Kazıların büyüklüğünden de anlaşldığı gibi, günlerce süren kaçak kazılar kimsenin dikkatini çekmedi. Amasya Merkez Yassıçal (Ebemi) Beldesi sınırları içerisinde yer alan, belde yerleşim merkezinin yaklaşık 3 km batısında bulunan Zela’ya (Zile’ye) doğru uzanan Antik Roma yolu üzerinde yer alan Zeus Stratios Atları olarak bilinen kutsal sayılan alan define avcılarının yağmasından kurtulamadı.

Köylüler arasında “Büyük Evliya Çalı” ve “Kale” olarak bilinen, baş tanrı Zeus’a ithaf edilen bu kutsal alan yerli ve yabancı bir çok bilim adamı ve arkeloğun dikkatini çekmiş, hakkında yapılan araştırmalar kitap olarak yayınlanmış. Bu kutsal alanı ilk kez 27 Nisan 1900 tarihinde Cumont ziyaret etmiş ve burada gördüklerini 1901, 1906 ve 1910 yıllarında makaleler yayınlayarak ilk bilgileri vermiş. Daha sonda W. Hırsfield, Dr. D.H. French, E. Olshausen ve J. Biller’de bölgeyi gezmiş ve yazıtlar çerçevesinde bu antik yerleşim yerinin baş tanrı Zeus Stratios’a ithaf edilen kutsal bir alan olduğu tespitini yapmışlar. Daha sonra 1986 yılında Dr. French tarafından daha detaylı bir inceleme yapılarak bölgenin planı çıkarılmış, bölgede bulunan yazıtlar okunarak, bölge hakkında önceki bilgileri doğrulayan kesin bulgulara ulaşılmış. Bu kutsal alanda yer alan kalıntılar M.S. 3. yüzyıla ait Roma İmparatorluğ'u dönemine ait kalıntılara rastlanmış.

Amasya Müze Müdürlüğü’nün girişimleriyle, Ankara kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kurulu’nun 10.10.1997 tarih ve 5458 sayılı kararı ile tespit ve tescil edilerek Zeus Stratios Atları koruma altına alındı. Ancak, bölgede kurtarma kazısı yapılması için başlatılan girişimler kaynak ve personel yetersizliği yüzünden bir türlü gerçekleştirilemedi. Bu durum da bir türlü önlenemeyen kaçak kazı yapanların işine yaradı. İzinsiz ve gelişi güzel yapılan kazılarda tarihi aydınlatacak bir çok eser tahrip edilirken, bölgede kazma değmeyen bir yer kalmadı.

Mükerrem Uzun/ KentHaber/ Amasya

Yayın Tarihi : 24 Ocak 2006 Salı 14:45:08

Güncelleme :24 Ocak 2006 Salı 16:07:42