(1892-1967) 

Yazar, tarihçi. İlim adamı. Anadolu Danişmendli Beyliğini kuran Melik Danişmend neslindendir. 1892 yılında Merzifonda doğdu. Cebeli Garbî mutasarrıflarından Emir Mehmed Kâmil Bey ile Melek Hanımın oğludur.

İlk ve orta tahsilini özel olarak yapan İsmâil Hâmi, Şam İdâdîsinin son sınıfına imtihanla girerek bu okulu bitirdi. İstanbul’a gelip Mülkiye Mektebine girdi ve 1912 yılında bitirdi. Okulu bitirince Hâriciye Nezâretine kâtip olarak girdi. Mîzac ve yetişme tarzı olarak memuriyeti benimsemediğinden öğretmenliği tercih etti. Aynı yıl Mâliye Yüksek Mektebinde târih öğretmeni olarak işe başladı. Çeşitli okullarda öğretmenlik yaptıktan sonra 1914’te Bağdat Hukuk Mektebi Müdürlüğüne gönderildi. Bu vazîfede, Birinci Dünyâ Harbinde Bağdatın İngilizlerce işgâline kadar kaldı.

İşgal zamanında, 1919 yılında Memleket Gazetesini çıkardı. Baskılar netîcesinde dört ay sonra gazetesi kapanan İsmâil Hâmi, Sivas Kongresine İstanbul Temsilcisi olarak katıldı. Kongre devâmınca Genel Sekreterlik ve Kongre İstihbârât Şûbesi Şefliği görevlerinin yanısıra ilk defâ kongre sırasında çıkan İrâde-i Milliye Gazetesinin baş yazarlığını da yaptı.

İstiklâl Savaşının zaferle sona ermesinden sonra resmî görev ve siyâsetten tamâmen çekilerek kendisini araştırma ve yazmaya verdi.

İsmâil Hâmi Danişmend, 12 Nisan 1967’de kalp yetmezliğinden vefât etti.

Eserleri: 

Türklerle Avrupalıların Menşe Birliği (2 cilt, 1935-36),
Türkçe-Osmanlıca-Fransızca Sözlük,
Fransızca-Türkçe Resimli Büyük Dil Kılavuzu (üç cilt),
Fransızca Kıyâsî ve Gayr-ı Kıyâsî Fiiller,
Târih ve Coğrafyaya âit Değişik İsimler Lügatı, Seyyid (tercüme),
Nikomed (tercüme),
Destan ve Divan Edebiyâtında İstanbul Sevgisi,
Ali Suâvinin Türkçülüğü (1942),
Cimri (tercüme),
Hastalık Hastası (tercüme),
Türk Târih Kurumuna Açık Mektup,
Îzâhlı Osmanlı Târihi Kronolojisi (4 cilt, 1947-48, 1950,1055),
İstanbul Fethinin İnsânî ve Medenî Kıymeti,
Baltacının Prut Zaferi,
Türkiyat ve İslâmiyet Tedkikleri Külliyatı,
Türk Irkı Niçin Müslüman Olmuştur (1959),
Garp Menbalarına Göre Eski Türk Seciye ve Ahlâkı,
Garp Menbalarına Göre Garb Medeniyetinin Menbaı Olan İslam Medeniyeti, Sadrâzam Tevfik Paşanın Dosyasındaki Resmî ve Hususî Vesikalara Göre 31 Mart Vakası (1961)
Îzâhlı İslâm Târihi Kronolojisi(1962),
Garb Menbalarına Göre Eski Türk Demokrasisi (1964),
Türk Meseleleri,
Târihî Meseleler ve Menkabeler Lügatı,
Garb Menbalarına Göre Garb Âleminin Kurân-ı Kerîm Hayranlığı,
Sümer, Türk Dil birliği (iki cilt 1967),
İstanbul Fethinin Medenî Kıymeti,
Fâtihin Hayâtı veFetih Takvimi,
Târih ve Efsâneye Göre Arapların İstanbul Seferleri (tercüme).