Üniversitedeki öğretim üyeleri ve talebeler başta olmak üzere birçok araştırmacının ihtiyacı olan Osmanlı şer'iyye sicillerinin dijital nüshalarının, Ankara'daki Milli Kütüphane'den alınıp Bursa'da araştırmacıların istifadesine sunulması isteniyor.

İnebey El Yazma ve Basma Eserler Kütüphanesi'nde yüzyıllarca muhafaza edilen nadide el yazma eserler dijital ortama aktarıldı. Artık araştırmacılara CD'leri veriliyor. Ancak Bursalı araştırmacılar için önemli bir diğer kaynak olan Bursa şer'iye sicilleri (mahkeme kayıtları) ise 15 yıl önce Kültür Bakanlığı talimatı ile Ankara'daki Milli Kütüphane'ye taşındı. Kültür Bakanlığı, Ankara'da bu kayıtların dijital ortama alınmasını planlandı. Bursa kadı kayıtlarında şehrin 600 yıl öncesine kadar içtimai hayatı ile alakalı birçok bilgiye rastlanıyor.

İl Halk Kütüphanesi Müdürü Ömer Kurmuş, Bursa'daki onlarca araştırmacının bu bilgilere ulaşmak için Ankara'ya gitmek zorunda kaldığını belirterek, İl Kültür Müdürlüğü'nden Bursa şer'iyye sicillerinin dijital kaydının Ankara'dan getirilmesini talep etti.

Uludağ Üniversitesi İlahiyat Fakültesi öğretim üyeleri, birçok araştırma için üniversite öğrencileri ve akademisyenlerin Ankara'ya gidip büyük masraflar yaptığını söyledi. Bursa'da kurulan ilk köyler olan Kızıkların tarihini araştırmak için bir çalışma başlattıklarını, ancak Bursa'ya ait kayıtların Ankara'ya taşınmasından dolayı aylarca Milli Kütüphane'ye gidip araştırma yapmaya çalıştıklarını anlatan Prof. Dr. Mefail Hızlı, "Şer'iyye secillerinde her çeşit cezai, hukuki, ticari muamele, münakehat, talak, tereke gibi hukukun çeşitli konularına ait meselelerin kayıtları yer alıyor. Narh (fiyat belirlemesi), fetva suretleri, beylerbeyi ve sancak beylerine gönderilen resmi vesikalar, dini gün kayıtları, siyasi ve mahalli tarihe ait önemli bilgiler bulunuyor.

Geçmişteki içtimai durumun profilini çıkartmak, bazı kayıtların incelenmesi ile mümkün olabiliyor. İlahiyat Fakültesi ve Fen Edebiyat Fakültesi Tarih Bölümü öğrencileri başta olmak üzere yüzlerce araştırmacının istifade edebileceği bu kayıtların dijital kopyalarının Bursa'da olması, hem araştırmacıların işlerini kolaylaştıracak, hem de daha birçok yeni çalışmanın ortaya çıkmasına zemin hazırlayacaktır. Bursa Büyükşehir Belediyesi'nin kuruluş hazırlıklarını yaptığı Bursa Tarih Araştırmaları Merkezi'nde (BUTAM) bu kayıtların dijital olarak bulunması işimizi çok kolaylaştırır" dedi.

Anadolu'nun birçok şehrinden 15 yıl önce toplanan şer'iyye sicillerinin mikro filmleri ve her sayfanın dijital fotoğrafları çekilerek, araştırmacıların kolayca bilgisayar üzerinden kullanmasına imkan sağlanması planlanıyordu.. Türkiye'nin 2. büyük el yazma eserler kütüphanesi olan İnebey'de de birçok tarihi el yazması kitabın dijital nüshaları, bilgisayar ortamında okuyuculara sunuluyor. Şeriye sicillerinin dijital kayıtlarının da Bursa'ya gelmesi ile birçok çalışmada bütünlük sağlanacak.

Bursa şer'iyye sicillerinin dijital nüshalarının Ankara Milli Kütüphane'de hazır olup olmadığı konusunda ise bir bilgi bulunmuyor. Tarih araştırmacıları, Bursa milletvekillerinin bu konuda Kültür Bakanlığı ile görüşme yaparak, dijital nüshalar hazır ise bir yedeğinin Bursa'ya getirilmesini sağlamalarını bekliyor. Harici bir kaç hard disk ile Bursa'ya getirilebilecek bu dijital nüshalardan birçok değişik bilgiye ulaşmak ve Osmanlıca kayıt altında olan değişik yaklaşımları öğrenip, yeni tahliller yapmak mümkün olabilecek. Dijital kayıt hazırlanmadı ise Bursa'da araştırmacı yoğunluğu ve belediyenin bir merkez kurma hazırlığından dolayı bu çalışma Bursa sicilleri için öne alınarak hızlandırılabilir.

İstanbul'a ait 9 bin 872 adet sicil defteri ise halen İstanbul Müftülüğü bünyesindeki arşivde araştırmacılara hizmet veriyor. Bu sicillerin de isteyen araştırmacılara kendisi değil mikro filmleri veriliyor. Ancak dijital kayıtlar mikro filmlerden daha kullanışlı.

iha

Yayın Tarihi : 24 Mayıs 2009 Pazar 12:47:40