2700 yıllık mimari gün yüzüne çıktı

İstanbul Üniversitesi (İÜ) Avrasya Arkeoloji Enstitüsü tarafından Van'ın Yoncatepe Kalesi'nde sürdürülen kazılarda Urartular döneminin en eski geleneksel konut mimarisi gün yüzüne çıkarıldı.

Van'ın Erek Dağı etekleri Yukarı Bakraçlı köyü yakınlarındaki Urartular dönemine ait Yoncatepe Kalesi'nde, İÜ Avrasya Arkeoloji Enstitüsü Müdürü Prof. Dr. Oktay Belli başkanlığında 1998 yılında başlayan kazı çalışmaları bu yıl da devam ediyor. Bugüne kadar Urartular dönemine ait birçok eser bulunurken, son olarak bölgenin en eski konut mimarisi gün yüzüne çıkarıldı. Yoncatepe Kalesi'nin 500 metre doğusunda bulunan yerleşim biriminde zengin ailelerin yaşadığını anlatan İÜ Avrasya Arkeoloji Enstitüsü Müdürü Prof. Dr. Oktay Belli, İstanbul Üniversitesi olarak son 40 yıldan beri burada arkeolojik kazı çalışmaları yaptıklarını söyledi. Belli, bugüne kadar yaptıkları kazı çalışmalarında kaleler, tapınak ve saraylarda çalışarak büyük magazinleri ortaya çıkardıklarını belirtti. Belli, bugüne kadar yaptıkları kazı çalışmalarında bölgenin geleneksel konut mimarisi hakkında en ufak bir bilgiye ulaşmadıklarını belirterek, "Son iki yıldan beri önce jeofizikçi arkadaşlar burayı tarayıp ölçtükten sonra kent yerleşiminin olduğunu saptadı. Biz de geçen yıldan beri burada çalışmalarımızı yoğunlaştırdık. Yaptığımız çalışmalarla birlikte bu bölgedeki ilk ve en eski konut mimarisi ortaya çıkmaya başladı. Burası Van'ın en eski konut mimarisidir. Bu mimari yapı günümüzden 2700 yıl öncesine ait. Urartular oldukça sağlam bir zeminde ve ana kaya üzerine binalarını yapmışlar. Yerleşim birimlerini hiçbir zaman ekilebilir tarım alanlarının üzerine yapmamışlar ve verimli bir şekilde kullanmışlar. Bin metrekarelik bir alanda çeşitli adalar oluşuyor. Cadde ve sokakları var. Biz henüz bu cadde sokakları açmadık. O kadar planlı bir şekilde yapılmışlar ki insan bu gelişmeler karşısında hayretini gizleyemiyor" dedi.

"URARTULAR EVLERİNİN GİRİŞ KAPILARINI RÜZGARIN ESMEDİĞİ TARAFA YAPMIŞ"

İÜ Avrasya Arkeoloji Enstitüsü Müdürü Prof. Dr. Oktay Belli, Urartuların yerleşim birimlerini rüzgarı dahi planlayarak inşa ettiklerini söyledi.

Belli, "Örneğin rüzgarın estiği taraftan kapılarını yapmamışlar. Kapılar batıdan esen rüzgarın aksine doğu tarafında yapılmış. Çünkü doğudan esen rüzgar Erek Dağı tarafından kesiliyor. Burada imar edilen evler tek katlı ve kum taşından yapılmış. Çeşitli depo, odalar, samanlıklar ve hayvanlar için ağıllar yapılmış. Yerleşim birimlerinde ortaya çıkan çanak, çömlek parçaları burada yaşayanların fakir insanlar olmadıklarını, tam tersine ekonomik durumlarının çok yüksek olduğunu gösteriyor" şeklinde konuştu.

Yapılan kazılar esnasında çıkan taşları atmadıklarını da dile getiren Belli, Van Mimarlar Odası ile birlikte 2010 yılında bu kaledeki mimariyi turizme açacaklarını belirtti. Belli, "Biz burada yıkılan taşları atmıyoruz. Gelecek yıl yapacağımız restorasyon çalışmalarında kullanacağız. Çünkü bu taşlarla yapılacak olan restorasyon kendi mimarisini kaybetmeyecek. Burası Van'ın en eski konut mimarisi olduğundan dolayı Van Mimarlar Odası ile birlikte 2010 yılında turizme açmak istiyoruz. İnsanlar Yedi Kilise'yi görmeye geldikleri zaman Van'ın 2700 yıllık eski konut mimarisini de görecek. Burası diğer Urartu kaleleri gibi oldukça stratejik bir yere sahip. Bu bölgenin en büyük özelliği yüksek olmasına rağmen fazla da rüzgar almamasıdır. Çok zengin su kaynakları var. Yerleşim alanı için çok ideal bir yer" ifadelerini kullandı.