Film şeridi gibi bilim

‘Bilimin Serüveni’ isimli kitap, sayıların icadından sicim teorisine merak edilen her konuda bilimin 4000 yıllık resimli tarihini sunuyor. Kitap, tecrübeli bilim muhabirleri ve popüler bilim yazarı tarafından hazırlanmış

Günümüzde popüler bilim kitapları ve belgeseller hayata heyecan katmanın en güzel yollarından biri haline geldi. Bilim haberleri bile her geçen gün daha çok şaşırtıyor. Nanotüpler sayesine hayata geçmesinin kolaylaşacağı iddia edilen uzay asansörleri, bakterilerin genleri değiştirilerek yaratılan canlı bilgisayarlar, bulunan kayıp halkalarla tekrar tekrar ispatlanan evrim teorisi... Kullanılan bazı terimleri anlamadığımız, olayların sebeplerini, tarihini tam kavrayamadığımız durumlarla karşılaşsak da, bilimin saçtığı heyecanı hissetmemek mümkün değil.
Geçen günlerde astronomlar ilk kez, ölen bir yıldızı gözlemlediler, başka bir deyişle bir süpernova patlamasını kameraya kaydettiler. Uluslararası astronomlar ekibi lideri, Princeton Üniversitesi’nden Alicia Soderberg, süpernova patlamasıyla ilgili açıklamasında, “Yıllardır bir yıldızı patlarken görmeyi düşlüyorduk. 9 Ocak’ta, doğru teleskopla, doğru zamanda, doğru yerdeydik. Tarihe tanıklık ettik” demişti. İşte o gün doğru zamanda, doğru yerde, doğru teleskopla olmak için, yıllarını vermişlerdi. Bilimsel ilerlemenin gerektirdiği kollektif sabır, disiplin, süreklilik, düzen, para, eğitimin büyüklüğü insanı hayrete düşürüyor. Doğruyu bulmak için bazen defalarca hata yapmak gerekiyor. İşin gerçeği, amatörce takip etmek için bile olsa, bilgiye ulaşmak bir çaba gerektiriyor.

Gerçek bir serüven
Popüler bilim çalışmaları, bazen işi fazla özetleyip, aynı anda hem macera coşkusunu, hem de entelektüel bir aktivite yapıyor olmanın verdiği rahatlığı yaşatmaya yönelik olabiliyor. Fakat artık her bilgi seviyesine ya da anlama kapasitesine uygun kitaba rastlamanın mümkün olduğunu söyleyebiliriz. Hatta bilimsel bilgiden, bilimden, irfandan nefret dahi ediyor olsanız, size uygun bir popüler bilim kitabı bir yerlerde vardır. Aslında konuya ilgi duymasına rağmen, konsantrasyon bozukluğu sebebiyle derinleşemeyenler için veya işin çok başında olanlar için, çizgi roman formatında sunulanlar bile var. Hele çocuklar için hazırlanan bilim kitaplarının çeşitliliğine diyecek yok. 

Raflarda yeni yer almaya bulan, National Geographics Society tarafından yayınlanan NTV Yayınları’nın dilimize kazandırdığı Bilimin Serüveni isimli kitap, sayıların icadından sicim teorisine merak edilen her konuda bilimin 4000 yıllık resimli tarihini sunuyor. Kitap; bilim muhabiri olan Discover veTime dergilerinin eski editörlerinden, birçok popüler bilim kitabının yazarı John Langone; Discover, Natural History, Scientific American gibi dergilerin editörlerinden, popüler bilim yazarı Bruce Stutz ile çocuklar için bilim kitapları da yazan Andrea Gianopoulos tarafından hazırlanmış. Yemek kitaplarından, araştırma kitaplarına, çocuk kitaplarından romana pek çok alanda başarılı çevirileri yayımlanan Duygu Akın’ın da kitaba katkısı büyük.
4000 yıllık böyle uzun soluklu bir bilim yolculuğuna koyulmak kimsenin gözünü korkutmasın. Zira Bilimin Serüveni her şeyden önce bilime yabancı olan okuyucu dikkate alınarak hazırlanmış. Okuyucunun konu hakkında hiçbir bilgisi olmadığı varsayılmış. Neredeyse ‘bilimdışı’ bir dil kullanılmış, ortalama okuyucuya gereksiz ve fazla gelebilecek bilimsel terimlere yer verilmemiş. Özel kelimelerin kullanıdığı yerlerde ise söz konusu kelimeler açıklanmış. 

Kitap; Gökler, İnsan Bedeni, Madde ve Enerji, Yaşamın Kendisi, Dünya ve Ay, Zihin ve Davranış başlıklarıyla altı temel bölüme ayrılmış. Bütün bölümlerde standart olarak sunulan ilgilendirici zaman çizelgeleri, bilgi kutucukları, bölümler arası referanslar, çeşitli başlıklarla verilen mini özetler, kısa biyografiler, denemeler ve muhtelif ebatlardaki ihtişamlı resimler sayesinde, bilim tarihi hakikaten de bir serüvene dönüşüyor. Bütün bunlara rağmen, sayfalara cömertçe dağıtılmış kutucukların bazıları zorlanmışlık hissi taşıyor. Ne olursa olsun, anlayabildiğimiz ve bizi şaşırtan her doğru ‘bilimsel’ bilgi hayalgücümüzü çalıştırıyor, hayata dair sorularımızı artırıyor, ufkumuzu genişletiyor. Bilim, binlerce gizemi çözmeye çalışırken, bir yandan da sonsuz sayıda gizemle dolu.


BİLİMİN SERÜVENİ
Sayıların İcadından Sicim Teorisine 4000 Yıllık Resimli Bilimin Serüveni
Andrea Gianopoulos, Bruce Stutz, John Langone, Çeviren: Duygu Akın, NTV Yayınları, 2008, 408 sayfa, 36 YTL.