Osmanlı'da İlk Mekteb-i Mülkiye (Siyasal Bilgiler Fakültesi)

MEKTEB-İ MÜLKİYE (Siyasal Bilgiler Fakültesi)

Sultan II. Mahmud ile başlayan batılılaşma hareketi önce askerî alanda uygulamaya konuldu. Bu alandaki yoğunlaşmadan sonra, sivil idarenin de modernleşmesi için çalışmalara başlandı.

Osmanlı Devleti'nin idarî sorumluluk taşıyan kadrolarına liyakatli memur yetiştirmek ihtiyacı Tanzimat'tan sonra daha çok hissedilir hale gelmişti. İşte bu sebepten dolayı Meclis-i Vâlâ'da konu tartışmaya açıldı. Yapılan görüşmelerde Dâhiliye (içişleri) ve Mâliye'de çalışan yöneticilerin ve memurların büyük bir bölümünün;

1-Devlet'in idârî ve mâlî mevzuatında yetersiz oldukları,

2-Yabancı devletlerle yapılan ticârî anlaşmaların hükümlerini bilmedikleri,

3-Yabancı dil bilmedikleri için konsolosluklarla ilgili yapılan işlerde büyük yanlışlıklar olduğu tespit edildi.

Yukarıda zikredilen olumsuzluklar göz önünde bulundurularak Hicri:21 Ra. 1275/Miladi:29 Ekim 1858 tarihinde Meclis-i Vâlâ'nın kararı ve aynı tarihli nizamnâme ile Mekteb-i Fünûn-ı Mülkiye'nin kurulmasının uygun olacağı Padişah'a arz edildi. Ve Hicri: 2 Ca. 1275/Miladi: 9 Aralık 1858 tarihli irade ile resmen kurulmuş oldu.

 
Bu irade ekindeki evrakta okutulacak dersler ve hocaları şöyledir:
1-Tevârih ve Kavânîn ve Nizâmât ve Fıkh-ı Şerîf: Hocası Hazım Efendi, maaşı:1500 kuruş.

2-Usûl-i İstatistika ve Hukûk-ı Milel ve Muahedât-ı Devlet-i Aliyye ve Ekonomi Politik ve İdâre-i Memalik-i Mütemeddine ve Usûl-i Ahkâm-ı Cezâ: Hocası Tercüme Odası'ndan Emin Efendi, maaşı 800 kuruş.

3-İnşâ-yı Türkî: Hocası Emin Efendi, maaşı, 750 kuruş.

4-Coğrafya ve İstatistika: HocasıTercüme Odası'ndan Necib Efendi, maaşı, 500 kuruş.

5- İlm-i Hesâb ve Mesâha ve Kozmoğrafi: Hocası Mustafa Efendi, maaşı, 500 kuruş.

6-Kavânîn-i Ticâret ve bazı esâs-ı Ma‘lûmât-ı Ticâriyye: Hocası Gavril Efendi, maaşı, 500 kuruş.

Yukarıda zikredilen irade ile eğitim serüvenine başlayan başlayan Mekteb-i Fünûn-ı Mülkiye yapılan çeşitli yeniliklerden sonra 23.03.1950 tarih ve 6627 sayılı kanunla Ankara Siyasal Bilgiler Fakültesi ismini aldı. Halen bu isimle devam etmektedir. Daha sonraki yıllarda bu isimle değişik üniversitelerde fakülteler açılmıştır.

Daha engin bilgi ve belgelerde buluşmak dileğiyle...

 Kaynakça:

Başbakanlık Osmanlı Arşivi, İrade Meclis-i Vâlâ Tasnifi, Nu:17887.