Behice BORAN   (1910-1987)

Behice Boran 1 Mayıs 1910'da Bursa'da doğdu. 1939'da Ankara Dil Tarih ve Coğrafya Fakültesi'ne sosyoloji doçenti olarak atandı. 1941'de bir grup arkadaşıyla birlikte "Yurt ve Dünya" ve "Adımlar" dergilerini çıkarmaya başladı, ancak her iki dergi de 1944 yılında Bakanlar Kurulu kararıyla kapatıldı.
 
"Görüşler" dergisinde yayımlanan bir yazısından dolayı üç öğretim görevlisi ile birlikte hakkında tahkikat açıldı. Bunun üzerine Boran ve arkadaşları Danıştay'a dava açtılar ve davayı kazanarak üniversitedeki görevlerine döndüler. Bir süre sonra Boran ve üç öğretim görevlisi hakkında yeniden dava açıldı, bu seferki sonuç Boran'ın üniversitedeki kadrosunun kaldılmasıydı.


1950'de Türk Barışseverler Cemiyeti'ni kurdu ve derneğin başkanlığını yaptı, bir yıl sonra derneğin, Kore'ye asker gönderilmesini eleştiren tutumu nedeniyle 15 ay hapse mahkum edildi. Bu ceza, üniversitedeki öğretim üyeliğinden ihraç edilmesine yol açtı.

1951 yılında başlatılan "Komünist Partisi" soruşturmasından dolayı 1953 Eylül'ünde tutuklandı, bir yıl sonra tahliye oldu. 1962'de Türkiye İşçi Partisi'ne üye oldu. İlk kongrede Genel Yönetim Kurulu ve Merkez Yürütme Kurulu üyeliklerine, 1969'da Genel Sekreterlik görevine seçildi.

Bu arada "Türkiye sosyalizmi"ni "hürriyetçi ve güleryüzlü" olarak tanımlayarak, Türkiye devriminin leninist çizgiyi izleyeceğini söyleyen parti genel başkanı Mehmet Ali Aybar'ın bu çizgisine Sadun Aren'le birlikte karşı çıkan Boran, onun bilimsel sosyalizmden sapmış olduğunu ilan eder ve Aybar'ın genel başkanlıktan alınmasına dönük bir kampanya başlatır. 3. Kongre'de Aybar tekrar genel başkan seçilince TİP fiilen iki başlı hale geldi ve Aren-Boran çevresi, SBKP ve Avrupa komünist partilerinin çizgisine uyarlanmış olan bir ideolojik çizgiyi savunan "Emek" dergisini çıkarmaya başladı.

1970 yılında partinin 4. kongresinde Aybar tasfiye edildi ve Boran genel başkan seçildi.

12 Mart 1971 darbesi TİP'i kapatırken Boran da Sıkıyönetim Mahkemesi'nce tutuklandı. Merkez Yürütme Kurulu'nun bazı üyeleriyle birlikte yargılandı ve 15 yıl ağır hapse mahkum edildi.
2.TİP, 2 yılı aşkın bir süre cezaevinde kalan Boran'ın başkanlığında Nisan 1975'de kuruldu.

1977 seçimlerinde alınan oy oranının çok düşük düzeyde kalması parti içinde TKP ve TSİP'le yakınlaşma eğilimini güçlendirdi. Parti içi tartışmalar, sonradan Sosyalist İktidar dergisini çıkaracak olan Yalçın Küçük, Metin Çulhaoğlu ve çok sayıda sosyalist devrimci TİP'linin "anti-Sovyetik" oldukları iddiasıyla partiden ihraçlarıyla sonuçlandı. Daha sonra ise TKP ile birleşmenin savunuculuğunu yapan merkez yöneticiler tasfiye edildi.

Boran, 1 Mayıs 1979'da İstanbul'da 1 Mayıs'ın yasaklanması ve sıkıyönetim tarafından sokağa çıkma yasağı konmasını protesto ederek parti yönetici ve üyeleriyle birlikte Merter'de eylem yaptığı için tutuklandı ve hapis cezasına çarptırıldı.
12 Eylül 1980 darbesiyle 2.TİP de kapatıldı. Behice Boran önce gözaltına alındı. Daha sonra TİP yöneticilerinin bir kısmıyla birlikte yurtdışına çıktı.

10 Ekim 1987de Brüksel'de öldü. Türkiye'ye getirilen cenazesi Zincirlikuyu mezarlığında toprağa verildi.