Bugün gazete manşetleri müthiş: “Türkiye kabına sığamıyor”, “Rakamlar müthiş”, “Tarihi rekor”, “Büyümede dünya rekoru”…

Bütün bu iddialı manşetlere karşı hakikatleri ortaya koymak lazım:

DİE’nin açıkladığı 9.9’luksenelik büyüme rakamı yanlış; dolayısıyla bu manşetleriniz de yanlış…
Konuyu doğru dürüst tetkik etmeden yanlış bilgilerle halkı yönlendiriyorsunuz; bütün ekonomi ve ekonomi ile ilgili olanlar bu sahte bahar havasının tesiri altında kalıyorlar…

Yaptığınız hem yanlış, hem de günah…

Size, yaptığınız yanlışın sebeplerini anlatayım:

DİE, GSMH rakamlarını nasıl hesap ediyor:

DİE, GSMH rakamlarını üretim metoduyla tespit ediyor. Üretim metodundaki rakamların tespiti için de, her sektördeki maliyet ve mamul madde hesaplamalarını ortaya koymak için girdileri, kar marjlarını ve çıktıları ortaya koyan “input- output” matrisi diye bir matris kullanıyor. Bu matrislerdeki girdi, çıktı ve kar marjları son olarak 1990 senesinde hesaplanmış. 1990’dan sonra, özellikle 2001 krizini yaşadık. 2001 krizinde maliyetler yükseldi, satış fiyatları düştü, dolayısıyla kar marjları ve katma değer düştü. Yani, input-output denilen girdi-çıktı matrisi bozuldu.

Bunun karşılığını da nerede görüyoruz?: Bunun karşılığını harcamalar yöntemiyle hazırlanan GSYİH istatistiğinde görüyoruz. Harcama yöntemi ile hazırlanan istatistikle, üretim yöntemiyle hazırlanan istatistiğin son rakamının birbirini tutması için kullanılan torba hesap, harcama istatistiğindeki “stok değişimi” rakamıdır. Stoklar da, bu yüzden, hesabı tutturabilmek için, inanılmaz derecede yüksek görülüyor. Reel faizlerin bu kadar yüksek olduğu bir ortamda güya, GSMH’nın yüzde 8’i kadar, yani 34 katrilyonluk bir stok var! Nerede bu stoklar? Yok…

DİE’deki konunun mesulü teknisyenlerle görüştüm. Bir kere size şunu temin ederim, ortada bir siyasi baskı veya bir siyasi yanlışlık yok. İşlerini gayet iyi bilen bu bürokratlar, 15seneyi aşkın süre zarfında bir siyasi baskı ile karşılaşmadıklarını teyid ediyorlar. Ancak, teyid ettikleri ve söyledikleri başka bir şey daha var:

Girdi-çıktı matrislerinin yanlışlığı dolayısıyla büyüme rakamları yanlış. (Bu konuya daha önce de01.10.2004 tarihli “Ekonomi iyi mi, değil mi? Büyüyor mu, büyümüyor mu” başlıklı yazımda ve 01.07.2004 tarihli GSMH’ın analizi başlıkla yazımda değinmiştim.Yazılar haberx.com, yazılar arşivinde mevcut)

Yüksek sesle tekrar söylüyorum,YANLIŞ… Böyle bir büyüme yok!

Hakiki büyüme rakamları ilan edilen rakamlardan çok ciddi şekilde daha aşağıda. DİE bunun farkında ve yeni matrisleri hazırlıyor. (Bu konuda daha fazla teknik bilgi isteyenler haberx.com’daki yazımın sonundaki 5 sayfayı okuyabilirler).1998’den 2004’e kadar28 dönemin GSMH rakamlarını ve büyüme rakamlarını hakikate uygun bir şekilde tekrar revize ediyor. Bu hesaplar, haziran veya en geç temmuz ayında bitecek ve açıklanacak.

Yapılan çalışmaları da, DİE, "Milli Gelir Güncelleme Çalışmaları" başlıklı bir basın açıklaması ile 22.03.2005 tarihinde kamuoyuna duyurdu.

İşte siz o zaman kıyameti görün, dananın kuyruğu o zaman kopacak!

Ekonomi politikasının iflası ve 2001 krizinin esas maliyetleri esas o zaman ortaya çıkacak.

Kıyamete hazır olun!...

****

Büyüme hiç mi yok? Hayır var. Varama yüzde 9.9 değil. Olan büyüme çok daha düşük ve çok sıhhatsiz bir büyüme.Büyüyen ithalat sektörü. Ucuz döviz ve sıcak para politikası enflasyonu düşürmekle beraber, ekonominin diğer bütün dengelerini bozdu. Türkiye ithalata dayalı fason çalışan bir ülke haline geldi. İhracatçının kar marjları yerlerde sürünüyor. Tarım kesiminin büyüdüğü filan yok yerinde sayıyor. İnşaat sektöründe de problem var. Döviz suni olarak düşük tutuldu, sıcak para 40 milyarlar mertebesine yaklaştı, bu sayede de ucuz ithalatla güya Türkiye büyütüldü. Bürokrasinin bazı kesimleri durumun farkındalar. Ancak siyaset derin bir uykuda. Uykuda olmayı bir tarafa bırakın, “müridler şeyhi uçuruyor” ve çok memnunlar.

Sonları bir fecaat.

Medya ve medyadaki ekonomistler deseniz…

Takdir sizin…

******************************************

DİE’NİN AÇIKLAMALARI

******************************

DÖNEMLER İTİBARİYLE

GAYRİ SAFİ YURTİÇİ HASILA HESAPLAMALARI

VE

GÜNCELLEME ÇALIŞMALARI

Devlet İstatistik Enstitüsü milli gelir hesaplarında ülkemizde üretilen pek çok veriyi kullanmaktadır. Bu veriler hem Enstitümüz tarafından üretilmiş olan istatistiklerden hem de Enstitü dışında mevcut olan idari kaynaklara dayanmaktadır. Bu amaçla Enstitü, uluslararası standartlara uygun olarak pek çok istatistiki veri derlemekte olup, bu istatistikler konusunda uluslararası gelişmeleri takip etmede azami çaba sarf etmektedir.

Ulusal Hesaplar konusunda Devlet İstatistik Enstitüsü Birleşmiş Milletler tarafından yayımlanan Ulusal Hesaplar Sistemi’ne göre çalışmalarını yürütmektedir. Bu kapsamda üçer aylık dönemler itibariyle üretim ve harcama yöntemlerine göre cari ve sabit (1987 yılı) fiyatlarla Gayri Safi Yurtiçi Hasıla (GSYİH) tahminleri, gelir yöntemine göre de cari fiyatlarla GSYİH tahminleri yapılmaktadır.

GSMH tahminleri dönemler ve yıllar itibariyle Enstitünün derlediği anketlere dayalı olarak uluslararası standartlara uygun bir biçimde hesaplanmaktadır. Hesaplamalar işyerlerinin muhasebe kayıtlarına dayanmakta olup, GSMH hesaplarında kullanılan veriler, vergi kayıtlarından bağımsız olarak çeşitli anketler ve sayımlar aracıyla derlenmektedir. Uygulanan anketlerin bazılarında tamsayım, bazılarında ise örnekleme yöntemi kullanılmaktadır. GSMH tahminlerini türetebilmek için ekonomik istatistiklerin neredeyse tamamı, sosyal istatistiklerin de bir kısmı kullanılmaktadır. Mevcut yapı içerisinde hesaplamalarda kullanılan veri kaynakları Ek 1 ‘de ayrıntılı olarak yer almaktadır. Bu nedenle vergi otoritelerine bildirilmeyen gelirler de GSMH hesaplamalarında kapsanmaktadır. Ancak GSMH tahminlerinde çeşitli nedenlerle kapsanamayan gelirler mevcuttur. Çünkü hesaplamalar yapılırken veri kaynaklarından gelen veriler kullanılmakta, söz konusu verilerdeki eksiklikler de hesaplara yansıyabilmektedir. Bu durumu engelleyebilmek için farklı veri kaynaklarından elde edilen veriler karşılaştırılmaktadır. Kayıt dışı üretim hesabı için temel olarak marj yöntemi ve işgücü girdi yaklaşımı kullanılmaktadır. Bu şekilde hesaplarda tam kapsama ulaşılmaya çalışılmaktadır.



1990 yılı öncesinde altı, dokuz ve on iki aylık verilere dayalı olarak hesaplanan yıllık GSMH tahminleri cari ve 1968 yılı fiyatları ile hesaplanmakta idi. 1990 yılında yapılan çalışmalar doğrultusunda dönemsel GSMH hesaplamalarına başlanılmış ve 1968 olan baz yılı 1987 yılı olarak yenilenmiştir.

1990 yılında başlayan dönemsel çalışmalarla birlikte yeni revize hesaplamalarıyla, 1968 bazlı 1990 yılı GSMH değeri ile 1987 bazlı 1990 yılı GSMH değeri arasındaki farklılaşma %38 olmuştur. Bu farklılaşmadaki temel neden sadece kapsam genişliği olmayıp, o dönem için güncel verilerin kullanılmasıdır. 1968 bazlı ve 1987 bazlı serilere göre hesaplanmış olan 1990 yılı GSMH değerleri Tablo 1’de verilmiştir.


Tablo 1: 1968 ve 1987 bazlı 1990 yılına ilişkin GSMH değerleri ve farklılaşma

İktisadi Faaliyet Kolları
1990

(1968 bazlı)
1990

(1987 bazlı)
Değişim

(%)

Tarım
46 948 109
68 692 041
46.3

Sanayi
89 101 994
100 321 329
12.6

Hizmetler
147 137 024
224 046 801
52.3

GSYİH
283 187 127
393 060 171
38.8

Dış Alem Net Faktör Gelirleri
4 067 106
4 117 377
1.2

GSMH
287 254 233
397 177 547
38.3

GSMH revize çalışmaları input output sonuçlarına ve Enstitü tarafından düzenlenen yıllık anketlere göre yapılmaktadır. Her yıl düzenli olarak uygulanmakta olan yıllık sanayi anketleri hem yıllık hem de kısa dönemli göstergeleri elde edebilmek amacıyla aylık ve dönemlik olarak yapılmaktadır. Kısa dönemli göstergeler dönemler itibariyle GSYİH hesaplamalarında kullanılmaktadır. Yıllık sektör istatistikleri milli gelir revize çalışmalarında kullanılacaktır.

GSMH hesapları daha önce belirtildiği gibi kapsamlı bir çok istatistiki verinin kullanımını gerektirmektedir. GSMH kapsamında kayıt dışı faaliyetleri ölçebilmek için, mevcut veri kaynakları, anketler ve sayımlar (hanehalkı işgücü anketleri, nüfus sayımları, genel sanayi ve işyerleri sayımı vb.) incelenmiş ve daha iyi bir şekilde değerlendirilmeye çalışılmıştır. Bu kapsamda işgücü verileri üretim için temel gösterge olarak kullanılmaktadır. Kayıt dışı işgücü verileri kullanılarak, kayıt dışı üretim tahminleri yapılmış, hesapların bu yönde iyileştirilmesine çalışılmıştır. Hesaplamalarda kayıt dışı üretimin içerilmesinde kullanılan temel iki yaklaşım bulunmaktadır.

İşgücü girdi yaklaşımı

Türkiye’de kayıt dışı ekonominin ve kayıt dışı işgücünün önemli bir kaynağını kendi hesabına çalışanlar ve küçük ölçekli işyerlerinin oluşturduğu düşünülmektedir. Bu nedenle kayıt dışı ekonomi büyüklüğünün önem kazandığı bir sektör olan imalat sanayi sektöründe işgücü girdi yaklaşımı ile bu büyüklüğü yakalayabilmek için Hanehalkı İşgücü Anketleri (HİA) ve Genel Sanayi ve İşyerleri Sayımı (GSİS) sonuçları analiz edilmiş ve bu kaynaklardan elde edilen istihdam verileri karşılaştırılmıştır. HİA ile GSİS karşılaştırılması sonucunda elde edilen çalışan sayısındaki fark imalat sanayinde kayıt dışı çalışanlar olarak değerlendirilmiş ve daha önce de belirtildiği gibi kayıt dışı çalışanların genelde küçük ölçekli birimlerde görülmesi nedeniyle bu çalışanlar küçük imalat sanayi kapsamında ele alınmıştır. Küçük imalat sanayinde kişi başına yaratılan katma değer ile tespit edilen kayıt dışı çalışan sayısı çarpılmış ve kayıt dışı çalışanlar tarafından yaratılan katma değer hesaplanarak GSMH hesaplarına eklenmiştir.

Marj yöntemi

Ticaret ve ulaştırma sektörlerinde katma değer hesabı, ilgili kuruluşların muhasebe verilerinden yararlanarak değil, Ulusal Hesaplar Sistemi’nin tavsiye etmiş olduğu dolaylı bir yol olan üretilen ve ithal edilen mallar üzerindeki ticaret ve ulaştırma payları kullanılarak yapılmaktadır. Bu yöntem malların alış ve satış fiyatı arasındaki farklılığa dayanmakta olup,marj yöntemi olarak tanımlanmaktadır. Bu yönteme göre işyeri muhasebe kayıtlarına bilerek eksik beyan da bulunulmuş olsa bile bu tahminleri etkilememektedir. Bu sayede üretken sektörlerin üretim değerlerine ticaret ve ulaştırma marjları uygulanmak suretiyle ticaret ve ulaştırma sektörlerinin katma değerleri hesaplanmaktadır. Bu yöntem ile kayıtlı işlemlerin yanı sıra kayıt dışı işlemlerin de büyük bir kısmı kapsanmaktadır. Ancak hesaplanan katma değerin kayıtlı ve kayıt dışı ayrımı yapılamamaktadır.

Tarım sektöründe ikincil üretim dediğimiz hanehalkının evde üretttiği tarımsal ürünler (peynir, yağ, yoğurt vb.) hanehalkı anketlerinden yararlanılarak hesaplanarak tarım sektörüne ilave edilmektedir. Bu kapsamda Türkiye’de yapılan GSMH hesaplamalarında informal sektörün bir bölümü içerilmektedir. Ancak bu büyüklük ayrı bir değer olarak gösterilememektedir. Ancak toplam informal sektör büyüklüğün ayrı bir değer olarak hesaplanması planlanmaktadır.



Kayıt dışı ekonominin diğer bir alt bölümünü oluşturan yasadışı üretim GSMH hesaplarında içerilmemektedir. Yasadışı faaliyetlerde bulunanların bu faaliyetlerini gizleme eğiliminde olmaları, bu konuya ilişkin veri derlemeyi zorlaştırmakta, bu nedenle konuya ilişkin güvenilir veri kaynağı ve veriler bulunmamaktadır.



1998 BAZ YILLI YENİ REVİZE HESAPLAMALARI KAPSAMINDA

GERÇEKLEŞTİRİLEN/ GERÇEKLEŞTİRİLECEK ÇALIŞMALAR



Üçer aylık dönemler itibariyle GSYİH çalışmalarında cari ve sabit fiyatlarla Avrupa Birliğine uyum kapsamında revize çalışmaları devam etmekte olup, sonuçların Mart 2005 tarihinde 1998-2004 yıllarını içerecek şekilde 7 yıllık 28 dönemlik yeni seri halinde tamamlanması planlanmaktadır. Revize çalışmaları kapsamında gerek güncel verilerin kullanımı gerekse metodolojik yenilikler sisteme dahil edilecektir.



Üçer aylık tahminlerde Enstitümüzün dönemlik verileri kullanılarak cari ve sabit hesaplamalar yapılmaktadır. Revize ve kesinleştirme çalışmalarında dönemsel verilerin yanı sıra 1998 input-output çalışmasının sonuçları, yıllık cari istatistikler ve sayım sonuçları da kullanılacaktır. Bu çalışmalarla birlikte Avrupa Birliğine uyum kapsamında yürütülen projelerle metodolojik yenilikler takip edilmektedir.



Özet olarak revize kapsamında gerçekleştirilen çalışmalar aşağıda sunulmuştur.



· Ekonomik gelişmelerin takip edilmesinde en önemli göstergelerden biri olan sabit fiyatlarla GSYİH tahminleri 1998 bazlı olarak hesaplanacaktır. Hesaplamalarda fiyatlardaki nispi değişmeleri ve kalite değişikliklerini sisteme dahil edebilecek olan ve Avrupa Hesaplar Sisteminin önerdiği zincirleme indeks[1] kullanılacaktır.



· Tüm sektörler için kesinleştirme çalışmalarında sektörel cari yıllık istatistikler ve Enstitü dışındaki sektörel veriler değerlendirilecektir.



· 2001 yılı Tarım Sayım Sonuçları, 2000 yılı Bina Sayım Sonuçları, 2002 2003 Hanehalkı Bütçe Anket sonuçları, 2000 yılı nüfus sayım sonuçları revize çalışmalarında kullanılmaktadır.



· Eksik kapsamın dahil edilmesi için hanehalkı işgücü anketleri sadece 1-9 kişi çalıştıran işyerleri için değil, hesaplanması mümkün olan tüm sektörler için değerlendirilecektir. Bu konuda imalat sanayi yıllık anketleri ile Hanehalkı İşgücü Anketleri sonuçları karşılaştırılarak eksik kapsama yönelik hesaplamalar yapılmıştır. Bu hesaplamalar doğrultusunda 1998-2003 yıllarına ilişkin imalat sanayi sektöründe yaklaşık % 40’lık artış gözlenmiştir. Bu hesaplamalarda eksik kapsamın, yoğun olarak 1-9 kişi istihdam eden işyerlerinde olduğu gözlenmiştir. 1987 bazlı GSMH çalışmasında sadece 1-9 kişi çalıştıran işyerleri için kabul edilen varsayım, 1998 bazlı revize çalışmalarında toplam imalat sanayi olarak esas alınmaktadır.



· Devlet sektörü ile ilgili kapsam güncellemesi yapılmıştır. Bu güncelleme sonucunda kapsam içerisinde olmayan ve yeni kurulan bağımsız bütçeli kuruluşlar (BDDK, Rekabet Kurumu gibi) hesaplara dahil edilmiştir.



· Mali kuruluşların GSYİH’ ya katkısı konusunda, T.C. Merkez Bankası’nın bazı yıl ve dönemlerde yaratmış olduğu dalgalanmaları giderecek şekilde ve ESA95 standartlarına uygun olarak yeniden hesaplamalar yapılmıştır. Bu hesaplamalarda Merkez Bankasının yayımlamış olduğu üçer aylık raporlar esas alınmıştır.



· Mali kuruluşlar sektöründe; özel finans kurumları, faktöring ve leasing kuruluşları sektöre dahil edilerek güncellemesi yapılmıştır.



· Konut sahipliği sektöründe 2000 yılı Bina Sayım sonuçları kullanılarak, bina sayısının güncellemesi yapılmıştır. 14 milyon olarak kullanılan konut sayısı bina sayım sonucu olarak 16 235 000 olarak güncellenmiştir. Kira değerleri konusunda da güncellemeler tamamlanmıştır. Gerek tüketici fiyat indeksindeki kira değerleri gerekse hanehalkı bütçe anketlerinden elde edilen kira değerleri incelenmiştir.



· Ulaştırma ve haberleşme sektöründe, Türk Hava Yolları, Devlet Hava Meydanları İşletmesi, HAVAŞ, Devlet Demir Yolları, Türkiye Denizcilik İşletmeleri, İstanbul Deniz Otobüsleri, BOTAŞ, Türk Telekom, PTT, Telsim, Turkcell vb. kuruluşların 1998-2003 yıllarına ilişkin gelir tabloları ve Yüksek Denetleme Raporları incelenmiştir. Karayolu yolcu, karayolu yük ve deniz yük ile ilgili çalışmalar ve kurye faaliyetleri ile ilgili çalışmalar devam etmektedir.



· Bazı sektörlerde, sabit input-output oranlarının kullanılmasından kaçınmak için girdi hesaplamalarında, girdi dağılımı ve TEFE (3 Şubat 2005 tarihinden sonra ÜFE) indeksleri kullanılmıştır.



· Enstitümüzde GSYİH çalışmalarında sadece alandan gelen veriler doğrudan kullanılmamaktadır. Ulusal Hesaplar Sisteminin gerektirdiği ölçüde bazı sektörler için bazı düzeltmeler yapılmaktadır. 1998 bazlı oluşturulacak olan bu yeni seri 2002 yılı verilerine göre tekrar revize edilecektir. Ulusal hesaplara ilişkin üretilen veriler Enstitüde üretilen pek çok dönemlik ve yıllık üretim istatistikleri kullanılarak, analiz edilerek temin edilmektedir. Ancak yukarıda da ifade edildiği gibi bu verilerin doğrudan kullanımına gidilmemektedir. Üretim, harcama ve gelir yöntemine göre hesaplanan bu değerlerin kendi içerisinde uyumunu sağlamak ve kayıt dışı ekonomiyi sisteme katmak amacıyla pek çok ayarlamalar yapılmıştır. Cari istatistikler dışında hanehalkı bütçe anketleri, dış ticaret istatistikleri gibi farklı kaynakların uyumu göz önünde bulundurulmaktadır.



· Kayıt dışı ekonominin istatistiki olarak hesaplara dahil edilmesinde; vergi daireleri, sosyal güvenlik kuruluşları, ticaret odaları, sanayi odaları, belediyeler, kamu kurum ve kuruluşları gibi çok çeşitli kuruluşlar tarafından derlenen istatistiklerin kullanılabilmesi konusunda, bu kurum ve kuruluşlar arası koordinasyonun sağlanması, kuruluşlar tarafından verilerin derlenmesinin ve değerlendirilmesinin her aşamasında istatistiki yöntemlerin izlenmesi ve üretilen istatistiki verilerin karşılaştırılabilir olması gerekmektedir. Bu nedenle de ulusal ve uluslararası alanda genel kabul görmüş tanım ve sınıflamaların kullanıldığı iyi bir istatistik alt yapısı büyük önem taşımaktadır. Bu kapsamda Enstitü de sistematik olarak güncelleştirilen İş Kayıtları Sisteminin oluşturulmasına ilişkin çalışmalar başlatılmıştır. Ancak bu çalışmanın da dış kuruluşlarca desteklenmesi gerekmektedir. Kuruluşların ulusal ve uluslararası karşılaştırmalara imkan verecek kapsam ve ayrıntıda gereksinim duyulan verileri derlemesi kayıt dışı ekonominin ölçümünde büyük kolaylık sağlayacaktır.



Sonuç olarak; Enstitümüz dönemler itibariyle GSYİH sonuçlarını baz yılını değiştirmek suretiyle revize edecektir. Bu revize çalışmaları kapsamında;



- baz yılı değişikliği gerçekleştirilecek

- kapsam güncellemesi sağlanacak,

- ESA95 kapsamında yöntemsel gelişmeler ( sınıflama uyumu, zincirleme indeks uygulaması, kayıt dışı üretimin dahil edilmesi, yayınlama standardı ) izlenecektir.



Revize çalışmalarının 31 Mart 2005 tarihinde tamamlanması planlanmaktadır. Revize sonuçları bu tarihte 28 dönem (1998-2004) olarak kamuoyuna duyurulacaktır. Bu tahminlerin tamamlanmasını takiben, Avrupa Birliğine uyum kapsamında üretilmesi gereken diğer tabloların oluşturulması için gerekli çalışmalar yürütülecektir.

--------------------------------------------------------------------------------

[1] Bir önceki yıl fiyatlarıyla değerlendirilerek cari yıl ve bir önceki yıl değerlerinin hesaplanması


*******************************************++++ ***************************

DİE’DEN YAPILAN BASIN AÇIKLAMASI

***************************************************************************

MİLLİ GELİR GÜNCELLEME ÇALIŞMALARI Konusunda


Kamuoyuna duyuru

22 Mart 2005 – 4 Nolu Duyuru
Ankara

Türkiye’nin Milli Gelir tahminleri 1947 yılından bu yana Devlet İstatistik Enstitüsü tarafından yapılmaktadır. Gayri safi yurtiçi hasıla (GSYH) hesaplamalarında ayrıntılı verilerin elde edilebildiği ve bu suretle ulusal düzeyde girdi-çıktı tablolarının kullanımının mümkün olduğu yıl, baz yılı olarak kabul edilmektedir. Bu çerçevede DİE’nin halihazırda hesapladığı milli gelir rakamları 1990 yılı girdi-çıktı tablolarına dayanmaktadır.

Ülkemizde gayri safi milli hasıla (GSMH) serilerinde 1948, 1968 ve 1987 [Açıklanma tarihi: 01.04.1993] olmak üzere üç kez baz yılı güncellemesi yapılmıştır. DİE tarafından dördüncü kez 1998 baz yılı güncelleme çalışmaları sürdürülmektedir.


Devlet İstatistik Enstitüsü, ulusal hesaplar konusundaki çalışmalarını Avrupa Birliği’nin “1995 Avrupa Hesaplar Sistemi (ESA 95)[1]” ve Birleşmiş Milletler’in diğer uluslararası kurumlarla birlikte hazırladığı “1993 Ulusal Hesaplar Sistemi (SNA 93)[2]” yayınlarına göre yürütmektedir.


1998 baz yılı güncelleme çalışmasında hem en güncel verilerin kullanılması hem de metodolojik yeniliklerin hesaplamalara yansıtılması amaçlanmaktadır.


Baz yılı güncelleme gerekçeleri;

· Bazı bilgilerin, dönemlik veya yıllık milli gelir tahminleri açıklandıktan sonra elde edilmesi veya kesinleşmesi nedeniyle en son verileri GSYH büyüklüklerine yansıtmak,


· Geliştirilen yeni yöntemlerle milli geliri daha hassas ölçmek ve böylece bilgi kayıplarını asgariye indirmek,


· Uluslararası karşılaştırmaların sağlıklı yapılabilmesine imkan sağlamak için kullanılan yöntem, kavram ve sınıflamaların uluslararası normlara uyumlu hale getirilmesini sağlamaktır.




Bu çalışma kapsamında kullanılan güncel veriler ve gerçekleştirilen temel değişiklikler özet olarak aşağıda sunulmuştur:


1. Tüm sektörler için kesinleştirme çalışmalarında sektörel cari yıllık istatistikler ve Enstitü dışındaki sektörel veriler değerlendirilmektedir. Bu bağlamda son yıllarda DİE tarafından yayımlanan


Ø 1998 yılı Arz ve Kullanım ile Input-Output Tabloları,

Ø 2000 yılı Bina Sayımı,

Ø 2000 yılı Nüfus Sayımı,

Ø 2001 yılı Tarım Sayımı,

Ø 2002 ve 2003 yılları Hanehalkı Bütçe Anketi

sonuçları güncelleme çalışmalarında kullanılmaktadır.


2. Eksik kapsamın milli gelir hesaplarına dahil edilmesinde kullanılan işgücü girdi yaklaşımı, 1987 bazlı GSMH çalışmasında sadece 1-9 kişi çalıştıran imalat sanayi (küçük ölçekli) işyerlerinin katma değerinin hesaplamasında kullanılırken, güncellemede bu yöntemin kullanımı toplam imalat sanayi için uygulanacaktır.


3. Devlet sektörü ile ilgili kapsam güncellemesi yapılmıştır. Bu güncelleme sonucunda yeni kurulan bağımsız bütçeli kuruluşlar hesaplara dahil edilecektir.


4. Mali kuruluşların GSYH’ya katkısı konusunda, ESA 95 standartlarına uygun olarak, yapılan hesaplamalar yenilenmiştir. Ayrıca mali kuruluşlar sektöründe; özel finans kurumları, faktöring ve finansal kiralama kuruluşları sektöre dahil edilecektir.


5. Konut sahipliği sektöründe yaratılan katma değerin hesaplamasında 2000 yılı Bina Sayım sonuçları ve tüketici fiyat endeksinde yer alan gerçek kira değerleri kullanılacaktır.


6. Bazı sektörlerde, sabit katma değer üretim oranlarının kullanılmasından kaçınmak amacıyla dönemsel girdi tahminleri yapılacaktır.


7. Sabit fiyatlarla GSYH tahminlerinde, fiyatlardaki nispi değişmelerin ve kalite değişikliklerinin hesaplama sistemine dahil edilebilmesi için Avrupa Hesaplar Sistemi’nin önerdiği zincirleme endeks kullanılacaktır.


Sonuç olarak bu güncelleme çalışmaları kapsamında;


· 1987 olan baz yılı, 1998 yılı olarak değiştirilmiş,

· Kapsamın ve verilerin güncellemesi yapılmış,

· ESA 95’e uygun olarak yöntemsel gelişmelerin mümkün olanları hesaplama sistemine dahil edilmiş olacaktır.

GSYH güncelleme çalışmaları, sektörel düzeyde devam etmekte olup, analiz çalışmalarını takiben, yeni serinin sonuçları 7 yıl 28 dönemi içerecek şekilde hazırlanacaktır. Sonuçların yayın tarihi, 15 gün önceden veri yayımlama takviminde açıklanacaktır.


Kamuoyuna saygı ile duyurulur