocak 2010 Pazar 19:06:16