Laodikeia

Laodikeia, Lykos Irmağı’nın (Çürüksu) 2 km. güneyinde kurulmuştur.

Bugün buraya Denizli-Burdur karayolundan Pamukkale’ye ayrılan yoldan birkaç yüz metre sonra ulaşılır. Hieropolis’e uzaklığı ise 10 km.’dir.

Strabon, Laodikeia’da kuzguni siyah yünleri olan, yumuşaklığı ile ünlü bir tür koyun yetiştirildiğini belirtmiştir. Laodikeia’lılar bu koyunun yünlerinden gelir sağlamışlar, bu nedenle de o çağa göre Laodikeia’da tekstil ileri derecede gelişmiştir. Laodikeia’lı olarak isimlendirilen bir tür kumaşın olduğu İmparator Diocletianus’un fermanında da yer almıştır.

Hellen dilinde “Laodikeia’nın memleketi” anlamına gelen bir sözcüktür. Aynı zamanda, Laodikeia ismi Helenistik Çağ’da Seleukos’larda, Ponuslar’da kral ailesinden bir çok kraliçeye verilmiştir. Anadolu’da Lykos Irmağı yanındaki Laodikeia’dan başka bu ismi taşıyan kentler de vardır.

Örneğin, Konya Kadınhan yakınlarındaki Ladik Köyü eskiden bu ismi taşımaktaydı. Amasya’daki Ladik kenti ise Pontus Kralı VI.Mithradotes’in annesi, Sevkos prensesi Laodike tarafından M.Ö.II.yüzyılın sonunda kurularak bu ismi almıştır. Tokat’ın Niksar İlçesindeki Ladik (Gökçeli) de Laodike tarafından kurulmuştur. Kuzey Kappadokia’da Laodikeia, Yozgat Çekerek İlçesi Kadışehri’nde bugün Gümüşsu ismindeki köy de Laodikeia deniliyordu. Anadolu’daki Laodikeia ismini taşıyan yerleşim alanları sonradan Ladik’e dönüşmüştür.

Phrygia bölgesindeki Laodikeia, M.Ö.261-253 yıllarında Seleukus Kralı II.Antiokhos tarafından kurulmuştur. Hellenistik Çağda kurulan leodikeia Bergama Krallığının egemenliği altında yaşamıştır. III.Seleukos’un öldürülmesinden sonra vekili Achios, yeni kral Antiochos’a baş kaldırmış, M.Ö.220’de Leodikeia’da tahtı ele geçirmiş ve kendisini küçük Asya’nın kralı ilan etmiştir. M.S.129’da Roma imparatoru Hadrianus’u ağırlamış, imparator Caracalla’dan yardım görmüştür. Aynı hareketliliğini erken Hıristiyanlık günlerinde de sürdürmüş, M.S.IV.yüzyılda dini yönden çok önemli olan bir konsil burada toplanmış, Phrygia bölgesinin metropolü olmuştur. M.S.60 yılında ve M.S.494’deki depremlerden büyük zarar görmüştür.

Antik kaynaklardan surlarla çevrili olduğunu öğrendiğimiz Laodikeia’nın surlarından günümüze pek bir şey ulaşamamıştır.

Antik kaynaklar, kente girişi sağlayan Hieropolis, Ephesos ve Suriye kapılarının olduğunu kaydediyorlarsa da günümüze sadece isimleri ve küçük birkaç kalıntı gelebilmiştir.

Nymhanion’un güneyinde, Odeonun izleri görülmektedir. Kentin en iyi korunabilmiş yapılarından biri Stadion’dur. Burada ele geçen bir yazıttan, Nysa’dakine benzeyen stadionun şehrin zengin bir kişisi tarafından yapıldığını ve İmparator Vespanianus’a M.S.579’da ithaf edildiğini öğreniyoruz.

Stadiona bitişik yapı kalıntısının hamam veya gymnasion olduğu sanılmaktadır. Onun hemen yakınında, toprak üzerinde yüksekliği 5 m.ye yaklaşan bir su kulesi vardır.

Tepeler üzerindeki kalıntılardan suyun buraya bir takım aquadüklerin yardımıyla geldiği görülmektedir.

Laodikeia’nın kuzeyinde ise Roma döneminden kalan ve oldukça harap bir durumda olan tiyatro vardır. Ancak hellenistik dönemde yapılan ve Romalılar tarafından onarılan bu tiyatro da günümüze kötü durumda gelebilmiştir. Yamaca oturtulmuş skenesi ise tiyatroya göre daha iyi durumdadır.

Bunun dışında M.S.V.yüzyılın ilk yarısına tarihlendirilen İon üslubunda bir tapınak, odeon, Gorgilius Antiquus’un prokonsül olduğu dönemde yapılan ve İmparator Hadrianus ile karısı Sabina’ya adanan bir gymnasion bulunmaktadır.

Laodikeia’nın batısındaki tepeler üzerinde de bir çok lahitin iyi durumda olduğu nekropol alanı bulunmaktadır.