GÜNEŞE DÖN YÜZÜNÜ...

Kalan Müzik'ten, Amed Gökçen'in hazırladığı iki kitapçıkla birlikte yayınlanan 2 CD'lik 'Ezidiler' albümü, Anadolu'nun en az bilinen kültürlerinden birine ışık tutuyor

Ezidiler kimdir, nerede yaşarlar? Öncelikle bunu sorgulamak ve anlamak gerekir, Ezidiler çalışmasını dinlemeden önce. Kimilerine göre güneşe kimilerine göre şeytana taptığı söylenen Ezidiler için güneş önemlidir ancak onlar güneşe, değil tüm evreni yarattığına inandıkları Tanrı’ya taparlar. Ezidilerle ilgili kulaktan dolma değil de detaylı bilgi edinmek isteyenler için çok önemli bir kaynak çalışma yayınlandı.

Kalan Müzik’in Ezidiler albümü hem Ezidilerle ilgili bilgilerin yer aldığı, Türkçe ve İngilizce hazırlanmış 250 sayfalık kitapçık hem de iki CD’lik Ezidi dualarıyla çok önemli bir boşluğu dolduruyor. Yıldız Üniversitesi’nden öğretim üyesi Esra Danacıoğlu’nun da büyük katkılarıyla, Amed Gökçen’in hazırladığı albüm kitapta, Ezidilerle ilgili tarihsel bilgilerin yanı sıra yaşadıkları bölgeler, göçleri, gündelik yaşamdaki ritüelleri, dini inanışlarına kadar çok geniş kapsamlı bilgileri edinmek mümkün. Yüzyıl öncesine kadar dünyadaki nüfusunun yüzde 70’i Osmanlı coğrafyasında yaşayan Ezidiler, bugün, Ezidi inancının doğduğu topraklardan çok uzakta ve farklı coğrafyalarda yaşıyor. 70’li yıllardan itibaren Türkiye Ezidilerinin büyük çoğunluğu inanç sistemlerinin resmi makamlarca tanınmamış olmasından ve bölgedeki Müslüman topluluklarca inanç sistemlerine yönelik süregiden husumetlerden, belki en önemlisi ekonomik nedenlerden başta Almanya, İsveç, İsviçre, Fransa olmak üzere Avrupa ülkelerine göç etmişler. Ezidiler albümü, Ezidi sözlü kültürüne geniş bir pencereden bakan bir araştırmanın ürünü. Amed Gökçen tarafından hazırlanan çalışma, Türkiye’den göç eden Ezidilerin yoğunlukla yaşadığı Almanya’da yapılan alan araştırmasına dayanıyor.

Önyargıları yıkmak için

Bu çalışmayla beraber sadece Ezidi kültürünün temel bilgilerine değil, Ezidi dininin yapı taşlarını oluşturan dua, qewl ve beyt’lere de yer veriliyor. Albümde Türkiye, Irak, Suriye, Ermenistan ve Almanya Ezidilerinin sesleri aktarılıyor. Ezidiler, yaşadığımız coğrafyada, haklarında çok şey yazılmış ama bir o kadar da az bilgiye sahip olunan dini cemaatlerden biri olduğundan, eldeki bilgiler ışığında oluşan ilk izlenimler genellikle negatif çağrışımlar içerir. Bu çalışmayla beraber Mezopotamya’nın köklü misafirlerinin kendilerini anlatmaları ve seslendirmeleriyle, bu toz bulutunun dağıtılması amaçlanmış.

‘Sen bizi imandan etme...’

Amed Gökçen, “Ezidiler albümünün ve kitapçığının, bir bütün olarak Ezidi müziğinde ve geleneğinde yüzyıllardır biriken sesleri yansıtması elbette mümkün değildir. Dolayısıyla bu albümde yer alan ve Ezidi dininin yapı taşlarını oluşturan dua, qewl ve beyt’ler ve kitapçıkta yer alan bilgiler Ezidiliği bir bütün olarak aktarma iddiasında değildir” diyor çalışma için. Fakat ne olursa olsun, memleketin en az bilineni Ezidilerle ilgili derli toplu bir çalışma olması bakımından, bundan sonraki çalışmalara yol gösterecek nitelikte bir eser. İki CD’de toplam 26 eserin yer aldığını belirtelim ve Ezidilerin sabah duasından ilk bölümle bitirelim: “Ey Tanrım, Şêşim (Şeyh Şemsettin’in Ezidice’si) ve Şeyh Adi, Ey Tawusi Melek; Sultan Ezid’in devrine inancım vardır. Başım Ezidi dininin rehini olsun; Koyunu ve ağılıyım Ezid’in; Tanrım sen bizi baştan et, imandan etme.”
Ezidiler/Kalan Müzik