Binlerce kaleden 100 tanesi

Türkiye'de sayıları kesin olarak bilinmese de binlerce kale bulunuyor. NTV Yayınları'nın hazırladığı Türkiye'nin Kültür Mirası dizisinin ilk kitabı olan 100 Kale, bu binlerce kale içinden en önemli 100 tanesini tanıtıyor..

Sayısız kavmin mekânı olan bu coğrafyada, tarihin zor ve tehlikeli şartları altında yaşamanın en temel ihtiyacı güvenlikti. Eskiçağ ve Ortaçağ hatta kısmen Yakınçağ'da savunma, yerleşim yerlerinin en önemli ihtiyaçlarından biriydi. İşte bu yüzden, üzerinde yaşadığımız topraklarda binlerce kale bulunuyor. NTV Yayınları tarafından hazırlanan Türkiye'nin Kültür Mirası dizisinin ilk kitabı olan Faruk Pekin ve Hayri Fehmi Yılmaz imzalı 100 Kale, binlercesi içinden en önemlileri sayılabilecek 100 tanesini kapsıyor. Kitap her biri Türkiye'nin ayrı bir mücevheri olan, duruşu, zamana meydan okuyuşuyla dikkat çeken kaleleri geleceğe taşımayı hedefliyor. 100 kale içinde, 10. yüzyılda yapıldığı tahmin edilen Artvin Kalesi, altı medeniyetin yurdu olan Van'daki Hoşab Kalesi, Çanakkale Boğazı'nın kilidi Kilitbahir Kalesi, geçmişi MÖ 855 yılına uzanan Rumkale, Selçuk Kalesi öne çıkan eserler arasında yer alıyor. Kitabın satış fiyatı kitapçılarda: 25 YTL, kitap.ntvmsnbc.com'da 18 YTL

Artvin Kalesi
Çoruh'a kuşbakışı..

Artvin Kalesi, kentin girişinde Köprübaşı mevkisinde çevreye hâkim bir tepede, Çoruh Nehri'nden neredeyse dimdik yükselen, düşey doğrultuda granit bir kaya üzerinde inşa edilmiştir. Kale, bazı belgelerde ve halk dilinde Livane-Livana olarak da adlandırılır. Artvin Kalesi'nin 10. yüzyılda Ermeni Bagratidler tarafından inşa edildiği düşünülmektedir. Birçok medeniyetin izlerinin görüldüğü yapı, Osmanlılar zamanında da kullanılmıştır. Kalede bir şapel ve bir de sarnıç kalıntısı bulunmaktadır.

Hoşab Kalesi
Altı medeniyetin yurdu..

Kale, Van-Başkale yolunda dik bir yamaç üzerinde kurulmuştur. Urartular zamanında kalenin askeri bir garnizon olarak kurulduğu kabul edilir. Pers, Roma ve Bizans hakimiyetinden sonra Ermeni Vaspurkan Prensliği'nin şehirlerinden biri olan Hoşab, 11. yüzyıl sonrasında Selçuklu hâkimiyeti altına girmiştir. Bölgede yaşayan Mahmudiler aşiretinin Hoşab'a yerleşmesi ise Karakoyunlular zamanında gerçekleşmiştir. Osmanlılar döneminde Hoşab'da yerleşik olan Mahmudiler, Osmanlı Safavi mücadelesinde Osmanlılardan yana taraf olunca, bazı imtiyazlar kazanarak burada Tanzimat'a kadar refah içinde yaşamışlardır. Matrakçı Nasuh, eserinde Hoşab Kalesi'nden bahseder. Hoşab Kalesi'ni 1650'de ziyaret eden Evliya Çelebi, kalenin özellikle Nahçıvan demirinden yapıldığını söylediği kapı kanatlarından bahseder.

Rumkale
Asur kralı ele geçirdi..

Gaziantep'in Yavuzeli ilçesinin Kasaba Köyü yakınlarındadır. Birecik Barajı sularının oluşturduğu göl kıyısında kalmıştır. Kalenin tarihi aynı zamanda oradaki yaşamın şekillenişinin tarihidir. Bu şekillenme Rumkale'de MÖ 855'in öncelerine kadar gitmektedir. Kale, Asur Kralı III. Salmanasar tarafından MÖ 855'te ele geçirilmiştir. Fakat yerleşimin nerede olduğuna dair farklı tespitler bulunmaktadır. Bu tespitlerden birisi yerleşimin bugünkü Belkıs köyünün yukarısındaki Urum (Hörüm) olduğunu söylerken başka bir iddia ise Rumkale'nin Urima denilen yer olduğudur. Bir rivayete göre Hz İsa'nın havarilerinden Yohannes, Rumkale'de İncil'in nüshalarını çoğaltmıştır. Bir başka rivayet ise Rumkale Beyinin oğlu Nergis'le ilgilidir.