Aytmatov'un romanı ortalığı karıştırdı

Ufuk Kitapları, Aytmatov'un yeni romanı 'Dağlar Devrildiğinde'yi yazarla geçen yıl yaptığı sözleşmeye dayanarak yayımladı. Kitap, sürpriz bir şekilde başka bir yayınevinden çıktı. Aytmatov, "Romanı Ufuk Kitapları'na verdim, başkası basamaz." diyor.

Yayın dünyasında son günlerde ilginç bir telif tartışması yaşanıyor. Türk dünyasının yaşayan en büyük yazarlarından Cengiz Aytmatov'un on yıllık aradan sonra kaleme aldığı son romanı, iki ayrı yayınevi tarafından Türkçeye çevrilerek yayımlandı. Ufuk Kitapları tarafından 'Dağlar Devrildiğinde/Ebedi Nişanlı' ismiyle geçen ay yayınlanan kitap, birkaç gün sonra Elips Kitapları'ndan 'Ebedi Gelin/Dağlar Yıkıldığı Zaman' adıyla çıktı. Romanın aynı zamanda iki farklı baskısının yapılması, okurların kafasını karıştırdı. Ufuk Yayınları Yayın Yönetmeni Faruk Tuncer, Aytmatov'la yaptıkları anlaşma gereğince son kitabının yayın haklarını yirmi yıllığına satın aldıklarını ve telif ücretini ödediklerini söylüyor. Elips Kitapları İdari Koordinatörü Bilge Ekinci de yazarla on yıllık anlaşmaları olduğunu, çıkan ve çıkacak tüm kitaplarının haklarının kendilerinde olduğunu ifade ediyor. Olayın ortaya çıkmasından sonra noter tasdikli bir açıklama yapan yazar Aytmatov ise; son romanının Türkiye'de yayınlanma yetkisini Ufuk Yayınları'na verdiğini ve bu eserin başka yayınevleri tarafından yayınlanmasını yasakladığını belirtti.

Cengiz Aytmatov ile 11.11.2006 tarihinde yaptıkları anlaşma sonucu romanı piyasaya vermelerinin hemen ardından bir başka yayınevinin de aynı romanı bastığını görüp şaşırdıklarını belirten Faruk Tuncer, olayı şöyle anlatıyor: "Konuyu yazar Aytmatov'a ilettik ve etik açıdan uygun bulmadığımızı söyledik. Sayın Aytmatov da bu kitabı sadece Ufuk Yayınları'na verdiğini, başka bir yayınevi ile anlaşma yapmadığını bize iletti. Ayrıca noter tasdikli bir metin ile de bu konuya açıklık getirdi." Tuncer bu aşamadan sonra konuyu hukuki platforma taşımayı düşündüklerini sözlerine ekliyor.

Elips Yayınları İdari Koordinatörü Bilge Ekinci, yayınevleriyle Cengiz Aytmatov arasında 2002 yılında yapılan bir sözleşme olduğunu ve bu sözleşmeye göre Aytmatov'un bütün kitaplarını on yıllığına Almanya haricinde tüm dünyada yayınlama hakkına sahip olduklarını söylüyor. Sözleşmenin yazarın önceki ve sonraki kitaplarını da kapsadığını ifade eden Ekinci, "İstersek Aytmatov'un kitaplarını Almanca haricinde başka dillere de çevirip yayınlayabiliriz. Ufuk Kitapları yazarın sadece son kitabını yayınladı. Durumun tam mahiyetini ve nasıl olduğunu biz de bilmiyoruz ve bu konuyu araştırıyoruz. Ufuk Kitap tarafından zannederim tek kitaplık bir sözleşme yapılmış. Oysa bizim sözleşmemiz tüm kitapları kapsıyor." diyor.

Cengiz Aytmatov ise olayın ortaya çıkmasının ardından Rusya Federasyonu Kırgızistan Büyükelçiliği kanalıyla yaptığı noter tasdikli açıklamasında son romanının Türkiye'de yayınlanması konusunda sadece Ufuk Kitapları'yla anlaştığını ifade ediyor. Aytmatov şunları söylüyor: "Son romanım 'Dağlar devrildiğinde / Ebedi Gelin'in Türkiye'deki Türkçe basımı, tarafımca Ufuk Yayınları'na verilmiştir. Bununla bağlantılı olarak bu romanla alakalı diğer yayınevleri ile başka bir anlaşma tarafımca yapılmamıştır. Bugüne kadarki anlaşmalarda adı geçmeyen eserlerimi ve bu bağlamda 'Dağlar Devrildiğinde / Ebedi Gelin' romanımı başka yayınevleri basamazlar. Bir yazar olarak eserlerimi basmalarını da yasaklıyorum. Ayrıca ilan ediyorum ki, Türkiye'de benim resmî temsilcim Ahmet Sarıgül'dür. Bunun dışında hiçbir üçüncü şahıs benim adıma imza ve anlaşma yetkisine sahip değildir."

Kaderin romanı

Eleştirmenler tarafından 'küresel çağın bütün paradigmalarını altüst eden gerçekliğinin romanı' olarak tanımlanan Aytmatov'un son kitabı, 'kader'in romanı olarak da nitelendiriliyor. Modern çağın gerçeklerini, piyasa şartlarında insan ruhunun kaçış ve arayışlarını, çıkış ya da yok oluş ihtimallerini romanında kadim tartışmalar üzerinden araştıran Aytmatov, şartlara göre değişmeyecek evrensel değerlerin de altını çiziyor.