Türkler, inovasyonu nasıl keşfetti?

Son yılların moda kelimesi “inovasyon”, iş dünyasının gündemine yerleşmişti. Nedir bu inovasyon?

Gazeteci-yazar Şafak Altun son kitabında, yenilikçi fikirlerin her millette olduğu kadar, Türklerde de var olduğunu savunuyor. Geri kalmışlığın temelini, yenilikçi fikirlere karşı oluşta değil de yaratılamayan üretim ilişkilerinde aramak daha doğru bir yöntem olduğuna dikkat çekiyor.

Son yıllarda sıklıkla kullanılan “inovasyon”, iş dünyasının gündemine tamamıyla yerleşmiş durumda. İnovasyon hakkında, uluslararası toplantılar yapılıyor, üzerine kitaplar yazılıyor, gazete ve dergilerde çeşitli haberler çıkıyor. Gazeteci-yazar Şafak Altun'un “İnovasyonla Başarıyı Yakalayan Türkler” isimli kitabı, MediaCat Yayınları arasında yerini aldı. Altun kitabında, Türklerin inovasyonla olan ilişkisini işliyor:

“Türkler insanlık tarihi için belki de büyük buluşlara ve teknolojik yeniliklere imza atmamış olabilirler ama her millette olduğu kadar Türklerin de ticari hayatta yenilikçi fikirlerle içli-dışlıdır. Her ne kadar Türklerin kendi keşifleri olmasa da, icadının üzerinden çok geçmeden kullanılmaya başlanan uçak, telgraf, tramvay, radyo ve son olarak cep telefonu, Türklerin yenilikçi fikirlere çok çabuk adapte olduğunu ve inovasyonun genlerine yerleştiğinin canlı kanıtıdır.”

Altun'un bu sözlerinden akla “Madem Türkler bu kadar yenilikçi o zaman Türkiye neden gelişemiyor?” fikri geliyor. Altun, Türkiye'nin geri kalmışlığın temelini ise yenilikçi fikirlere karşı oluşta değil de, yaratılamayan üretim ilişkilerinde aramak daha doğru bir yöntem olduğunu savunuyor. Ona göre, toplumda sermaye birikiminin yetersizliğinin ötesinde, şirketleşme olgusuna karşı olan yabancılık, bilgi ve tecrübe eksikliği, ekonomik gelişmenin önündeki en büyük engeller. Kitabında Türkiye'den örnekler verilmediğini söyleyen Altun, Türk ekonomi tarihinde ciddi inovasyon örneklerinin olduğuna dikkat çekiyor:

“Dünyanın ilk arabalı vapur fikri Türklere aittir. Aynı yıllarda Kurukahveci Mehmet Efendi, Osmanlı'nın inovasyonu kavrayan kişilerinden biri olmuştur. Çünkü kurukahveyi öğüterek satmayı akıl etmiştir. Onu Satılmış Şahin Usta takip etmiştir. Kamyonları özenle otobüsleştirmeye başladığı yıllarda, Verdi Kardeşler montajda olsa Türkiye otomotiv sanayinin temelini atmıştır.”

İnovasyon hakkındaki fikirlerini toplam altı bölümde okuyuculara aktaran Altun, her bölümün sonunda başarıyı inovasyonla yakalayan Türk şirketlerinden örnekler sunuyor. İşte kitaptan yine birkaç örnek. Türkiye'nin inovatif markalarından Dimes, başarısını meyve suyunu karton kutuda satışa sunmaya borçlu. Kristal, teneke kutuda zeytinyağını piyasaya ilk sunan şirket. İş Bankası, halkı kumbarayla tanıştırıyor, Zeki Başeskioğlu farklı pazarlama teknikleriyle öne çıkıyor. Kartal Makarna'nın Pastavilla'ya dönüşme öyküsü ise, okuyanları hayrete düşürecek kadar ilginç. Baklan Kardeşler, gıdaları gurbetçilerin ayağına götürmeyi akıl ediyor. Uzay Kimya'nın kurucusu Sevda Arıkan ise herkesin gittiği yoldan gitmiyor, aynen T-Box gibi herkesin yaptığının tersini yaparak Türkiye'de üretilmeyeni üretiyor. Adopen, hem pencerenin hem de perdenin adı oluveriyor.

Batı tarafından Türkiye'nin özellikle, modern hayatla islamın aynı anda yaşandığı bir ülke olarak ilham verici bulunduğunu belirten Altun, yaşadığımız zamanın kendi kimliğini öne çıkarma devri olduğuna dikkat çekiyor. Türkiye'nin gelişmesinin ancak kendi bünyesindeki farklı kültür, inanç ve din zenginliklerinin ön plana çıkarmasıyla mümkün olabileceğini savunuyor:

“Günümüzde farklı değerlere ve değer yargılarına sahip insanlarla beraber yaşamak hayatın bizatihi gerçeği. Unutmayın ki, bugün için inovasyon yaparak başarının sırrı farklı kültürlere saygı göstermekten geçiyor. Çok seslilik en büyük zenginliktir! Kültürler ve değer sistemleri, bir zamanlar yereldi fakat günümüzde coğrafi kısıtlamalardan kurtuldu. Herkesin aynı düşünmesi, aslında kimsenin fazla ya da farklı düşünmediği anlamına gelir. Bu nedenle, her alanda 'nev-i şahsına münhasır işler' kazanıyor.”

Altun'un kitabında, yenilikçi fikirleriyle başarıyı yakalayan Türk işadamlarının öykülerinin yanı sıra aynı zamanda işledikleri “vahim” hatalar nedeniyle yok olan kimi markaların ibret verici öykülerine de yer verilmiş.

Yazar: Şafak Altun
İş Kitabı
MediaCat Yayınları
İndirimli fiyatı: 12 YTL
Karton Kapak
191 sayfa
14,5x21,5 cm