Sözlü Tarih

Kral kızı söylencesi:

Efsaneye göre kralın kızı Bingöl’ün Koğ Tepesi’nde günümüzde yıkınıtı olarak duran kaleyi ,nişanlısı için ölen kızı için yaptırmıştır.Üzüntüden dünyadan elini eteğini çeken kız ,iki hizmetçisi ile yiyeceğini alarak,kaleye kapanmıştır.Kışın Bingöl dağlarının fırtına sesinden,uğultusundan ürken kız ölmüş.Bıraktığı yazıda:"Baba bilesinki ben açlıktan susuzluktan değil,dağların korkunç uğultusundan ölüyorum."der.Diğer bir söylence ise:
Sofi Selim’in ineği ortadan kaybolmuş,Selim ineği araya araya dağlara çıkmış.derken bir tepede karşısına bir kale çıkar.Kapı açıktır,Sofi Selim kaleye girer.İneğini avluda geviş getirirken görür.Meraklanıp kaleyi gezmeye başlar.Tüm odalar boştur son bir odaya girince şaşırır.Burası çil çil altınlar la doludur,alabildiği kadarını alır.Buraya geldiğine neden olan ineğine borçluluk duyar.Kaleden çıkıp gitmek isteyince açık olan kapıların kapandığını görür.Uğraşır ama açamaz.İçinden bir ses bunun altınlar yüzünden olduğunu söyler.Geri döner altınları yerine bırakırken birini dilinin altına saklar fakat yine kapılar açılmaz.Onu da bırakır bakarki kapılar açılmış.İneğini alarak oradan ayrılır.

Karakoyun söylencesi:

Anadoluda yaygın olan bu söylenceye göre Olayın Bingölde geçtiği söylenir.Çoban ağanın güzel kızı Peri’ye vurulur.Bir süre sonra da Peri de çobana tutuluır ve iki genç sevişirler.Ağa kızını isteyen çobanla alay eder.yoksulluğun bakmadan kızını istemesine kızar.Çobandan olmayacak bir iş isteyerek alaya devam eder.derki:"susamış sürüyü suya indirip damla su içirmeden geri getirirsen kız senindir." Gün gelir, ağa devamlı kara koyunabol bol tuz verir.Çoban halkın önünde sürüyü suya indirir.Kara koyun suya yönelir.Çoban karakoyunun su içmesini engellemek için sürekli yalvarır.Çobanın duygulu kaval çalışı karakoyunu etkiler ve suya eğilmişken başını kaldırıp geri döner.Ağa kızını çobana vermek zorunda kalır.Suyun adıdaa Peri suyu kalır.

Uzun Hasan

Akkoyunlu hükümdarı Uzun Hasan ,ordusuyla Mik-Bulak (Bin-Pınar) denen göller başında konaklamış.Hizmetçilerden biri göllerden birinde kesilmiş bir ördeği yıkarken ördek canlanıvermiş ve ucup gitmiş.Böylece gölün ab-ı hayat olduğu anlaşılmış,ancak göllerin sayısı çok olduğundan Uzun Hasan hangisinin ab-ı hayat olduğunu anlıyamamış burayada Bingöl adını vermiş.