Abydos

Abydos, Çanakkale’nin 6 km. kuzeyinde, Nara Burnunun doğusunda idi. Burası Boğaz’ın en dar yeridir karşısında da Sestos (Akbaş Burnu) kenti vardı. Kısaca bu karşılıklı iki kent boğazın kontrolünü yapacak bir konumda kurulmuşlardı.

İliada’da Hero ile Leandros öyküsünde adı geçen Abydos’un tarihindeki en önemli olay Xerxes ile Büyük İskender’in ordularının buradan boğazı geçmiş olmalarıdır.
Herodot’a göre Xerxes ordularını Çanakkale Boğazından geçirip Yunanistan’a giderken Abydos’tan karşıdaki kayalıklar arasına çifte köprü kurdurmuş, fakat bir fırtınayla bu köprü yıkılmıştır. Bunun üzerine gemilerini birbirine bağlıyarak yaptığı köprüden yedi gün yedi gecede hiç durmaksızın ordusunu karşı sahile geçirmeyi başarmıştır. Bu sırada kendisi mermerden bir taht üzerinde oturarak ordusuna yaptırdığı resmi geçidi seyretmiştir.

M.Ö.VII.yüzyılda kendilerine yeni bir ticaret merkezleri arayan Miletoslular Abydos’u kendi kolonileri haline getirmişlerdir. M.Ö.513’de Pers Kralı Darius İskit seferinden sonra Abydos’u kendi topraklarına katmıştır.

M.Ö.447’de Abydos Attika-Delos deniz birliğine katılmıştır. Atinalılar ile Spartalılar arasındaki Peleponnes savaşları sırasında Spartalı komutan Lysandros Abydos’u Spartaya bağlı bir eyalet merkezi haline getirmiştir.

Büyük İskender Asya Seferi sırasında ordularını buradan geçirmiştir. Böylece şehir Makedonya hakimiyetine girmiş, daha sonra Roma’nın desteği ile Anadolu’da genişleyen Bergama Krallığına bölge bağlandığında V.Philippos Abydos’u kuşatma altına almış, şehirleri için savaşan Abydoslular yenilince şehir düşmüştür. Kendisine karşı direndiği için Philippos şehri cezalandırarak yakıp yıkmıştır.

İliada’da Abydos şöyle geçmektedir:

“ Perkote’de,Praktios’ta oturanlar gelir sonra,Sestoslular,Abydoslular,Tanrısal Arisbe’nin yurttaşları,Başlarında Hyrtakes’in oğlu erlerin başbuğu Asios var,”
“ Hektor’un Abydos’ta oturan konuklarının en sevgilisiydi o,”

Abydos ismi Luwi-Pelasg dilinde “su kulesi” anlamındadır. Konumu da bu isme uymaktadır. Şehir M.Ö.190’da tamamen Roma’nın eline geçti. Bizans döneminde burası bir piskoposluk merkezi olmuştur.

Charles Fellows,1838’de bölgeyi gezmiş çanak çömlek kırıklarından başka bu kent ile ilgili herhangi bir kalıntıdan bahsetmemiştir.