İlçeye 12 kilometre uzaklıktaki 80 haneli Sorkun köyünde atalarından kalma çömlekçilik zanaatını otantik yöntemlerle sürdüren kadınlar, neolitik dönemde uygulanan teknikle çamuru şekillendirip kap kacak yapıyor, aynı dönemin yöntemiyle çömleklerini açıkta pişiriyor.

Neolitik çağlardan gelen pişmiş toprak işçiliği kültürünü köylerinde devam ettiren bir kadın, günde ortalama 12-15 arası çömlek yapabiliyor. Sorkun köylüleri, bir yılda 200 bini aşkın çömlek üretip satıyor. Zahmetli olan çömlek yapımı ise toprakların çıkarılması, elekten geçirme, çamur karma, şekil verme, kurutma, kazıma, sıralama ve pişirme gibi aşamalardan geçiyor.

Çömlekçiliğin bir aile işletmeciliği olarak geliştiği köylerinde her evin bir çömlek atölyesi olduğunu belirten Sorkunlular, "Bu sebeple köyümüze 'Çömlek köyü' denmektedir. Köyde herkes çömlekçilikle uğraşmaktadır. Erkeklerimiz dağlardan toprak getiriyor, biz de evlerimizde çömlek yapıyoruz. Bizim ekmek teknemiz çömlekçiliktir. Geçim kaynağımız atalarımız ve dedelerimizden öğrendiğimiz otantik yöntemlerle çömlek imalatıdır. Yüzyıllar öncesinin yöntemlerini kullanmamız sebebiyle dünyanın her yerinden araştırmalara konu olmaktayız. Çömleklerimizden biberlik (büyük), cin (orta), gıdı (küçük), kuyruklu (balık tavası) ve dipleme (sac) üstünde pişirilen yemekler daha lezzetli ve sağlıklı oluyor. Çömleklerimize rağbet sürekli artıyor. Köyümüze özellikle yaz mevsiminde turistik bölgelerdeki satıcılar sık geliyor ve çömleklerimiz dış ülkelere de satılıyor" dedi.

Özellikle güveç ve ekmek sacının yoğun rağbet gördüğünü ifade eden Sorkunlu çömlek ustaları, çömlekçiliğin turizme kazandırılmasını istedi.

SORKUN ÇÖMLEĞİNİN YAPIMINDA İKİ TÜR TOPRAK

Sorkun çömleğinin yapımında iki tür toprak kullanılıyor. Bu topraklardan ilki kolayca elde edilebilen beyaz renkli, ikincisi ise çamuru özleştirmek için kullanılan 15 metre derinlikte bulunan ve çömlek yapımının en zor kısmını oluşturan kızıl renkli toprak. Bulunduktan sonra yaş olan kızıl toprak kurutuluyor. Kurutulan maya suya dökülüp çorba kıvamına gelinceye kadar eritiliyor. Normal toprakla karıştırılarak naylon üzerine havuz şeklinde yere seriliyor. Çorba kıvamındaki kızıl toprak ayakla çiğneniyor.

İyice çiğnendikten sonra birkaç gün dinlenmeye bırakılıyor. Ateşe dayanıklılık için 100 kilo toprağa 50 kilo kızıl karıştırılması gerekiyor. Kızılın fazlası çömleği patlatırken, azı yarılmasına sebep oluyor. Böylece çömlek yapımına başlanıyor. İlk olarak dinlenen çamurdan 40-50 santimetre uzunluğunda halka yapılıyor. Buna 'halka tutma' deniyor. İkinci olarak çömlekte 'dib' denen zemin hazırlanıyor. Bu aşamaya da 'dib yazma' deniyor. Dib yazmadan sonra çamur halka, kabın yüksekliğine göre 'döneç' denen
aletlerde çevrilerek, 20-25 santim yükseltiliyor.

Elde yapılan 'kılıç' denen aletlerle şekillendiriliyor. Ardından son olarak 'ağızlama' denen ağız yapma aşaması başlıyor. Bu şekilde bitirilen çömlek kaplar, 2-3 gün kurumaya bırakılıyor. Pişirilmeden önce rötuşa ihtiyacı olan çömleklerin dış yüzü ıslatılıp kazınarak, zımparalanarak pürüzsüz bir hal almaları sağlanıyor. Pişirme işlemi, köyün birkaç kilometre uzaklığındaki açık alanda çömlekler ağzı yere dönük şekilde dizildikten sonra, üstüne odun, altına talaş konup ateşe verilerek yapılıyor. Çömlekleri pişirmek için ise rüzgar bekleniyor. 950 çömlek birden pişirilebiliyor.

İHA

Yayın Tarihi : 11 Kasım 2008 Salı 13:18:44