Van'ın Erciş ilçesinde Karakoyunlu dönemine ait Kadem Paşa Hatun ve Haydar Baba türbelerinin çevresinde bulunan mezarlar define avcıları tarafından adeta harabeye çevrildi.

Vanyolu Caddesi üzerinde bulunan ve Karakoyunlu Hükümdarı Cihan Şah'ın annesi ile kardeşlerini bulunduğu kümbetin alt kısmında bulunan cenaze bölümü define avcıları tarafından kazılarak tarihi taşlar ile kemikler etrafa saçıldı. Bu arada Haydarbey Mahallesi'nde bulunan ve Yavuz Sultan Selim tarafından ilim vermek üzere bölgeye gönderilen alimlerden birisi olan Haydar Baba'ya ait türbe etrafındaki tarihi mezarlarda yine definece acıları tarafından kazılarak tahrip edildi.

Yapılan çirkin kazıları yerinde inceleyen Sanat Tarihçisi Evren Bingöl, eserlerin tarihi sürecinin günümüze yansıtan en iyi belgeler olduğuna dikkat çekti. Köklü medeniyetlerin yerleştikleri bölgelerde imar faaliyetlerine de önem verdiklerini belirten Evren Bingöl, bu eserlere bakarak dönemin tarihi olgusunu, sosyopolitik yönünü ve medeniyetlerin etkileşim sahalarını öğrenilebilindiğini söyledi.

Ecdadın miras olarak bıraktığı tarihi eserleri en iyi şekilde korumamız ve yarınlara ulaştırılması gerektiğini de anlatan Bingöl; "Van Gölü çevresinde özellikle Gevaş ve Ahlat'ta örneklerine rastladığımız Selçuklu etkisindeki kümbetlerin, Erciş'teki nadir örnekleri Kadem Paşa Hatun Kümbeti, Anonim (Kara Yusuf) Kümbet ve Akçayuva köyü yakınındaki kümbettir. Erciş'te günümüzde ayakta kalan bu eserlerin de iyi korunmadığını, özellikle de insanların bilinçsizce davranışları sonucu yok olma tehlikesiyle karşı karşıya kaldığını gözlemlemekteyiz. Erciş, tarih boyunca önemli bir konumda yer almıştır.

Birçok medeniyetin yerleşim yeri olmuş, hatta bir süre Karakoyunlu Beyliği'nin başkentliğini bile yapmıştır. Karakoyunlu dönemine ait olan Kadem Paşa Hatun (Yar Ali) Kümbeti; dönemin hükümdarı Cihan Şah zamanında, Emir Rüstem Bey tarafından, Emir Yar Ali, Şah Mustafa, Şah Şefik, Şah Ali ve anneleri Kadem Paşa Hatun için Hicri 863 (Miladi 1458) yılında yaptırılmıştır. Vanyolu Mahallesi'nde yer alan bu kümbet Erciş'in tarihini yansıtan en önemli eserlerdendir. 550 yıllık sürecin tanığı olarak hala ayakta kalabilen bu eserin, son zamanlarda kötü amaçlı kişiler tarafından tahrip edildiğini gözlemledik. Özellikle kümbetin alt katını oluşturan cenazelik bölümünün durumu içler acısı. Dışarıdan gelen bir insanın hiçbir engelle karşılaşmadan rahatlıkla bu bölüme inmesi bizi daha çok şaşırttı. Bu bölümde yer alan mezarların kazılarak yok edildiği ve diğer bazı bölümlerin de zarar gördüğünü inceledik. Ecdadımızın bize emanet ettiği bu eserler göz göre, göre yok oluyor. Bizler buna seyirci kalmamalıyız. Yetkililerin bu yönde acil önlemler alması gerekiyor. Gerek koruma altına alarak, gerekse insanları bilgilendirerek bu eserleri korumamız gerekmektedir" dedi.

Öte yandan Haydar Baba türbesi etrafından bulunan Karakoyunlu'lara ait tarihi mezarların talan edildiğini gözlemleyen iş adamı Zafer Delibaş ise yapılanın tarihe ve dolayısıyla edatlarımıza en büyük saygısızlık olduğunu belirterek, "Üzerlerinde Kuran-ı Kerim'den ayet ve sürelerin bulunduğu mezarları tahrip ederek içersinde altın aramak bence ahmaklıkların en büyüdür" şeklinde tepkisini gösterdi.

iha

Yayın Tarihi : 25 Temmuz 2009 Cumartesi 18:40:58