Ordu'da susuzluk tehlikesi

Ordu şehir merkezine içme suyu sağlayan Civil Irmağı'nda bulunan keson ve sondaj kuyularının aşırı derecede çevre kirliliğine maruz kaldığı, Melet Irmağı'nda bulunan su kuyularında ise oksitlenme belirtileri gözlendiği ve ekonomik ömürlerini tamamlamak üzere olduğu bildirildi.

Devlet Su İşleri 7. Bölge Müdürlüğü Jeofizik Mühendisleri Osman Karadağ ve Sebahattin Çelenk tarafından Ordu'da 10 Mart ve 14 Mart 2006 tarihlerinde iki kez yapılan incelemeler sonunda hazırlanan raporda, Ordu'da içme suyu konusunda sıkıntılar yaşandığını gözler önüne serdi. Şehir merkezine içme suyu sağlayan 3 adet ırmakta yapılan incelemelerde, keson kuyuların 20 yıl önce inşa edilirken 'kuyu geliştirme işlemlerinin tekniğine uygun yapılmadığı' ortaya çıktı. Raporu hazırlayan uzmanlar, Civil Irmağı'nın aşırı derecede çevre kirliliğine maruz kaldığını, Melet Irmağı'nda bulunan kuyularda ise oksitlenme gözlendiğini kaydetti.

Ordu şehir merkezine Akçaova, Civil ve Melet ırmaklarında inşa edilen 10 adet sondaj kuyusu ve 7 adet keson kuyu ile 1 adet göletten şehre saniyede 385 litre su verildiği, bu suyun takriben 295-300 lt/sn'nin keson ve ırmaktan beslenen göletten karşılandığı belirtilen raporda, şehre verilen suyun yüzde 60'ının kayıp kaçaklara gittiği ve ayrıca yapılan hesaplamalara göre Ordu'nun 2006 yılı içme ve kullanma suyu ihtiyacının saniyede 465 litreye çıkacağı belirtildi.

Yapılan incelemeler sonunda hazırlanan raporda, Civil Irmağı'ndaki sondaj ve keson kuyu sularının arıtmaya dahi tabi tutulmadan, şehir şebekesine direkt içme suyu olarak verildiği, ayrıca bu sondaj ve keson kuyuların olduğu yerlerin aşırı derecede çevre kirliliği oluşturulabilecek şehir yerleşim alanlarının içerisinde kaldığı kaydedildi. Melet Irmağı'ndan ise aşırı derecede kum ve çakıl alınması sonucu ırmağın doğal yatağının 3-6 metre arasında düştüğü, bu durumun sondaj kuyu verimlerini önemli ölçüde etkilediği ve keson kuyuların su alma yapılarının askıda kaldığı için verimlerinin bitme noktasına geldiği belirtilen raporda, "Kuyuya indirilen derin kuyu pompaları üzerinde aşırı oksitlenme olduğu, aynı durumun kuyuya indirilen demir teçhiz borularında da olduğu gözlemlenmiştir" denildi.

Raporda, kuyuların inşa edildiği 20 yıl önce zamanın Belediye Başkanı Kazım Türkmen döneminde hatalı inşaat yapıldığına dikkat çekilerek, "Kuyular inşa edilirken, demir teçhiz borularının kullanılması, filtre olarak köprü tipi filtreli boru seçilmesi, kuyuların inşası esnasında kuyu geliştirme işlemlerinin alüvyonun fiziki özellikleri dikkate alınarak tam tekniğine uygun yapılmamış olması ve suyun kimyasal yapısının aşırı korozitif (korozyon-paslanma) özellik taşıması nedenlerinden dolayı, kuyu verimlerinin büyük ölçüde düştüğü ve bir kısmının da tamamen verimsiz hale geldiği görülmüştür" görüşlerine yer verildi.

"ACİLEN YENİ KUYULARA İHTİYAÇ VAR"
İncelemeyi yapan uzmanlar, bundan sonra izlenmesi ve yapılması gereken yöntemleri şöyle açıkladı:
"- Civil Irmağı tamamen şehir yerleşim alanı içerisinde kaldığı için, bu yatakta içme suyu için uygun yeraltı suyu karşılayabilecek saha kalmamıştır. Dolayısıyla şu an için şehre su sağlayan ve aşırı derecede çevre kirliliğine sahip bu yataktaki sondaj ve keson kuyuların acilen devre dışı bırakılması,
- Bu durumda oluşacak olan içme suyu açığının Melet Irmağı havzasında açılacak sondaj kuyularından karşılanması,
- Melet Irmağı yatağından kum ve çakıl alınmaya devam edilmesi halinde, önümüzdeki bir iki yıl içerisinde Ordu ilinde çok büyük ölçüde içme suyu sıkıntısı çekileceği, dolayısıyla Melet Irmağı yatağından kum ve çakıl alınması acilen durdurulması,
- Su havzalarının yeni yerleşimlere açılmasından dolayı iyice daraldığı, dolayısıyla önümüzdeki yıllarda Ordu ilinin ilave içme suyu ihtiyacının yeraltı suyundan karşılanamayacağı,
- Yukarıda anlatılan nedenlerden dolayı bugün için şehir içme suyunu karşılamak amacıyla ortalama işletme debileri saniyede 35 litre olan toplam 13-15 adet sondaj kuyusu açılması,
- Açılacak olan bu kuyuların, İller Bankası'nın yaptığı, şehir içme suyu arıtma tesislerinin olduğu yerde ve Eyüplü Köyü'nde açmış olduğu sondaj kuyularının 15-20 metre açığında olacak şekilde düşünülmesi,
- Açılacak olan kuyularda 330 mm çapında PVC sondaj borusu kullanılması,
- Kuyularda kullanılacak filtreli boruların filtre yarık genişliği 2 milimetrenin altında olmaması,
- Kuyulara 4-8 milimetrelik gronometrik sondaj çakılı atılması,
- Kuyuların geliştirme işlemleri aceleye getirilmeden, kuyu iyice sıkıştırılıp çalkalanarak kapalı ve açık sistemde çok itina ile yapılması,
- Şartlar dikkate alındığında kuyu açım işlemine acilen başlanılması gerektiği düşünülmektedir."
Ordu Belediye Başkan Yardımcısı Cengiz Okur, Belediye olarak Ordu'nun içme suyu sorununu öncelikle sorunlar arasına aldıklarını ve sorunun çözümü için yoğun bir çalışma içinde olduklarını söyledi. Şehir içme suyunun uzun vadede Bayadı Köyü sınırları içerisinde bulunan Kurul bölgesinde inşa edilecek olan Ordu Barajı'ndan sağlanması için çalışma yaptıklarını ve uzun vadeli düşündüklerini belirten Okur, "Bir yandan orta ve uzun vadeli projeler üzerinde yoğun bir çalışma yapıyor, bir yandan da Devlet Su İşleri ile ortak çalışma içine girerek acilen yeni sondaj ve keson kuyuların inşaatı için planlama yapıyoruz" dedi.