KOCA KOCA ADAMLAR ÇELİK ÇOMAK OYNUYOR

Kimi belediye başkanı, kimi işadamı kimi de öğretmen... İşi gücü bırakmışlar, birdirbir, çelik çomak ve mendil kapmaca oynuyorlar. "Yağ satarım, bal satarım, ustam ölmüş ben satarım" nidalarıyla, çevredekilerin şaşkın bakışlarına aldırmadan çocuklar gibi eğleniyorlar.

Aslında amaçları eğlenmek değil, bugün çoğu unutulan çocukluk dönemlerine ait oyunları, kendi çocuklarına öğretebilmek... Böylece bu oyunları yaşatmak, çocukları televizyon ve bilgisayar bağımlısı olmaktan kurtarmak istiyorlar. Kayseri'deki bu manzara pek yakında bütün Türkiye'ye yayılacak gibi gözüküyor; çünkü mart ayında kurulan Çocuk Oyunları Federasyonu, bu kentte tuttu. Federasyonun diğer kentlerde de şubeleri açılmaya başlandı. Yakın bir gelecekte yarışmalar düzenlenecek. Tabii bu yarışmalarda büyükler değil, çocuklar yarışacak.

Mendil kapmaca takımı, birdirbir turnuvaları, ip atlama yarışması, çelik çomak ligi... Belki bugün değil; ama birkaç yıl içinde bu isimleri daha çok duyacaksınız. Çünkü çocukluğumuzun eğlencesi geleneksel oyunların artık bir federasyonu var. Federasyonun amacı, bu oyunları futbol veya basketbol gibi çocukların arasında yaygınlaştırmak, günümüz çocuklarını bilgisayar oyunu ve televizyon bağımlılığından kurtarmak. Kimi belediye başkanı, kimi işadamı, kimi öğretmen yaşını başını almış onlarca adam, çocuk oyunları üzerine araştırmalar yapıyor, bu oyunları oynayıp kurallarını belirliyor. Bugüne kadar 381 geleneksel çocuk oyunu tespit etmişler. 80'inin kurallarını belirlemişler. Şimdi federasyona bağlı kulüplerde 7 branşta (ip atlama, seksek, birdirbir, mendil kapmaca, çelik çomak, yağ satarım bal satarım, yakar top) çalışan 5 bin çocuk ağustos ayındaki turnuvaya hazırlanıyor.

Federasyonun kurulduğu Kayseri'de bir hareketliliktir ki görmeyin. Şehrin sokaklarında, spor salonlarında ve okul bahçelerinde yaz aylarının bereketiyle çoluk çocuk, yaşlı genç birçok kişi mendil kapmaca, çelik çomak, birdirbir, ip atlama gibi geleneksel oyunları oynuyor. Çünkü geçtiğimiz mart ayında kurulan Çocuk Oyunları Federasyonu unutulmaya yüz tutmuş geleneksel oyunlara karşı ilgiyi artırdı. Adeta bir oyun seferberliği başlattı. Kayseri'deki bu heyecan Türkiye'ye de yayıldı. Federasyona 30 ilden 150 spor kulübü ve gençlik derneği başvuruda bulundu.

Bu federasyonu kuran ekibin başında Kayseri'nin ünlü işadamlarından, bir dönem Kayseri ve Erciyes futbol takımlarının başkanlığını da yapan Ahmet Demircioğlu var. Ticaret odasının ve çok sayıda derneğin de yöneticiliğinde bulunan Demircioğlu, "Babam 60 yaşında torunlarıyla birlikte sokakta mendil kapmaca ya da çelik çomak oynardı. Hatırlıyorum bu oyunları sırf mahalle arkadaşlarımızla değil komşularımız, dedelerimiz, babalarımızla oynardık. Şimdi çocukların bırak komşusu ya da akrabalarını, babalarıyla birlikte oynadığı yok. Belki arada bir futbol oynuyordur. Hâlbuki geleneksel çocuk oyunları insanlar arasındaki iletişimi artırır, sorunlarını çözer, dışa vuramadığı duyguları onları tatmin eder. Biz bilgisayar çağı çocuklarına bu oyunları öğretmek, babalarına annelerine de hatırlatmak istiyoruz." diyor.

Çocuk oyunları olimpiyatı yapılacak

Federasyonun kurucularından Oktay Yellikaya ise kuruluş hikâyelerini şöyle anlatıyor. "Arkadaşlarla bir araya geldiğimizde eski günlerden konuşurken konu hep çocukluğumuzda oynadığımız oyunlara gelirdi. Yeni neslin bu oyunları bilmediğini, bilgisayar oyunu ve televizyon bağımlısı olduklarını konuşurduk. Onları bu durumdan kurtarmak, çocukluğumuzdaki oyunları unutturmamak için bir şeyler yapalım dedik ve uzun süren istişare toplantılarının sonucunda federasyonu kurduk." Üç-beş kişiyle oluşan fikir zamanla daha çok insan tarafından benimsenmiş. Duyan herkes heyecanla karşılamış. İşadamları, kamu personeli, öğretmenler ve siyasiler destek vermiş, hatta aktif çalışmışlar. Araştırmacılar ve akademisyenler oyunları derlemiş. Beden eğitimi hocaları ve sporcular oyunları öğrenmiş ve kuralları belirlemiş. Sonuçta çocuk oyunları antrenörleri, hakemleri ve beş bine yakın oyuncusuyla federasyon işlerlik kazanmış.

Oktay Yellikaya, ileride Uluslararası Çocuk Oyunları olimpiyatı yapmayı planladıklarını söylüyor. Ama öncelikleri ülkemizde geleneksel oyunları yaygınlaştırıp şampiyonalar düzenlemek.Federasyon çalışmalarına sadece sportif bir faaliyet olarak bakmıyorlar. Kültür ve tarih açısından da oyunları inceliyorlar. Bu amaçla Çocuk Vakfı ve çocuk kitapları yazarlarıyla irtibata geçip bu oyunların derlenmesi ve kitaplaştırılması konusunda yardım istemişler. Akademisyenler ve araştırmacıların çocuk oyunlarına dair çalışmalarını anlattıkları bir sempozyum düzenlemişler. Bu faaliyetleri devam ettirecekler.

Federasyonun kurucularından araştırmacı yazar Hüseyin Türkmen çocuk oyunları üzerine araştırma yapan ekibin başında yer alıyor. Araştırmalarda görmüşler ki batı ve doğu kültürlerinin oyun anlayışları da birbirinden farklı. Batıdaki çocuk oyunları, büyüdüklerinde yapacakları işlerin prototipi olurken, doğu kültüründe kurgulu ve sosyalleşmeyi ön planda tutan oyunlar var. Özellikle göçebe bir kültürden geldiği için Türk çocuk oyunlarında bu kültürün etkisi yoğun olarak görülüyor. Herhangi bir oyuncağa veya mekâna gerek duymadan her ortamda ve herkesle oynanabilecek oyunlar geliştirilmiş.

Türkmen, ilk yıl için kulüplere 7 oyun gönderdiklerini, altı ay içinde oyun sayısını yirmiye çıkarmayı planladıklarını söylüyor. Her geçen yıl daha çok oyunu antrenörlere öğretecekler.

Çocuklar için bir aradalar
Çocuk Oyunları Federasyonu'na akademisyenler, siyasiler ve işadamları destek veriyor. Meclis Başkanı Köksal Toptan, açılışında çocukların Meclis bahçesinde oyun oynamalarını istemiş. Yine Kayserili Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Taner Yıldız, federasyonu destekleyen isimlerden. Üstteki fotoğrafta federasyonun yönetim kurulu görülüyor. Sağdan sola: Oktay Yellikaya, Mehmet Eğlenceoğlu, Ahmet Demircioğlu, Rıfat Yıldırım, Kevser Teryakio, Menderes Soytürk, Fatih Keçiyokuşu, İsmail Yılmaz.