5
Mayıs
2024
Pazar
ÇANAKKALE
Tevfik Rüştü Aras
Tevfik Rüştü ARAS (1883-1972)
Devlet ve siyaset adamı. Yükseköğrenimini Beyrut Tıbbiyesinde tamamladı. İzmir, Selanik ve İstanbul’da askeri hekimlik yaptı. Genç yaşta İttihat ve terakki Fırkasına girdi.
İlk TBMM’ye Menteşe (Muğla) Livası milletvekili olarak girdi.Bu arada Kastamonu İstiklal Mahkemesi’nde de görev yaptı. Mustafa Kemal’in buyruğu ile 1920’de Türkiye Kominist Fırkası kurucuları arasında bulundu. Ali Fuat Cebesoy SSCB Elçiliği’ne atandığında, yanındaki heyetle Moskova’ya gitti.
1923’te İzmir milletvekili oldu. 1925’te kurulan ismet Paşa Hükümetinde Dışişleri Bakanlığı görevine getirildi. İnönü’nün Cumhurbaşkanı olduğu 1938’e değin bu görevde kaldı. Dış Politikada SSCB görüşlerine yakınlığı nedeniyle İsmet Paşa’yla anlaşmazlığa düştü. 1939’da milletvekilliğinden de alınarak Londra Büyükelçiliğine atandı. 1943’te emekliye ayrıldı. 1946’da DP hareketini destekledi. 27 mayıs 1960’dan sonra Yeni Türkiye Partisi’ne girdi.
Dışişleri Bakanlığı sırasındaki anılarını ve siyasal düşüncelerini Görüşlerim adlı iki ciltlik yapıtta topladı (1945-1968). Bakanlığı sırasındaki söylevleri de Lozan’ın İzlerinde On Yıl adlı yapıtta toplandı (bu yapıt, Fransızca olarak da yayınlandı). Uluslar arası Diplomasi Akademisince yayınlanan Diplomatique’te (Diplomasi Ansiklopedisi)“Türkiye’nin Dış Politikası” maddesini yazdı.
Sorular/Cevaplar