6
Mayıs
2024
Pazertesi
GAZİANTEP

Yemenide değişen imaj

Yemen'den Halep'e, Halep'ten de Güneydoğu Anadolu'ya taşınan yemeni sanatıyla yapılan ürünler, Hollywood film ve dizilerinin gözdesi oldu.

Yemen'de mazisi 6 asra uzanan, Gaziantep'te de yaklaşık 120 yıldır kullanılan yemeni sanatının imajı, 4. kuşak ustalar tarafından değişime uğradı.

Teknolojiye rağmen devam eden ve son 20 yıldır değişime uğrayan yemeniye her kesimden talep artıyor. Türkiye'de yemeni sanatını ayakta tutmaya çalışan 4. kuşak Orhan Çakıroğlu, yemeni sanatını her kesime uygun hale getirmeye çalıştıklarını söyledi. Çakıroğlu, "Gaziantep'te yemeniciliğe 'köşkercilik' yemenicilere "köşker", yemeni ustalarına da "köşker ustası" denilmektedir. Köşker kelimesi Farsça "keşfger" kelimesinden gelmiş olup, ayakkabı yapan anlamına gelmektedir. Yemeni ilk defa Yemen'de Yemen-i Ekber isminde bir kimse tarafından icat edilmiş ve kendi ismini vermiştir. Daha sonraları yemeni Yemen'den Halep'e, Halep'ten de Güneydoğu Anadolu'ya intikal etmiştir. Gaziantep, Şanlıurfa, Adıyaman Kahramanmaraş, Diyarbakır, Antakya, Adana'ya kadar yayılmış olan yemeni yapımcılığı zaman içerisinde Gaziantep dışında diğer ilerde tamamen bitmiştir. Yemeni esas olarak gön ve yüz olmak üzere iki kısımdan oluşmaktadır. Gön, manda ve sığır derisinden yapılmış olup, yere gelen kısım ile bunun üzerine dana derisinden yapılmış taban kayışı ve bezlerden ibarettir. Yüz ise sırt ile birbirine birleştirilmiş ve çirişle yapıştırılmış sahtiyan ve meşinden oluşur. Yemeni yapımında 5 hayvan derisi kullanılır. Alt taban manda veya sığır derisinden, yüzü keçi derisinden, iç astar koyun derisinden, iç taban sığır veya keçi derisinden, kenarı oğlak (sızı) derisinden yapılır" dedi.

Yemeni imalatında kesinlikle plastik madde kullanılmadığını ifade eden Çağıroğlu, "Yemenide tüm dikişler elle yapılır. Ökçesiz olup tersinden dikilir. Düz tarafı çevrilir ve asıl giyilecek durumunu alır. Düz tarafı çevrildikten sonra kalıplanır. Etrafı düzgünce kesilir, kalıptan çıkarılır, kenar dikişi yapılır, satışa ve giyime hazır hale getirilir. Diğer ayakkabılarda ise bu özelliklerin çoğu bulunmaz. Yemeni sağlık açısından çok sıhhatli bir ayakkabıdır. Ayaklardaki mantar ve nasır oluşumunu ayak parmakları arasındaki pişikleri önler. Yemeninin üst tabanı ile alt tabanı arasındaki kil, insan vücudundaki elektriği toprağa verir ve insan vücudunu rahatlatır. Ayakta koku yapmaz. Çünkü gözenekli deriden yapıldığından teri dışarıya verir. Yemeniler renklerine, büyüklüklerine ve şekillerine göre adlarda alır" diye konuştu.

20 yıl önce kaybolmaya yüz tutmuş Yemeni sanatını çeşitlendirerek farklı kesimlere hitap etmeye çalıştıklarını anlatan Çakıroğlu, vitrin değil çizgi dışı Yemeni ürettiklerine dikkat çekti. Çağıroğlu , "Yaptığımız yenilikler kısa sürede Türkiye'de yayınlanan birçok dizi filminin sanat yönetmenleri tarafından fark edildi. Türkiye'de çekilen birçok dizide görev alan oyunculara yemeni hazırladık. Zamanla genişleyen bu potansiyel Hollywood'a kadar ulaştı. Harry Potter, Truva, 7. Kral Henry gibi filmlere yemeni sanatı ile çizmeler, çakırlar ürettik" şeklinde konuştu.

Harry Potter için hazırlanan ürünlerin kendileri için bir referans olduğunu da hatırlatan Çakıroğlu, "Harry Potter için yaptığımız ürünler bizim için bir referans olmuş tu ve aynı kişiler daha sonra beni tekrar aradı. Bu kez yaklaşık 4 bin yıl öncesinde geçen nostaljik bir film yapılacak dediler. Truva filmi için biz 21 ayrı model yapıp gönderdik. Bizden başka on iki ülkeden daha ayakkabı gelmiş ancak bizim ürünler daha çok beğenildi. Edik çarık denilen model 3.5 ayda teslim etmek üzere bin 500 çift hazırlayarak kendilerine gönderdik. Truva filminde Achille rolünü oynayan Brad Pitt'in botları bizim imalatımızdır" şeklinde konuştu.

İHA
Yayın Tarihi : 16 Kasım 2008 Pazar 14:37:11


Bu haber hakkında yorum yazmak ister misiniz?