Lapseki Genel Bilgi

Lapseki Havadan Görünüm

Marmara Bölgesi’nde, Çanakkale İli’ne bağlı bir ilçe olan Lapseki, Marmara Denizi’nin Çanakkale Boğazı ile birleştiği yerin Anadolu yakasında yer almaktadır. İlçe, doğusunda Biga, kuzeyinde Çan batısında Çanakkale, güneyinde ise Çanakkale Boğazı ile çevrilmiştir.

Lapseki, Çanakkale Boğazının orta kesimindeki konumuyla Asya ile Avrupa’yı birbirine bağlayan önemli ulaşım yollarının kavşak noktasında yer almaktadır. İlçenin yeryüzü şekilleri IV. Jeolojik zamanda (Kuvarterner) oluşmuştur. Çayların taşıdığı alüvyonlarla kaplı alanlardır. Taban suyu bakımından zengin olan bölgede volkanik alanlar (Andezit) Biga ile Lapseki arasında uzanmaktadır. Yüzölçümü 955 km2 olan ilçenin toplam nüfusu 7.896’dır.

İlçenin ekonomisi, tarım, balıkçılık ve hayvancılığa dayalıdır. Buğday, üzüm, elma, baklagiller, yulaf, zeytin yetiştirilen tarım ürünleridir. Az miktarda da arpa ve ay çiçeği yetiştirilmektedir. Hayvancılık daha çok mandıracılık üzerine olup, süt ve süt ürünlerine yöneliktir. Kıyılarında balıkçılık yapılmaktadır. İlçe topraklarında barit yatakları bulunmaktadır.

Gazi Yakup Bey Hanı

Çanakkale Boğazı’ndaki 4 önemli yerleşim merkezinden birisi olan Lapseki’nin eski adı Mapsakos’dur. Lampsakos’u, Hellespontus’un doğusunda Troas bölgesinde Foçalıların kurduğu sanılmaktadır. Bölgede Lamsake, Abarnia ve Paisos antik kentleri bulunmaktadır.

Lapseki’nin bulunduğu yerde antik Lampsake kenti bulunuyordu. Strabon bu yeri şöyle tarif eder: “ Lampsakos da,deniz kıyısında,halen Abydos kadar parlak,anılmaya değer bir limanı bulunan bir kenttir. Abydos’dan yüzyetmiş Stadia uzaklıktadır.” Strabon, Lampsake’nin Miletoslu göçmenler tarafından kurulduğunu yazmıştır. Kent, M.Ö.VI. yüzyılda gelişmiş; diğer kentlerle birlikte Perslere karşı ayaklanmışsa da bu ayaklanma bastırılmıştır. Alkibi komutasındaki Atina ordusu M.Ö. 409’da kenti üs olarak kullanmıştır. Sonraki yıllarda da Spartalı Lysandros, Abydos’un yardımıyla Lampsake’yi ele geçirmiş, Potamoi (Cumalı Çayı) baskınını (M.Ö.405) buradan yapmıştır. Spartalılar burayı bir deniz üssü olarak kullanmışlar, buradan karşı sahildeki Atinalılara baskınlar yaparak donanmalarını esir almış ve bazı şehirleri ellerine geçirmişlerdir. Böylece Spartalılar boğaz güvenliğini ve ticaretini ele geçirerek Atinalıları dize getirmişlerdir. Bütün bu tarihi olayların yanı sıra Büyük İskender de M.Ö. 334’de Anadolu seferine buradan başlamıştır. İskender’in ölümünden sonra Lampsakos M.Ö.281’e kadar Lysimachos’un idaresinde kalmıştır.M.Ö.190’da Roma, Bergama Kralı Eumenes’e bölgeyi verdiğinde kent, Bergama Krallığına bağlanmıştır. Bergama Kralı Attalos ‘un hazırladığı vasiyetnameye göre M.Ö.133’ de ölümü üzerine Anadolu’daki geniş toprakları ile beraber burası da Roma’nın hakimiyetine geçmiştir. Roma ve Bizans dönemlerinde liman kenti olan Lapseki, Hıristiyanlık döneminde piskoposluk merkezi olmuştur. XIV.yüzyılın ikinci yarısında Osmanlı topraklarına katılmıştır.

Süleyman Paşa Camii

XIX.yüzyılda bağımsız Biga Mutasarrıflığına bağlı bir kaza merkezidir. Kurtuluş Savaşı sırasında 4 Temmuz 1920-23 Temmuz 1922 arasında Yunan işgalinde kalmıştır. Cumhuriyetin ilanından sonra ilçe merkezi konumunu sürdürmüştür.

Yöredeki Lampsake kenti surları ve nekropol kalıntıları, Umurbey kasabasında Perkote kenti kalıntıları bulunmaktadır. Bunların dışında ilçeden günümüze gelebilen tarihi yapılar şunlardır: Süleyman Paşa Camisi, Umurbey Hüdavendigâr Camisi, Yakup Bey Külliyesi, Abdullah Bin Hacı Yakup Türbesi, Seyyidi Sefain Sultan Türbesi,Gazi Yakup Bey Hanı.

Kenthaber Kültür Kurulu