Türkiye ve Yunanistan arasındaki dostluk bağlarını güçlendirmek için Türk-Yunan Dostluk Derneği'nin bu yıl 8.'sini gerçekleştirdiği Türk-Yunan Dostluk Festivali'nin Türkiye bölümü, Nevşehir'in Göreme beldesinde düzenlenen 'Kavuşma' temalı panelle başladı.

Panelin açılışında konuşan Nevşehir Belediye Başkan Yardımcısı Atilla Seçen, festivalin karşılıklı dostluk ilişkilerin geliştirilmesi yönünde atılmış önemli adımlardan biri olduğunu belirterek, barışın kalıcılığına inananları Nevşehir'de misafir etmekten büyük bir mutluluk duyduklarını ifade etti.

Nevşehir Vali Yardımcısı Hüseyin Ergi, Nevşehir Belediye Başkan Yardımcıları Yusuf Kaya ve Atilla Seçen, Göreme Belediye Başkanı Nuri Cingil ve Kavala Valisi Teodoros Kalliontzis'in yanı sıra sanatçı, akademisyen, gazeteci, öğrenci ve işadamının da katıldığı festival açılışında düzenlenen panelde söz alan emekli Büyükelçi Yalım Eralp, alınan karar ve antlaşmaların değerlendirilebilmesi için o dönemde yaşanan şartların oldukça iyi ele alınmasının temel bir gereklilik olduğunu dile getirdi.

"Türkiye ile Yunanistan arasındaki nüfus mübadelesinin değerlendirilebilmesi için Balkan ve 1. Dünya Savaşı'nın insanların üzerinde oluşturduğu noktaların çok iyi ele alınması gerektiğini belirten Eralp, "Balkan Savaşı ve 1. Dünya Savaşı sonuçlarıyla Osmanlı geri çekildikçe Avrupa doğuya gelmeye başladı.

Balkan Savaşları ile göç eden 800 bin insanın yarısı Müslüman toplumdan oluşuyor. Bu noktada 1923 yılında Türkiye'nin Yunanistan ile birlikte imzaladığı Nüfus Mübadelesi Antlaşması'nı ilk anlaşma olarak isimlendirmek hatalıdır. Çünkü daha önceki zaman içerisinde 1913'de yine Osmanlı Bulgaristan ile buna benzer bir anlaşmaya imza koymuştur. Bu yapılan anlaşma ile de 1923 yılında imzalanan Nüfus Mübadelesi'nin zemini hazırlandı.

80 yıl sonra denilmemeli. Her yapılan anlaşmanın ve her alınan kararın o günkü şartlarının da göz önünde bulundurularak değerlendirilmesi gerekiyor. 1,5 milyon insan bu anlaşmayla yerlerinden koparılmış, farklı bir ülkede yaşamaya başlamışlardır. Bu elbette çok zor olmuştur.İnancımıza göre, Türkiye ile Yunanistan'ın sıkı ve dostane ilişkiler kurup geçmişe takılmadan geleceğe bakmaları gerekir" diye konuştu.

Kolombiya Üniversitesi'nden Ionnis Gregoriadis ise mübadeleyi oluşturan esas nedenin Avrupa'da oluşan 'milliyetçilik' hissi olduğunu ileri sürdü. Gregoriadis, "Avrupa'da doğan ve büyüyen milliyetçilik 18.,19. ve 20. yüzyıldan itibaren Avrupa ve sonrasında Osmanlı Devleti'ne sıçramıştır. Bu durum azınlıkların konumunu ve gelişini olumsuz yönde etkilemiş ve bu tarzdaki yapılanma azınlıkların göçe zorlanmasına kadar götürmüştür. 1923 Nüfus Mübadelesi, diğer anlaşmalara örnek oluşturmuştur. 2. Dünya Savaşı sonrasındaki mübadeleler, bunu örnek almaktadır. Avrupa, bu iki toplumun ayrılmasına neden olmuştur. Son yıllarda Türkiye'de azınlıklar konusundaki yaklaşımın, Türkiye ile Yunanistan arasındaki ilişkileri de olumlu yönde etkileyeceğine inanıyorum" diye konuştu.

Araştırmacı ve belgesel film yapımcısı Enis Rıza da 19. ve 20. yüzyılların bir göçler çağı olarak nitelendirilebileceğini dile getirerek, mübadeleyle topraklarından çıkartılan insanların ortak bir mücadele inşa etmeleri gerektiğinin altını çizdi.

İHA

Yayın Tarihi : 16 Haziran 2009 Salı 14:25:46

Güncelleme :16 Haziran 2009 Salı 14:35:27