Elaious

Elaious antik kentinin yeri, Gelibolu Yarımadası güney ucu yakınında, bugünkü Çanakkale Şehitler Anıtı’nın bulunduğu alan ile, onun batısındaki küçük körfez (Morto Limanı) arasındaydı. Bu körfez de kentin limanı idi.

Elaious kenti, İÖ.6.yüzyılda Atinalı göçmenler tarafından kurulmuştur. Bu bölgeyi ve tüm Gelibolu Yarımadasını, Marathon savaşında Helen ordusunu yöneten, Kypselos’un oğlu Miltihades, Thrak halkı Dolonklardan ele geçirmiştir.

Herodot’a göre; Miltiades, yerli halkı oluşturan Dolonkların isteği üzerine, ülkenin Tyranı olmuştur. Tyran olur olmaz, Ankara yönünden gelecek saldırıları, özellikle Thrakların saldırılarını önlemek amacıyla kıstağa bir kıyıdan diğer kıyıya, duvar ördürmüştür. Daha sonra Spartalı komutan Derkylidas İÖ.398’de aynı yerde Thrak saldırılarına karşı yeniden bir duvar ördürmüştür. Kypselos’un oğlu Miltiades’in ölümü üzerine, Gelibolu Tyranlığına Stesagoras; onun da ölmesi üzerine, kardeşi Miltiades geçmiştir. Bu Kimon oğlu Miltiades, İran İmparatorluğu’nun egemenliğinin Trakya’yı kapsadığı dönemde (İÖ.513-479) İran bağımlılığını kabul etmek zorunda kalmıştır.

İranlılar, Dareios’un oğlu Xerxes komutasında Yunanistan seferine çıkmadan önce (İÖ.480), Elaious’u askeri üs ve lojistik merkezi olarak kullanmışlardır.

Elaious hem bir kıyı kenti, hem de Atinalıların yavru kentlerinden biri idi. Bu nedenle Atina Sparta savaşında (İÖ.431-404) denizlere egemen olan Atinalıların yanında yer almıştır.

Antik kentten günümüze kadar gelebilen pek bir eser bulunmamaktadır. Bugün Çanakkale Şehirleri Anıtı çevresinde rastlanan çanak çömlek kırıkları dışında hiçbir iz bulunmamaktadır. Kentin tapınağı olan Protesilaos tapınağından ise, günümüze gelebilen herhangi bir kalıntı bulunmamaktadır. Ancak, tapınağın Protesilaos’un mezarı diye bilinen bir Thrak Tümülüsünün yanı başında olabileceği düşünülmektedir.